Badan tarbiyasining fikr tarbiyasiga ham yordami bordur. Jism ila ruh ikkisi bir choponning o‘ng ila terisi kabidur. Agar jism tozalik ila ziynatlanmasa, yomon xulqlardan saqlanmasa, choponning ustini qo‘yib astarini yuvub ovora bo‘lmoq kabidurki, har vaqt ustidagi kiri ichiga uradur. Fikr tarbiyasi uchun mahkam va sog‘lom bir vujud kerakdur.
So‘ylasang so‘yla yaxshi so‘zlardan, Yo‘qsa jim turmoqing erur yaxshi. O‘ylasang yaxshi fikrlar o‘yla, Yo‘qsa gung bo‘lmoqing erur yaxshi. Ishlasang ishla yaxshi ishlarni, Yo‘qsa bekorlig‘ing erur yaxshi.
Rasuli akram nabiyyi muhtaram sallallohu alayhi vasallam afandimiz: «Bir tog‘ning o‘rnidan ko‘chib ketganini eshitsangiz, ishoningiz, ammo bir odamning xulqi boshqa bo‘ldi deb eshitsangiz ishonmangiz», – demishlar.
Insonlarni yaxshilikg‘a chaqirguvchi, yomonlikdan qaytarguvchi bir ilmdur. Yaxshi xulqlarning yaxshiligini, yomon xulqlarning yomonligini dalil va misollar ila bayon qiladurgan kitobni axloq deyilur.
Hukamolardan biri: «Agar aqlingni qo‘li nafsingni jilovini ushlasa, sani yomon yo‘llarga kirmoqdan saqlar. Har narsa ko‘p bo‘lsa, bahosi arzon bo‘lur, aql esa ilm va tajriba soyasida qancha ko‘paysa, shuncha qimmatbaho bo‘lur», – demish.
Yaxshi birla yursa, har kim maqsudi hosil bo‘lur, Yursa nodonlar ila, bir kun borib qotil bo‘lur. Kattalar qilgan nasihatni kichiklar olmasa, Oqibat xulqi buzuq bir beadab johil bo‘lur.
Minbar uzra jilva aylab va’z etarlar qilma deb, O‘zlarin xilvatda ko‘rsang oni qilmoqda emish. Ichma suv derlar biza oltun-kumush asbobda, Bilsamiz maqsudlari qo‘ltuqg‘a urmoqda emish.
