Иләһи ғашықтықтан туған ғазалдар адамзат ұрпағына мәңгі бақи солмайтын махаббат құдіретін көрсетіп тұрады. Хас тақуалар осы ғашықтық мақамынан жаңылып, жүрегін сұлу әйелге алдырған кезде бар қасиетінен жұрдай болып бітеді.
Соңғы отыз жылда діни алаңның ақылды адамдар үшін тартымсыз болып көрінетін ең басты себебі – дәл осы иләһи ғашықтықтың жоқтығы. Діни уағызшылардың нәпсәни құмарлығы өмірі қанып бітпейтін Дон Жуан типтес еркектерге ұқсап кетуі әманда жиіркенішті сезім туғы-зады. Тоқал алуға ешқандай объективті себеп табылмаса да, діннің бүкіл мұратын екінші және үшінші әйел алуға әкеп байлай беруі саналы жастардың арасында дінге деген нигилизмді күшейтті.
Дін ғылымын арнайы оқыған мамандардың өлген соң жұмақта мұсылман еркекке сыйлық ретінде берілетін хор қыздары жайлы жағымсыз уағызды сілекейі шұбырып отырып насихаттауы исламның беделін жермен-жексен қылды. Бірақ осындай уағызды күмәнсіз шындық етіп қабылдаған діни жамағаттар өз арасында тоқал алу жарысына шатылды. Олардың мұндай надандығын көріп отырған екінші тарап тәңіршілдік сияқты эзотерикалық ілімдерді қызықтап кетті.