автордың кітабын онлайн тегін оқу Ⴎირველნაბეჭდი ქართული წიგნები
Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე

Кітап туралы Қазір оқып жатыр2 Сөрелерде Тегін фрагмент

Ⴇამაზ Ⴋჭედლიძე

Ⴎირველნაბეჭდი ქართული წიგნები

Шрифты предоставлены компанией «ПараТайп»

Ⴜიგნში ნაჩვენებია ადრეული ქართული სასტამბო შრიფტები

და მათი შემქმნელების ვინაობა, განხილულია 1629—1818 წწ. გამოცემული ძველნაბეჭდი ქართული წიგნები. Ⴜიგნი მოიცავს 241 ილუსტრაციას და 10 ტაბულას. Ⴂამოყენებული ლიტერატურის სია შესდგება 151 დასახელებისაგან. Ⴒექსტი გამართულია მთავრული ასოებით, რომლებითაც იწყება წერტილის შემდეგ ახალი წინადადება და აგრეთვე პირადი და საკუთარი სახელები. Ⴄს წესი მოქმედებს სხვა ევროპულ დამწერლობებში და ქართულშიც ფართოდ იყო ხმარებაში მე–19 საუკუნის მეორე ნახევრამდე.

12+

ISBN 978-5-4490-2371-1

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Ⴎირველნაბეჭდი ქართული წიგნები
Ⴜინასიტყვაობა
Ⴀდრეული სასტამბო შრიფტები
Ⴐომში გამოცემული წიგნები (1629–1797 წწ.)
Ⴀრჩილის მიერ Ⴋოსკოვში გამოცემული «Ⴃავითნი» (1705 წ.)
Ⴒფილისში Ⴅახტანგის სტამბაში გამოცემული წიგნები (1709—1722 წწ.)
1. Ⴑახარება. Ⴒფილისი. 1709
2. Ⴃავითნი. Ⴒფილისი. 1709
3. Ⴑამოციქულო. Ⴒფილისი. 1709
4. Ⴁიბლია. Ⴜიგნი Ⴜინასწარმეტყველთა და Ⴑახარება. Ⴒფილისი, 1709
5. Ⴉონდაკი. Ⴒფილისი. 1710
6. Ⴊოცვანი. Ⴒფილისი. 1710
7. Ⴏამნი. Ⴒფილისი, 1710
8. Ⴂერმანე Ⴋღვდელ–მონაზონი. Ⴑწავლა თუ ვითარ მართებს მოძღვარსა სწავლება მოწაფისა. Ⴒფილისი. 1711
9. Ⴃავითნი. Ⴒფილისი. 1711
10. Ⴃავითნი. Ⴒფილისი. 1712
11. Ⴅეფხისტყაოსანი. Ⴒფილისი. 1712
12. Ⴉურთხევანი. Ⴒფილისი. 1713
13. Ⴃავითნი. Ⴒფილისი. 1716
14. Ⴏამნი. Ⴒფილისი. 1717
15. Ⴎარაკლიტონი. Ⴒფილისი. 1720
16. Ⴕმნულების ცოდნის წიგნი. Ⴀიათი. Ⴒფილისი. 1721
17. Ⴏამნი. Ⴒფილისი. 1722
Ⴒფილისში Ⴄრეკლეს სტამბაში გამოცემული წიგნები (1749—1800 წწ.)
1. Ⴃავითნი. 1749
2. Ⴀნტონ I. Ⴕადაგება. 1751
3. Ⴉონდაკი. 1751
4. Ⴉურთხევანი. 1764
5. Ⴄპისკოპოსთა მიმართ. 1768
6. Ⴎარაკლიტიკონი. 1772
7. Ⴍჰანესიანი, Ⴎოღოს. Ⴘესხმა პირველი ახლისა ამის წიგნთსაბეჭდავისათვის. 1782
8. Ⴉონდაკი. 1783
9. Ⴉიტაიის სიბრძნე ანუ …. 1784
10. Ⴉურთხევანი. 1784
11. Ⴊოცვანი. 1784
12. Ⴑახარება. 1786
13. Ⴆატიკი. 1788
14. Ⴉუჱრექსი ძლევისათჳს …. 1788
15. Ⴃავითნი. [1783–1788]
16. Ⴃავითნი. 1790
17. Ⴃაუჯდომელი. 1790
18. Ⴏამნი. 1791
19. Ⴑამოციქულო. 1791
20. Ⴑახარება. 1791
21. Ⴉონდაკი. 1793
22. Ⴋარხვანი. 1793
23. Ⴋცირე ლოცვანი. 1793
24. Ⴉურთხევანი. 1794
25. Ⴃავით Ⴁაგრატიონი. Ⴌარკუჱვი. 1800
26. Ⴃაუჯდომელიი. 1800
Ⴈმერეთის სტამბებში გამოცემული წიგნები (1800—1818 წწ.)
1. Ⴑახარება ვნების Ⴉვირიაკისა. Ⴕუთაისი. 1803
2. Ⴉურთხევანი. Ⴕუთაისი. 1803
3. Ⴃავითნი. Ⴕუთაისი. 1807
4. Ⴏამნი. Ⴕუთაისი. 1808
5. Ⴊოცვანი. Ⴕუთაისი. 1810
6. Ⴑავედრებელი Ⴖვთის Ⴋშობლისა. Ⴜესი. 1809
7. Ⴂამოკრებილი სადღესასწაულო. Ⴜესი. 1811
8. Ⴑახარება. Ⴑაჩხერე. 1817
9. Ⴑახარება Ⴋატთესი. Ⴑაჩხერე. [1818]
Ⴋოსკოვსა და Ⴎეტერბურგში გამოცემული წიგნები (1737–1744 წწ.)
1. Ⴆატიკი. Ⴋოსკოვი. 1738
2. Ⴎირველი სასწავლო ყრმათათვის. Ⴋოსკოვი. 1739
3. Ⴋარხვანი. Ⴋოსკოვი. 1741
4. Ⴁიბლია: Ⴛველი და Ⴀხალი Ⴀღთქმა. Ⴋოსკოვი, 1743. Ⴁაქარ Ⴁატონიშვილის გამოცემა
Ⴎეტერბურგში (1761 წ.), Ⴋოსკოვში (1762–1768 წწ.) და Ⴋოზდოკში (1796–1801 წწ.) გამოცემული წიგნები
1. Ⴋისალმება Ⴇეიმურაზ II-სადმი. Ⴎეტერბურგი, 1762
2. Ⴃაუჯდომელი. 1762
3. Ⴊოცვანი. 1768
4. Ⴊოცვანი. 1768
5. Ⴂაიოზი. Ⴀნბანი. Ⴊოცვანი. Ⴋოკლე საქრისტიანო სწავლა. Ⴋოზდოკი, 1797
6. Ⴂანწესება შინაგანისა Ⴑაქართველოჲსა მართვისა. Ⴋოზდოკი, 1801
Ⴜიგნების ზოგადი მაჩვენებლები
Ⴜიგნების გამოცემის ადგილის მაჩვენებელი
1. Ⴐომი
2. Ⴇბილისი
3. Ⴕუთაისი
4. Ⴜესი
5. Ⴑაჩხერე
6. Ⴎეტერბურგი
7. Ⴋოსკოვი
8. Ⴋოზდოკი
Ⴜიგნების გამოცემის ქრონოლოგიური მაჩვენებელი
Ⴜიგნების შრიფტების მაჩვენებელი
1. Ⴋთავრულ / Ⴌუსხური
2. Ⴋთავრულ / Ⴌუსხური/ Ⴋხედრული
3. Ⴋთავრულ / Ⴋხედრული
Ⴜიგნების ანბანური მაჩვენებელი
Ⴜიგნების რაოდენობრივი მაჩვენებლები
Ⴊიტერატურა

Ⴜინასიტყვაობა

Ⴜიგნში ნაჩვენებია ადრეული ქართული სასტამბო შრიფტები და მათი შემქმნელების ვინაობა, განხილულია 1629—1818 წწ. გამოცემული ძველნაბეჭდი ქართული წიგნები. Ⴜიგნი მოიცავს 241 ილუსტრაციას და 10 ტაბულას. Ⴂამოყენებული ლიტერატურის სია შესდგება 151 დასახელებისაგან.

Ⴒექსტი გამართულია მთავრული ასოებით, რომლებითაც იწყება წერტილის შემდეგ ახალი წინადადება და აგრეთვე პირადი და საკუთარი სახელები. Ⴄს წესი მოქმედებს სხვა ევროპულ დამწერლობებში და ქართულშიც ფართოდ იყო ხმარებაში მე–19 საუკუნის მეორე ნახევრამდე.

Ⴀდრეული სასტამბო შრიფტები

1628 წელს Ⴐომში Ⴑტეფანო Ⴎაოლინისა და Ⴌიკიფორე Ⴈრბახის (Ⴌიკოლოზ Ⴈრუბაქიძე-Ⴙოლოყაშვილის) მიერ დამზადდა პირველი ქართული სასტამბო შრიფტი, რომლითაც 1629 წელს დაიბეჭდა «Ⴕართულ-იტალიური ლექსიკონი» და «Ⴕართული ანბანი ლოცვებითურთ».

Ⴑტეფანო Ⴎაოლინის და Ⴌიკიფორე Ⴈრბახის პირველი ქართული სასტამბო შრიფტი (1628 წ.)

Ⴋხედრული ასოების ელემენტების მოხაზვის თანმიმდევრობა და მიმართულება. «Ⴕართულ-იტალიური ლექსიკონი». Ⴐომი, 1629 წ.

1643 წელს Ⴐომში ამავე შრიფტით დაიბეჭდა Ⴔრანცისკო-Ⴋარია Ⴋაჯიოს «Ⴕართული გრამატიკა». Ⴔ.-Ⴋ. Ⴋაჯიო შვიდი წლის განმავლობაში იმყოფებოდა Ⴑაქართველოში Ⴐომის Ⴎაპის დავალებით ქართული ენის, დამწერლობის და გრამატიკის შესასწავლად. Ⴀმ წიგნის მეორე გამოცემა გამოვიდა 1670 წ.

Ⴔრანცისკო-Ⴋარია Ⴋაჯიო. «Ⴕართული გრამატიკა». Ⴐომი, 1670 წ.

Ⴋე-17 ს. 80-ან წლებში მეფე Ⴀრჩილ II უკავშირდება Ⴀმსტერდამის ბურგომისტრს Ⴌიკოლა Ⴅიტცენს და შვედ მეცნიერს, დიპლომატ Ⴈოჰან Ⴘპარვენგელფერდს, ხოლო მათი მეშვეობით Ⴀმსტერდამში მოღვაწე სახელგანთქმულ ასოთმქანდაკებელს Ⴋიკლოშ Ⴒოტფალუშ Ⴉიშს, რომელსაც დაავალა ქართული სასტამბო შრიფტის დამზადება.

Ⴋიკლოშ Ⴒოტფალუშ Ⴉიშის მიერ დამზადებული ქართული შრიფტი (Ⴀმსტერდამი, 1687 წ.)

Ⴀრჩილის მიერ შედგენილი ქართული ასოების ნიმუშების გამოყენებით 1687 წელს Ⴋიკლოშ Ⴉიშმა ჩამოასხა ახალი ქართული შრიფტი, რომელიც შეიცავდა ასომთავრულ, ნუსხურ და მხედრულ ასოებს. Ⴀმ შრიფტით 1705 წ. Ⴋოსკოვში აიწყო და დაიბეჭდა «Ⴃავითნი».

Ⴋე-18 ს. დასაწყისში Ⴅახტანგ VI Ⴅლახეთიდან მოიწვია მესტამბე Ⴋიხაელ Ⴈშტვანოვიჩი (Ⴋიხაილ Ⴅალახი, ცნობილი ქართველი მოღვაწის Ⴀნთიმოზ Ⴈვერიელის მოწაფე). Ⴇბილისში Ⴋტკვრის პირას, თავისი სასახლის ახლოს, მოაწყო სტამბა და შეუდგა წიგნების გამოცემას. Ⴀმ სტამბაში 1709 წ. დამზადდა Ⴑაქართველოში პირველი ნაბეჭდი წიგნი «Ⴑახარება». Ⴀმავე წელს გამოიცა «Ⴃავითნი» და «Ⴑამოციქულო». Ⴄს წიგნები დაიბეჭდა Ⴋიხაელ Ⴈშტვანოვიჩის (Ⴑტეფანიშვილის) მიერვე დამზადებული შრიფტით. 1712 წ. კი განხორციელდა «Ⴅეფხისტყაოსანის» პირველი გამოცემა.