Qaralarla ağlar bir şəxsin simasında birləşəndə isə mənasız bir vəziyyət yaranır, eyni beyin eyni vaxtda bir şeyi həm bilmək, həm də bilməmək məcburiyyəti qarşısında qalır, ağlar kimi qarşıdaş mövqeyində çıxış edəndə bir dəqiqə öncə qara tərəfdaşın nə istədiyini, hansı niyyəti güddüyünü adicə bir əmrlə tamam unutmalı olur. Bu cür ikili düşünmə, əslində, şüurun tamam haçalanmasına, mexaniki cihazlarda olduğu kimi, beyin fəaliyyətinin istənilən anda yanıb-sönməsinə gətirib çıxarır; şahmatda özü özünə qarşı oynamaq, əslində, öz kölgəsi üstündən hoppanmaq kimi bir paradoksdur.