Пікірлер
Спандияр Көбеев Қазақ Әдебиеті мен тарихында көлеңкеде қалып орынды бағасын алмаған тұлға. Өмірбаянын зерттей келсек қазақтың маңдайына біткен педагог адам. Қазіргі кезде, "Instagram, YouTube, TikTok" сынды атау-керелерін ішіп жатқан халық, Спандияр Көбеев сияқты азаматқа өте мұқтаж. Онымен қоса, мектепте оқып жүргенде, неге осы Спандияр Көбеевті біз өзге Қазақ Әдебиетінің нар тұлғаларымен қатар көрмейміз деген ой мазалайтын, жауабын романның соңындағы жазушының өзінің пікірінен байқадым. "Алаштықтар" демесе де, "Айқап" журналы мен "Қазақ" газетіне шығара алмағанына сол азаматтарға өкпесін білдірген. Редакторлар алқасын зерттесек, Ахмет Байтұрсынов, Міржақып Дулатов, Мұхамеджан Сералиндерді байқаймыз. Қазақ тілінде шығарма жазған жазушылардың тапшылығын тілге тигеніне қарағанда, Міржақып Дулатов екеуінің арасы салқын болған көрінеді.
Романға келетін болсақ, сол кезге де, қазіргі кезге де жақсы жазылған, өте терең мағыналы шығарма. Оған қоса романның тәрбиелік астары да терең, қазіргі таңға шейін адамға зат, пайда көзі ретінде әйел болсын, еркек болсын сондай көзбен қарайды. Мен шыны керек кей істерімді сараптап келе, өзімді Тұрлығұлға да Итбайға да теңеген кездерім болды. Жалпы романнан қазақтың басты жауы ол орыс емес, Кеңес Одағы емес, ол еріншектік, білімге, ғылымға ынтасыздық, өткенмен өмір сүру, тойшылдық, аңғалдық. Жүсіпбек Аймауытовтың "Қартқожа " романының аяқталуының ұқсастығына қарағанда, Аймауытов, роман жазарда Көбеевтің тәжірибесін қолданғанын байқаймыз.
Қорытындылай келе, бұл роман міндетті түрде оқуды қажет ететін роман
Аудармалары жақсы екен, оқып шықтым.
Қалың мал романына келсек, спойлерсіз пікір жазуға тырысайын. Бұл жерде түсінігі таяздау кейіпкерлер "жас қатын сүйем" деген Тұрлығұл, ақшаға, малға сатылып кете беретін Итбай, оны қойшы, қалған жұрт байға "әй, ол сенің теңің бе?" деп те айтпады ғой. Әйтеуір асты-үстіне түсіп әлек.
Итбайдың бір ойындағысы "қызды асырап керек емес екен, жат жұртқа кетеді" дегені әлі күнге өзекті нәрсе ғой. Қыздарынан ұлды артық көріп отыратын таныстарым бар, олардың да айтатыны сол - "асырап керек емес" дейді де, үйді де, машинаны да ұлға алып береді.
Алғашында алып қаша алмай, ұсталып қалғанында соңы қайғылы бітеді-ау деп ойлаған едім, үмітім ақталмады. Қазақ тіліндегі шығармаларадан "Қамар сұлудан" кейін оқып отырған соң, хэппи енд болуы екіталай деп отыр едім.
Жалпы, оқуға кеңес беремін, көп емес, тез-ақ оқылатын шығарма.