Классиканың 30 мұқабасы

Кең даладағы жалғыз салт атты — елге үн қатқан ақынның жолын бейнелейді, әрі көрерменді Ақан Сері образына жетелейді.
Шексіз даладағы жалғыздығы — терең толғаныс пен ішкі еркіндіктің, рух қуатының символы. Абай секілді, Ақан Сері де — халықтың үні, мұңы мен үмітін өлең мен ән арқылы жеткізген тұлға.

Одинокий всадник в степи словно отражает путь поэта, обращающегося к народу, при этом отсылая читателя к образу Ақан Сері — певца, мыслителя и странствующего акына.
Его одиночество в бескрайней степи символизирует глубокое размышление, внутреннюю свободу и силу духа. Как и Абай, Ақан Сері олицетворяет голос народа, его боль и надежды, выраженные через поэзию и музыку.

Суретші/Художник: Әмірбек Дінмұхаммед

Мұқабаның дәл ортасында — төбе басында асқақтап тұрған адам сұлбасы бар. Бұл — жер мен халықтың тамыры терең күшін білдіретін символ. Артқы фонда аспанды жарық шуағы мен әуе сызықтары көмкеріп, адамның рухани әлеммен, көкпен, еркіндікпен байланысын ишаралайды. Ортада тұрған тұлға — бұл қазақтың өзі. Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Мен қазақпын» деп шырқаған поэмасындағы асқақ рухтың, мақтаныш пен өрліктің көрінісі.

Человек стоит на вершине холма — символа земли, корней и силы народа. Силуэт запечатлен на фоне светлого неба, залитого лучами и воздушными линиями — это подчеркивает связь человека с небом, с духовным началом и свободой. Центральное положение фигуры человека — «қазақ» — подчеркивает тему поэмы: гордость за свою нацию, принадлежность и внутреннюю силу.

Суретші/Художник: Бекен Сәуле

Қызғыш құс — тікенекті бұтақтардан тоқылған ұя ішінде отыр. Бұл — ақын мен халықтың тағдырына жасалған символдық ишара. Азап өмір, бірақ дәл сол қиындықтан рухани қуат пен ішкі ерік туады.
Құс бейнесі — Махамбеттің өз келбеті секілді. Алаң көңілді, еркінсүйгіш, бірақ ешқашан мойымаған. Астындағы кітап — сөзге деген адалдықты, жад пен рухани мұраны бейнелейді. Артқы фонда бұлдырап көрінетін салт аттылар — күреске, мазасыз кезеңге меңзейді.
Мұқаба еркіндікке деген сағынышты, жоғалтудың күйінішін және сөнбейтін ішкі үннің қуатын жеткізеді.

Қызғыш құс сидит в люльке из колючих ветвей, что символизирует хрупкую судьбу поэта и народа: жизнь, окруженную страданием, плен, в котором рождается сила духа. Птица — образ самого Махамбета: тревожный, свободолюбивый, но не сломленный. Книга под ней олицетворяет память, слово, духовное наследие. На фоне — всадники в дымке, отсылающие к борьбе и тревожному времени. Обложка передает тоску по свободе, боль утраты и неугасимую силу внутреннего голоса.

Суретші/Художник: Ковылева Алина

Мұқабада — басын төмен түсіріп, үнсіз мұңға батқан Қамар бейнесі. Бұл — еркін ойлы, білімді, сұлу қыздың қатал дәстүрмен бетпе-бет келген өмір трагедиясының көрінісі.
Артқы фондағы орнамент — сол қоғамның қысымын көрсететін символ. Қамардың нәзік болмысы соған қарсы тұрған рух пен әділетке деген ұмтылысты бейнелейді.

Юная и прекрасная Қамар изображена с опущенной головой, словно застывшая в тишине собственной трагедии. Выбранный образ и цветовая гамма воплощает судьбу Қамар — умной, свободной и образованной, но столкнувшейся с жестокими устоями патриархального общества.
Орнамент на заднем фоне — как давление традиций того времени, против которых бьется хрупкая, но сильная душа девушки.

Суретші/Художник: Бекен Сәуле

Иллюстрацияның ортасында — қолында кітабы бар, тауда отырған Абай бейнеленген. Оның дене бітімі тыныштықты білдірсе, көзқарасы терең ойға шомғанын аңғартады. Ойланып, алған білімін халқы үшін саралап отыр.
Қоршаған тау — рух ұлылығының, даналықтың, ой биіктігінің белгісі. Суреттегі табиғат жай ғана көрініс емес, философияның бір бөлігі. Дәл Абайдың «Қара сөздеріндегі» секілді, ол адамның ішкі жан дүниесінің айнасы ретінде көрінеді.

В центре иллюстрации — Абай, сидящий в горах, в его руках книга. Его поза спокойна, но в глазах — глубокая сосредоточенность. Он размышляет, осмысливает знания, чтобы передать их своему народу.
Горы вокруг него символизируют величие духа, мудрость, высоту мысли. Природа здесь — не фон, а часть философии: как и в «Словах назидания», она служит зеркалом для внутреннего мира человека.

Суретші/Художник: Мария Ильницкая

Автор иллюстрацияда адамның қара сұлбасы ішінде өрбіген қуғын көрінісін бейнелейді. Алда шабандоз, ту сыртында қуғыншылар. Бұл — кейіпкердің жады мен ішкі жан дүниесінің көрінісі іспетті. Фондағы ұлттық өрнек туындының мәдени болмысын айқындай түссе, сұлбадағы сызықтар — жол, бағыт, із кесу символы ретінде жер бедерін еске салады. Картинаның байсалды бояу гаммасы оқиғаның драмалық сипатын арттыра түскені.

На иллюстрации — силуэт человека, на фоне которого разворачивается динамичная сцена погони. Внутри темного силуэта — скачущий всадник, преследующий группу всадников вдалеке. Этот образ словно отражение памяти или внутреннего мира героя. Орнамент на фоне подчеркивает национальную идентичность и культурный контекст. Картина выполнена в сдержанных тонах, а линии на силуэте напоминают карту местности — как символ пути, поиска и ориентирования.

Суретші/Художник: Бекен Сәуле

Алатау — Отанның жанды бейнесі. Елдің күші, жады мен рухының көрінісі. Таулар қария мен жауынгердің бейнесінде суреттелген. Бұның бәрі ата-баба даналығы мен ұрпақтың ерік-жігерін білдіретін символдар.
Тау бөктерлеріндегі петроглифтер — халқымыздың көне дәуірден жалғасқан тарихына ишара. Сонымен қатар, таудан төмен ағып жатқан ұлттық өрнекпен көмкерілген өзен — уақыт пен мәдени жалғастықтың белгісі.
Етектегі киіз үйлер мен салт атты адам — адамның табиғатпен ажырамас байланысын айғақтайды.

Алатау — живой образ Родины, ее сила, память и душа. Горы Алатау изображены в виде ликов старца и воина — символов мудрости предков и силы потомков. На склонах видны петроглифы, отсылающие к древности и непрерывной истории народа. Вместе с этим мы видим, как с гор спускается река с орнаментом — знак времени и культурной преемственности. Юрты и всадник внизу подчеркивают связь человека с природой.

Суретші/Художник: Ковылева Алина

Қыз қолындағы домбыра — адам жан-дүниесінің, жады мен тамырының жалғасы. Жұмсақ жарық түскен сәт — жай ғана өнер көрсету емес, жүректен шыққан сыр, әрбір перне — ұмытылған тарих пен сезімді тірілтеді.
Мұқабада ұрпақтар сабақтастығы, мәдениеттің күші және өнер арқылы өзін білдірудің маңыздылығы туындының өзегін ашады.

Домбра в руках девушки — как продолжение души, памяти, корней. Сцена залита мягким светом, подчеркивая важность момента: это не просто выступление, а откровение, где каждое движение пальцев оживляет забытые истории, традиции и чувства.
Обложка отражает тему произведения — связь поколений, силу культуры и важность самовыражения через искусство.

Суретші/Художник: Бекбасова Анелия

Топырақты жарып шыққан жас өркен — екі баланың тағдыр жолының символы. Қиындықтан қаймықпай, өмірге жол тапқан жарлы баласының рухы.
Бұл шығарманың мәнін байлық — дүние де емес, табандылық пен адамдықта деп түсінуге болады. Ал нағыз жеңіс рухта болатынын айтып тұр.

На обложке изображен росток, пробивающийся сквозь землю. Эта простая, но выразительная деталь символизирует путь двух мальчиков из разных слоёв общества — сына бая и сына бедняка.
Богатство и бедность здесь определяются не деньгами, а характером, трудолюбием и умением преодолевать трудности. Бедный мальчик, не имея материальных благ, проявляет смекалку, выносливость и человечность, тем самым пробивая себе путь.
Истинная сила — в духе, а не в достатке.

Суретші/Художник: Адиль Шакиров

Қаламұш — ақынның ойы мен жан дүниесінің символы. Мұқабада қаламұштың ұшы біртіндеп далаға таралған құстарға айналады. Бұл — сөздің құдіреті мен жырдың жанды бейнеге айналған көрінісі. Әдетте қаламнан тек жолдар туады, ал мұнда — тұтас мағына, шынайы рух, тірі ой қалықтап шығады.
Иллюстрация ақын толғауларының тірі екенін меңзейді. Айтылған ой қайтып оралмайды, ол енді даланың тынысына, уақыттың үніне, халықтың жадындағы рухани мұраға айналады.

Перо — символ поэта, его мысли. Кончик пера постепенно превращается в стаю птиц, которые разлетаются по степи, олицетворяя силу слова. Обычно перо рождает строчки, но тут из него сразу вылетают смыслы, превращенные в живые образы.
Обложка показывает нам, что мысли и размышления поэта — живые. И однажды сказанные, они уже не вернутся обратно, они останутся частью степи, частью времени, частью людей.

Суретші/Художник: Рамазанов Ерназ

Көк құс — еркін ұшқан ойдың, шексіз қиялдың символы. Ол тәуелсіз де асқақ қалпымен биікке самғайды. Ал мұқабаның ашық қызғылт түсті фоны — жұмсақ, сырлы әлемге тән нәзік күйді, арман мен қиялға жақындықты сездіреді.
Құс астындағы бұлттар — күнделікті тіршілік пен ішкі рухани әлемнің арасындағы шекара секілді. Ал көкке самғаған құс — шектеуден биік тұрған жанның, еркін ойдың бейнесі. Мұқаба — ішкі еркіндікке, терең толғаныс пен өзін тыңдай білудің маңыздылығына арналған көркем ишара.

Синяя птица символизирует мысли, которые вырываются наружу и летят вперед, свободно и гордо. Розовый фон — нежный и спокойный. Он создает ощущение мечтательности и чего-то почти волшебного.
Облака под птицей — как граница между обычным миром и миром фантазий. Птица летит выше них — как и человек, который выходит за рамки привычного и начинает размышлять о большом. Обложка посвящена внутренней свободе, осознанию, полету мысли и тому, как важно слушать себя.

Суретші/Художник: Рамазанов Ерназ

Сағат тілдерінде — терең мағына бар. Сағат пен минут тілі ата-ананы бейнелейді. Екеуі бір-біріне бет бұрған. Бұл — олардың арасындағы рухани байланыс пен үнсіз жан жылуының көрінісі.
Ал секунд тілі — бала. Асығыс, албырт. Бірақ бір сәтке ғана — ата-ананың ортасына келіп, сол сәтте тоғысады. Сол бір сәт — ең қымбат мезет. Өмір өтеді, уақыт сырғиды, ал ата-ана мейірімі ғана мәңгілік.

На часах — часовая и минутная стрелка, олицетворяющие родителей. Они повернуты друг к другу лицом, что говорит нам о внутренней связи, семейной близости и тихом присутствии.
Секундная стрелка — это ребенок, который вечно куда-то спешит. На одно короткое мгновение он оказывается ровно между ними. И этот миг — главное, что нужно успеть заметить. Все проходит, и только любовь родителей остается…

Суретші/Художник: Рамазанов Ерназ

Бес бұтақтан тұратын ағаш бейнесі — Абай іліміндегі бес асыл қасиеттің: еңбек, талап, рақым, қанағат және терең ойдың символы.
Әр бұтақ өз бағытымен, пішінімен ерекшеленеді. Бұл адам бойындағы қасиеттің әртүрлігі мен даралығын білдіреді. Бірақ бәрі бірігіп, адамның рухани тұтастығын көрсететін үйлесімді құрылымды құрайды.
Бұл композиция арқылы Абай мұрасындағы рухани жетілу, адамдық ізгілік пен саналы өмір сүру идеялары көрініс табады.

Пять ветвей, уходящих в небо или тянущихся в стороны — это визуальные метафоры пяти добродетелей, о которых говорит Абай: еңбек (труд), талап (стремление), рақым (милосердие), қанағат (удовлетворенность), терең ой (глубокая мысль).
Каждая ветвь — самостоятельна, с уникальной формой и направлением, но вместе они образуют цельное, гармоничное древо человеческой духовности.

Суретші/Художник: Әмірбек Дінмұхаммед

Түймедақ — таза махаббаттың белгісі. Ал жапырақтарын жұлып тұрған екі қол — екі рудың өкілі. Суретте махаббат емес, өшпенділікпен шешілетін тағдыр бар.
Гүлдің майысқан сабағы — махаббат жолындағы азап пен кедергілердің көрінісі. Бірақ нәзік гүл солмайды, себебі шынайы сезімнің өміршеңдігін білдіреді.

Центральный элемент — ромашка — символ чистой и наивной любви. Ее лепестки срывают две руки в шапанах — это два рода, чья вражда разрушает отношения юных влюбленных. Извилистый стебель цветка символизирует трудный, полный препятствий путь любви, который всё же даёт росток и рождает чувства.

Суретші/Художник: Рамазанов Ерназ

Мұқабада — жас Жәмила мен жасы үлкен, егде күйеуі. Сәукеле киген Жәмиланың көзінде жас пен үнсіз қарсылық. Оның жанындағы күйеу — жүдеп-жадаған, бірақ дәулетпен көмкерілген бейне. Егде күйеуі де бұл некенің сүйіспеншілік емес, мәжбүрлікке құрылғанын сезетіндей. Иллюстрацияда бір адамның өмірі үшін екінші адам жасаған шешімнің зары бейнеленген. Суретте ішкі үміт пен әділетсіз тағдырдың үнсіз шайқасы.

Жамиля со слезами на глазах стоит рядом с пожилым женихом, которого выбрал ей отец. Юная девушка в традиционной одежде, она не скрывает своей грусти. Ее жених, изможденный, но одетый богато, с тяжелым взглядом, будто сам понимает, что покупает не любовь, а покорность.
Обложка передает не просто сюжет, а боль выбора, сделанного за другого человека.

Суретші/Художник: Әпеева Қаракөз

Мұқабада алтын өрнекті дәстүрлі шапан киген ақынның ойлы бейнесі бар. Айналасын еркіндік пен шабыттың, рух пен тектіліктің нышанындай болып қалықтаған дала қырандары шыр айналып ұшып жүр. Қырандардың осы қозғалысы бейнеге серпін мен жан бітіріп, ақынның ел жүрегіне жол тартқан өр, шыншыл сөзі қанат қаққандай әсер береді.

На обложке изображен образ поэта в традиционном чапане с золотым орнаментом, стоящий к нам спиной. Вокруг него кружат степные орлы, олицетворяя свободу, вдохновение и силу духа. Их движение придает композиции динамику, словно передает импульс и смелость его живому слову, которое летит в народ, как крылатая правда.

Суретші/Художник: Ильницкая Мария

Иллюстрация Сәкен Сейфуллин сүйіп жырлаған Көкшетау табиғаты мен поэманың негізіндегі көне аңыздан шабыт алған. Көк аспан мен көгілдір көл аясында асқақ Оқжетпес тұр. Сол биіктен нәзік әйел қолы ақ шарқатты төмен тастаған. Бұл қоштасу мен тағдырдың белгісі іспетті. Ақ шарқат Оқжетпестің жартасына төселіп, қалмақ қызының мұңды тағдырына деген үнсіз естелікке айналғандай әсер беріп тұр.

Эта иллюстрация вдохновлена древней легендой, лежащей в основе поэмы, и незабываемой красотой любимого края Сәкена Сейфуллина. На фоне горного пейзажа Көкшетау, где скала поднимается над лазурной гладью озера, нежная женская рука выпускает белый шарф, словно символ судьбы и прощания. Шарф стелется вниз по скале «Окжетпес», как след памяти о трагической истории калмыкской девушки.

Суретші/Художник: Бекен Сәуле

Мұқабада — бір-біріне бекем жалғасқан жастардың қолы бейнеленген. Бұл — достықтың, қолдаудың, бірліктің символы. Қолдағы еңбек пен күрестің ізі — өмір жолының қиын да мағыналы болғанын аңғартады. Қызыл түсті фон мен шаһарды бейнелейтін абстракт пішіндер — бұл кейіпкерлердің бәрі бір дәуірдің, бір тағдыр кеңістігінің перзенттері екенін айқындап тұр.

Крепко сцепленные руки молодых людей — это символ поддержки, дружбы и единства. Их кожа покрыта следами трудов и испытаний, будто они прошли долгий путь, полный борьбы, но остались рядом друг с другом.
Красный фон с абстрактным узором города подчеркивает, что все герои книги — дети одной эпохи, одного пространства.

Суретші/Художник: Ильницкая Мария

Қолында қызыл алмасы бар баланың жанарына мұң мен шаршау ұялаған. Оның балалық шағы ауыр кезеңдерге тап келген. Ту сыртында түнерген түтін — соғыс пен қасіреттің, күйреудің символы. Ал баланың қолындағы алма — үміттің, өмірдің, тазалық пен шынайылықты көрсетіп тұр. Қандай қиындық болса да, адам баласының мейірімі мен адамдығы сөнбейтінін еске салады.

Взгляд мальчика, держащего в руках красное яблоко, полон грусти и усталости. Его детство пришлось на тяжелые времена. За спиной ребенка клубится темный дым — символ разрушенного мира, войны или потерь, среди которых ему пришлось расти.
Яблоко в его руках — символ надежды, жизни, чего-то чистого и настоящего в обстановке страха и боли. Оно напоминает о том, что даже в самых темных условиях человек остается человеком.

Суретші/Художник: Ильницкая Мария

Бұл шығарма — діни-философиялық әрі қоғамдық-саяси туынды. Шығармада ақын дүниетанымын ашық көрсетіп, халқының қайғысына жаны ашығанын көрсетеді, замана зарын суреттеп, қазақ қоғамын жайлаған дерттерді ашып айтады. Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының өзі — осы еңбектің символы іспетті. Мұқабадағы оның бейнесі «Жетпіс баптың» жай ғана әдеби дүние емес, сол дәуірдегі қазақ халқының рухани һәм зияткерлік мұрасының бір бөлшегі екенін аңғартады.

Это произведение носит религиозно-философский, общественно-политический характер. В нём поэт открыто выражает своё мировоззрение, сострадание к народу, описывает боль своего времени и раскрывает болезни казахского общества. Машхур Жусип Копейулы сам является символом своей книги. Обложка с его портретом подчёркивает, что «Жетпіс бап» — не просто литературное произведение, а часть интеллектуального и духовного наследия казахского народа той эпохи.

Суретші/Художник: Қайрулла Дінмұхамед

Бұл — өткеннің қанды кегі мен құпиясына қарамастан, тағдырдың екі жүректі табыстыруы туралы хикая.
Жапырағы қызылданған ағаштың түбінде тұрған жас Гүлшат — махаббат пен оянған сезімнің символы. Ал қарсы беттен, шөл даладан Шеризат жақындап келе жатыр. Артында — ұзақ жол, яғни оның жолаушы тағдырын бейнелейтін өмір соқпағы. Беліндегі қылыш — күреске дайын екенін білдірсе, арқасындағы қоржын өмірлік тәжірибені меңзейді.

Это история о том, как судьба соединяет сердца, несмотря на вражду, кровь и тайны прошлого. Юная Гүлшат стоит под деревом с красными листьями — символом первой любви и пробуждающейся страсти. Из пустыни приближается Шеризат, за его спиной — длинная дорога: путь испытаний, отражающий его судьбу странника. Меч у пояса символизирует готовность к борьбе, а дорожная сумка — жизненный опыт.

Суретші/Художник: Ковылева Алина

Мұқабаның ортасында — ХХ ғасырдың ірі ойшылы, мемлекет және қоғам қайраткері, публицист Мұстафа Шоқайдың бейнесі. Бүкіл саналы ғұмырын халқының азаттығы мен бірлігіне арнаған ұлы тұлға.
Костюмдегі кескін — оның еуропалық деңгейдегі саяси ойлау жүйесін және дипломатиялық болмысын бейнелейді. Қолындағы қалам мен дәптер — күрес қаруы. Ол елінің сөзін әлемге жеткізген, мақалалары мен үндеуі арқылы ұлт мүддесін қорғаған қаламгер күрескердің символы.

В центре — образ выдающегося мыслителя, политика и публициста Мустафы Шокая, одного из самых значимых интеллектуалов XX века, посвятившего свою жизнь свободе и единству народа.
Его фигура изображена в строгом костюме — символе его дипломатической деятельности и европейского уровня мышления. В руках — перо и тетрадь, как главные орудия его борьбы — через слово, статьи, манифесты и обращения.

Суретші/Художник: Ильницкая Мария

Балуан Шолақ — тек күрес майданында ғана емес, өмірдің өзінде әділетсіздікке қарсы тұрған, әнімен елге рух берген халық батыры.
Мұқабада оның қос қыраннан тұратын болмысы — тегеурінді күш пен шығармашылық рух қатар бейнеленген. Суретші тарихи тұлғаны ғана емес, сол дәуірдің рухын, елге жігер, адалдық пен еркін ой сыйлаған жанның болмысын шебер жеткізген.

Балуан Шолақ был не только борцом на арене, но и в жизни выступал против несправедливости, вдохновлял народ своими песнями.
В иллюстрации отражена двойственность народного героя — физическая сила и творческая натура. Здесь не просто изображена историческая фигура, а передан дух времени и характер человека, вдохновляющего на смелость, честность и неравнодушие.

Суретші/Художник: Ильницкая Мария

Бұл өлең — қазақ әйелінің қоғамдағы орнын әлеуметтегі өзгеріс кезіндегі қайта пайымдауға талпыныс.
Шығармада кеңес дәуірінде жарияланған «жаңа өмірдің» белсенді қатысушысына айналған дәстүрлі, бағынышты кейіптегі қазақ әйелінің бейнесі ашылады.
Иллюстрация кеңестік идеология рухында жасалған бейнелеу өнерінің тағы бір туындысы Семен Чуйковтың «Совет Қырғызының қызы» атты картинасын ишаралай отырып салынған.

Это стихотворение — попытка пересмотреть роль казахской женщины в контексте социальных преобразований.
Произведение освещает трансформацию образа казахской женщины: от безмолвной и зависимой фигуры в дореволюционной действительности — к активной участнице «новой жизни», провозглашённой советской властью.
Иллюстрация как оммаж другому идеологическому произведению изобразительного искусства — "Дочь Советской Киргизии", художника Семена Чуйкова.

Суретші/Художник: Tanda Bilim редакциясы

Мұқабада иық тірестіре тұрған, көзі сенім мен үмітке, ішкі жігерге толы жастар бейнеленген. Әрқайсысы — болашақ Қазақстанның бейнесі. Шыққан тегі әртүрлі, келбеті де дара, алайда бәрін біріктіретін ортақ идея бар. Ол — Отанға деген сенім және оның келешегіне деген жауапкершілік.
Мұндағы кейіпкерлердің бейнесі — ел тағдырына бейжай қарамайтын, есейіп келе жатқан жаңа ұрпақтың символы. Автор осы образдар арқылы жастарды ел болашағына белсенді араласуға, тағдырға немқұрайды қарамауға үндейді.

Взгляды молодых людей, стоящих плечом к плечу, направлены вперед — уверенно, с надеждой и внутренней силой. Каждый из них представляет лицо будущего Казахстана: разного происхождения, с индивидуальными чертами, но объединенные общей идеей — верой в свою страну и ответственность за ее будущее.
Образ героев на обложке — это аллегория взрослеющего поколения, которое автор вдохновляет быть активными участниками судьбы Родины.

Суретші/Художник: Мария Ильницкая