Адам – еркін. Бірақ «өмірді өз қалауыңмен сүру» дегеніміз – басың ауған жаққа бұрылып, көңілің қалаған жаққа жүре беру, өмірді қалай болса, солай сүру деген сөз емес. Ол – өзіңді де тыңдап үйрену, ішкі императивтеріңе бағынуды үйрену дегенді білдіреді. Өйткені еркіндік «ойыма не келсе соны істеймін, қандай шешім жасасам да өзім білемін» деген ұстанымға негізделмеген. Еркіндік – «не істесем де, қандай шешім жасасам да, жауапкершілігін өзім көтеремін, өзім арқалаймын» деген сөз.
Жұмыстың өзінен бе? Жұмыс барысында араласатын адамдардан ба? Сен жұмыс жасайтын мекеменің ұсынатын өнімінен немесе көрсететін қызметінен бе? Сол мамандықтың саған беретін абыройынан ба? Сол қызмет арқылы табатын айлығыңнан ба? Немен айналысқаннан ләззат аласың? «Ләззат алу» деп нені түсінесің? Жалпы еңбектен ләззат алу мүмкін нәрсе ме? Адам міндетті түрде өз ісінен ләззат алуы керек пе? Ал егер ол жұмыс саған ләззат бермесе, бірақ мәнді тірлік болса ше? Көңілің қалаған іспен айналысу керек пе, мәнді тірлікпен айналысу керек пе? Екеуін қалай ажыратамыз?
күтіп тұр деп ойлайсың ба? Мәнді іске кірісу үшін қандай кедергі бар? Ол кедергіден құтылу үшін қандай әрекетке бардың? Жетістік деген не? Жұрт жетістік деп нені түсінеді? Сен үшін ол не нәрсе? Ол немен өлшенеді? Табыс не үшін керек? Тапқан ақшаңа не істейсің? Алда-жалда байып кетсең осы жұмысыңды жалғастыра берер ме едің? Жалғастырмасаң қай іске, қай салаға кетер едің? Мүмкіндік болса алаңсыз айналысқың келетін тағы қандай іс бар? Волонтерлік ниетпен қай салаға үлес қосқың келер еді? Көңіліңе жағатын әрі мәні бар деп тапқан іске кірісу үшін қандай кедергі бар? Ол кедергіден құтылу үшін
