Дайындаған: Елмұрат Ораз

 

«Шабыт» баспасы

Алматы, 2022

ДІНИ ДАСТАН ҒАЗАУАТ СҰЛТАН

Бисмиллаһир рахманиррахим.

һазәл китаб фи манақиби хазрәт сұлтан Сейітбаттал Ғази. Бисмиллаһир рахманир рахим. Әлхамдулиллаһи раббил аләмин уас салауату уас сәләму алә хайри халқиһи Мұхаммадин уа алә әлиһи уа асхабиһи әжмағин.

Бисмиллаһи хамд илән сөз бастамалы,

Әуелі сөз бастасақ Алла дейді.

Әуелі есім Алланы жад қылмалы,

Сиынып фазылына зар жыламалы.

Көңілімізге хайыр илһам салғыл дейді,

Тілімізге хайрул кәлам бергіл дейді.

Бар қылған барша әлемді Мәуләмізді,

Иғтиқад жан тілмен зар қылмалы.

Қадір Алла бар қылған жұмламызды,

10. Жаратқан инсан қылып шүкір бізді.

Мүмін қылып жаратқан Алла бізді,

Чоқ шүкір жад қылмалы һәр демде Алламызды.

Кәпір, мүмін жаратса Қадір өзі,

Құл болғанның амалын білер өзі.

Құл болғанның Аллаға не-дүр сөзі,

Құданың құдіретіне жетпес көзі.

Жаратты кімді пақыр, кімді ғани,

Жұмлаға болар Хақтың бұйырғаны.

Жаратты нәби, мұрсал, сұлтандарды,

20. Бір жанға тәслім қылған жұмлаларды.

Көрсеңіз һәр падишаһтың рағияларды,

Қаратқан тәдбиріне Иләһым Қадір оны.

Және біл жаратқан Алламызды,

Бар қылған бір зәрреден бар әлемді.

Қарасаңыз, иә әууал, зәрренің асылыны,

Әуелде неден болған фасылыны.

Білсеңіз құп, білмесең, біл әуел зәррені,

Мұхаммед Мұстафаның дейміз-дүр нұры оны.

Әуел нұрдың білдіңіз бе асылыны?

30. Құданың ғажап қылсаңыз хасылыны.

Ол нұрдан жаратқан Мұхаммедті,

Сол себеплі Сәруар ғалам дейміз оны.

һәр пенде сүйер болса ол нәбиді,

Жаһаннамнан халас қылар ол жанларды.

Сүйсеңіз сүйген құлдың ғаламатын,

һәрдайым оқыр болар салауатын.

Мұхаммед Мұстафаның хас үмбеті,

Салауатқа кәміл қылар ықыласты.

Пайғамбардан нәжат тілесеңіз бұ жаныңды,

40. Оқыңыз ықылас бірлән салауатты.

Салауат, сәлем сеңа болсын иә, Хабибі,

Күнәһардың дертіне иә, Тәбибі.

Құдай-а, баян қылдым бір кітап мінәжатты,

Ішінен сұрап түрлі һәр қажетті.

Баян қылдым әулиелерден манақибті,

Үміт етіп анлардан шапағатты.

Және де баян қылдым Қожа Ахметті,

Тәлибтер оқысын деп ол назымды.

Назым жаздым Мұхаммед Мұстафаның мұғжизатын,

50. Білсін деп салауаттың фазилатын.

һәм баян қылдым асхаб илән ахбабларды,

Шариғатты кәміл білген мазһаб илә ғалымларды.

Достыға дос жалынса нешік ерді,

Досты көңілі алынар деген ерді.

Иләһтан медет тілеп қылдым зары,

Шайыд-шапағат қылар деп жұмлалары.

Нешік-дүр һәрдайым да құлдың сөзі,

Қожасы қабыл қылса білер өзі.

Намыс деп тілін кеспек теріс өзі,

60. Көріңіз “лә тафанту мин рахмати” деген сөзіні.

Сол себеплі зар қылып дедім сөзін,

Шапағат қылғай ма деп жидым сөзін.

Баян қыламын бір ғазиз, мәшһүр әулиені,

Паш болған кереметі бір ғазы ерді.

Мұхаммед Мұстафаның мұғжизаты, кереметі,

Дүниядан көшпес бұрын білдірді оны.

Ол ерді білмегенге біз ғаріп білдірелі,

Лақаб есімі Сейітбаттал дейміш ерді.

Сейітбатталдың кітаплары насыр ерді,

70. Насырды назым қылып жазғым келді.

Манақиб кереметін жайғым келді,

Шапағат ол ғазизден сұрағым келді.

Дүр уа жауһар сөзлерін шашқым келді,

Қауымдардың көңілін ашқым келді.

Бейылаж қауым, міскіндер аңдамайды,

Ашық түркі болмасалар тыңламайды.

Ғалымдар өзі оқып хоштанады,

Қауымдар түсінбеген бос қалады.

Ғалымдар қауымдарға тілмәш ерді,

80. Білдірмек білмегенге абзал ерді.

Сол себеплі білдірерге қылдым қасты,

Иә, Алла, түзегейсің ықыласымды.

Жаранлар, сіз дұғада болғыл жары,

Бұл құлдың Алла болсын медеткері.

Айтайын ол ғазиздің хикметтерін,

Түзеуге көңіліңізді, жібіткелі.

Естіңіз Сейітбаттал палуан-ерді,

Паш болған әуеліні тыңда енді.

Пайғамбардың мұғжизатының мәшһүрін,

90. Айтайын рауилардың айтқан сөзін.

Пайғамбарымыз Мәдинеде тұрар ерді,

Насихат асхабларына айтар ерді.

Бір күнлер сахабаларына сөз сөйледі:

– Мүбәрак қатарым тар, – деп сөйледі.

Көңілім бүгін ғажап мәлүл, – деді,

Қардашым Жәбірейіл келмегелі үш күн болды.

Бір хикаят айтыңыз сізлер, – деді,

Қардашым келеріне және себеп, – деді.

Сол халде бір сахабасы тұра келді,

100. Қол қусырып, хозурында тағзым қылды.

Абдулуаһап ол сахабаның есімі ерді,

Ішінде сахабалардың мәшһүрі ерді.

Ол сахабаның хикметтері ғажап ерді,

Бұрынғы пайғамбарларды көрген ерді.

Анларға қызмет, құрмет қылған ерді,

Анлардан хайыр фатиха алған ерді.

Әлқисса, Пайғамбарымыздан изин сұрды:

– Айтайын көргенімді сізге, – депті.

“Бәлі” деп Пайғамбарымыз изин берді,

110. – Хайрул кәлам, мархабан, хош, сөйле, – депті.

Сол халде Абдулуаһап сөз сөйледі,

Көргенлерін түрлі ғажап бек сөйледі:

– Көп жасқа иә, Расул Алла, келдім, – депті,

һәр тараптарға жолым түсіп кездім, – депті.

Бір күнлері шаһары Рұмға бардым, – депті,

Шаһарын сайран қылып кездім, – депті.

Адамлары бек һәйбатлі, хұсни ғажап, – деді,

Ләкин діні батыл анлардың, мүнкәр, – деді.

Мұсылман Хақ Тағала қылар ма еді,

120. Көңілім оны сүйді бейкүнәһлы, – деді.

Сөзін айтып Абдулуаһап тамам қылды,

Тағзым қылып орнына қайта отырды.

Сол халде сұлтан әл-Әнбия пікір қылды,

Үмбетлікке көңілі оны сүйді.

Сол халде Жәбірейіл Әмин жетіп келді,

Хақтың сәлемін Пайғамбарға айтып келді:

– Көңіліңіз Рұм халқын сіздің сүйді,

Құдайым сүйгеніңді сізге берді.

Сізге үмбет ол халықты қылмақ болды,

130. Ләкин қазір уақытта болмас, – деді.

Бұ дүниядан көшсеңіз бір күн, – деді,

Екі жүз жылда бір ұғлан туар, – деді.

Оның нәсілі Әли Мұртазадан болар, – деді,

Мақамы Малатиядан ол ұғлан шығар, – деді.

Дін қылышын ол ұғлан соғар, – деді,

Мұнаууар дін исламды қылар, – деді.

Есімі Жағыпар болар, ол ұғлан әуел, – деді,

Соңында Сейітбаттал лақабы, – деді.

Көркем жүзді, ұзын бойлы, тәтті сөзді болар, – деді,

140. Төрт кітапты тамам жатқа білер, – деді.

Шиғыр оқып, ол дауысын созар, – деді,

Оның дауысын ұшқан құстар тыңлар, – деді.

Оқыр болса, назым бірлән әгар сөзді,

Инси жынлар есінен танар, – деді.

Шақ болмас ғылымына һеш жан, – деді,

һәм білер жұмла жанның тілін, – деді.

һайбатлы Асадулла, Шаһмардандай болар, – деді,

Хамзаға пара-пар болар оның күші, – деді.

Хайлакер баба Омардан болар, – деді,

150. Жалғыз жүрмек әдеті және болар, – деді.

Жер жүзін сайран қылып кезер, – деді,

Адам жетпес жерлерге жетер, – деді.

Сиқырын талай жаһанның бұзар, – деді,

Уа және дию, пері, жынларды қырар, – деді.

Рұм шаһарын ол жұмла алар, – деді,

Ыстамболды ол алып болар, – деді.

Адамларын ол мұсылман қылар, – деді,

Кәнисаларын бұзып, мешіт салар, – деді.

Жәбірейіл көп сөздерді баян қылды,

160. Раушан аян қылып, ғұруж қылды.

Андан соң Пайғамбарымыз тафриқа баян қылды,

Асхаби ахбаблар және аян қылды.

Асхабалары бұны естіп шат болды,

Көрмегендер көрген кебі бек шаттанды.

Уа және Абдулуаһап сахаба тұра келді,

– Иә, Расул Алла, сөзім бар және, – деді.

Бұ қауымдардан көрер ме һешкім оны?

Ол ұғланның ғажайып хикметтерін.

Сол уақытта Жәбірейіл жетіп келді,

170. Уа және Хақтың сәлемін айтып келді:

– Сол сұраған сахабаң көрер, – деді,

Көп заман соғысында болар, – деді.

Достыңыз дахи сізге сөз бұйырды,

Сипасын сол адамның басын, – деді.

Бұ күнді тарих қылсын және, – деді,

Хат жазып һәм тапсырсын оған, – деді.

Ол хатқа бек ықтият болсын, – деді,

Өзіне Жағыпардың берсін, – деді.

Хаттың ішіне бір шашын салсын, – деді,

180. Ол шашты Жағыпар бәнд қылсын, – деді.

Ғазылық талай жанмен қылар, – деді,

Басына талай қиындық келер, – деді.

һәркімлер қылыш илән шалар, – деді,

Ол шаштың құрметінен қалар, – деді.

Және мүбәрак ауыз-жарын берсін, – деді,

Аманат Абдулуаһап алсын, – деді.

Ол түкірікті Жағыпар ғазы жұтса, – деді,

Жұмла хикмет тілдерді білер, – деді.

Машриқ, Мағрибты кезер, – деді,

190. Ол жолда талай ғажапты көрер, – деді.

Ләшкер қылып талай халықты алар, – деді,

һәр халықтың тілін сонда білер, – деді.

Әлқисса, Жәбірейіл аләйһиссалам көп сөз айтты,

Аян, баян қылумен ғұруж етті.

Бұ сөзді Хабибулла баян қылды,

Білдіріп асхабларына аян қылды.

Әлхасыл, хазіреті Әли қолына қалам алды,

Сол күні тарих қылып тамам жазды.

Отырған ұлық-кішік асхаблары,

200. Ол хатқа сәлем жазып пешатлады.

Пайғамбарымыз Абдулуаһапқа “кел” деп айтты,

“Аманат ауыз-жарымды ал” деп айтты,

Тәбарак Абдулуаһап тұра келді,

Ғиззатлап Пайғамбардың жерін сүйді.

Жерді сүйіп, басын қойып жатып ерді,

Басын сипап, аузына һәм түкірді.

Түкірікті Абдулуаһап жұтып ерді,

Жұта алмай, тамағына түйін болды.

Ұрадай түйін болып тұрып ерді,

210. Құданың хикметіне асхабтары қайран қалды.

Әлидің жазған хатын оған берді,

– Берік болғыл үшбу хатқа, жаным, – деді.

Көп сәлем Жағыпар ғазыға айтқыл, – деді,

Көрерсің, иншалла, ол ғазынды.

Әлқисса, азайталық үшбу сөзді,

Айталық сөзіміздің мақсұтыны.

Әмма рисалат жылдары Пайғамбардың тамам болды,

Мұхаммед Хабибулла дүния салды.

Нәубет бірлән сахабалар жұмла көшті,

220. Абдулуаһап сахаба жалғыз қалды.

Ол келіп Малатияда отан қылды,

Екі жүз жыл толғанша күтіп тұрды.

Хазірет Әлидің нәсілін тарих қылды,

Интизар Жағыпар сұлтанға болып жүрді.

Әлқисса, ол нәсілден бір ер туды,

Есімі Рабиғ дейміш ғалым мәшһүр болды.

Құп әуезлі ол шаһарда мәшһүр болды,

Отыз жыл хұтбаны ол оқыды.

Ол ғалымнан бір ұғлан және туды,

230. Есімін ұғылының Әли қойды.

Ол Әлиден екі ұғлан және туды,

Екісіне Хасен, Хұсайын деп есім қойды.

Хасен ғайат, құп әуезлі ғалым болды,

Хұтбаны Хасен ғалым оқыр болды.

Хұсайын бек баһадүр палуан болды,

Сарғаскері халифа ағзам оған берді.

Заманында бек қисапсыз палуан болды,

Қаһарланса дұшпанларын һәлак қылды.

Ол Хұсайын қайсар Рұмнан хараж алды,

240. һәр ықылымларға білініп мәшһүр болды.

Ыстамболдан қайсар Рұм қорқар ерді,

Қорқып тақтысында жатпас ерді.

Жеті жерден қарауыл үй салдырды,

Уа және қорған салып, берік қылды.

Онда да Хұсайыннан қорқар ерді,

Жыл сайын алтын, жауһар берер ерді.

“Иә, Хұсайын! Сен бізге келмең, – деді,

Не мақсұдың бар болса алғыл” деді.

Хұсайын ғазы оның сөзін қабыл қылды,

250. Жыл сайын сыйлық алып тұрар ерді.

Хұсайынның бір әдеті болар ерді,

һәр күнлерде аң аулауға шығар ерді.

Бір күнлерде аң ауларға шығып ерді,

Алдынан бір ғажайып киік қашты.

Ол киікті Хұсайын ғазы қуған ерді,

Ол киік бір таудағы ғарға кірді.

Артынан Хұсайын ғазы кірген ерді,

Ол киікті таба алмай қайран қалды.

Ғар ішіне көзін салып тұрған ерді,

260. Ішінде бір ғажайып атты көрді.

Байланып бір тас аузар тұрған көрді,

Үстінде ер-тұрманы берік көрінді.

Ат алдында шаншылған сүңгі көрді,

Уа және бір ұлық күрзі ғажап көрді.

Уа және ат үстінде қоржын көрді,

Уа және ер қасында шынжыр көрді.

Хұсайын ғазы ол атқа көзін салды,

Ол аттың сипатына қайран қалды.

Түсі сары, алтын кебі жалтырайды,

270. Десең болар көрген жан қалтырайды.

Хұсайын ғазы һәр тарапқа назар салды,

“Сахибы не жерде” деп қайран қалды.

һеш ғаламат болмады, атқа келді,

“Иесі келер ме екен?” деп атқа келді.

Ат секірді тұттырмай, нәфрат қылды,

Неше кере хайла қылса ол болмады.

Сол уақытта ғар ішінен дауыс шықты:

– Иә, Ашқар, тәсілім болғыл оған, – дейді.

Жағыпарға тапсырар сені, – дейді,

280. Ол Жағыпар – мұсылманлардың нұры, – дейді.

Ол Жағыпар сұлтан дүнияға келсе, – дейді,

Дін мұсылманды мұнаууар қылар, – дейді.

Мүшірік болған залымдарды қырар, – дейді,

Шаһарларын талқан қылып бұзар, – дейді.

Хұсайын ғазы төрт тарапқа көзін салды,

һеш адам ол арада көрінбеді.

Андан соңыра Хұсайын ғазы атқа келді,

Ол ат енді қозғалмай, тәсілім болды.

Атты алды, қаруларға көзін салды,

290. һәр қаруларда жазылған хатты көрді.

Жұмласын Хұсайын ғазы оқып көрді,

Жұмласының сөзін тамам білді.

“Хамза палуанның сүңгісі илән күрзісі, – депті,

Ол қоржын Ысқақ пайғамбардан қалған, – депті.

Дүния малын салса да толмас, – депті,

Көтерсеңіз ауыр болмас және, – депті.

Ішінде Адам аләйһиссаламның шашы, – депті,

Дұшпанларды байласаң шынжыр, – депті.

Және бар Дәуіт пайғамбардың заһарлы қылышы,

300. Әгар тасты шапсаң да кесер, – депті.

Ысқақтың шынжырының бір хикметі,

Жын, шайтанды байласаң да кетпес” депті.

Әлхасыл, Хұсайын ғазы көрді жұмла бәрін,

Қанша жазған сөзің білді бәрін.

Бұнларды жұмла алып Хұсайын жүрді,

Уа және көп пікірге қалып жүрді.

“Иә ғажап! Ол Жағыпар кім-дүр? – деді,

Бұ мисли ат, құралға ие” деді.

Табарик пікір ойлап келер ерді,

310. Ұйқысы ғалиб болып аттан түсті.

Аттан түсіп, ол ұйықтап жатып ерді,

Түсінде пікірінен хабар берді:

Түсінде Қызыр аләйһиссалам сүйінші сұрды,

“Ол Жағыпар сенің ұғылың болар, – деді.

Аз қалды, бұл дүнияға ол ұлың келүр, – деді,

Дін мұсылманларды мұнаууар қылұр”, – деді.

Оянып Хұсайын ғазы тұра келді,

Сәжда-и шүкір үшін намаз қылды.

Андан соңыра атқа мініп үйге келді,

320. Бұ сырды ғайрлардан пінһан қылды.

Әлқисса, біраз заман, күнлер өтіп жатты,

Хұсайын ғазының қатыны хамл болды.

Сарғаскер ол шаһарда Хұсайын ерді,

Патша илән мәжіліс қылып отыр ерді.

Бір адам қапу қағып, изин сұрды,

Ол адамға изин берді, үйге кірді.

Ол адам Тауабил дейміш палуан ерді,

Хұсайынның қатынының ағасы ерді.

Хұсайынның құлағына ол келіп сыбырлады:

330. – Саида ұғлан туды қазір, – деді.

Сүйінші сұрап, ол үйге қайтып кетті,

Патша сонда: – Нешік келген? – деп сұрады.

Хұсайын ғазы патшаға жауап берді:

– Біз пақырдан бір ұғлан келген, – деді.

Ол сөзге патша және бек қуанды,

Қолына “Астурлық” деген кітап алды.

Ғылымына астурлықтың ол маһир ерді,

Кәуәкиб-жұлдыздарға назар салды.

Ол ұғланның талиғын жақсы көрді,

340. Назарын һеш адамларға шақ көрмеді.

– Ұғылың құтты болсын, палуан – деді,

Жаһанда теңдесі жоқ болұр, – деді.

Жаһанның палуаны ұғылың болұр, – деді,

Ғылымына жердің жүзі толұр, – деді.

Есімі Жағыпар болсын оның, – деді.

Біздің білген ғылымымыз осы, – деді.

Уа және көп дұғаларды жазып берді.

– Басына ұғылыңыздың таққыл, – деді.

Хұсайын ғазы дұғаны алып үйге келді,

350. Құдаға шүкір үшін намаз қылды.

Жоқ ерді Хұсайын ғазының ғайр ұғылы,

Той қылып, шаһар әһлін қонақ қылды.

Садақа ғалым-ғұламаларға және берді,

Жұмласы хайыр дұға оған қылды.

Әлқисса, үшбу ұғлан үшке келді,

Көргенлері “алты жаста” дерлер ерді.

Ол ұғланның хұсниы ғажап ерді,

Көргендер “Жүсіп сәни” дерлер ерді.

һәркім еркелетіп, қолға алып сүйер ерді,

360. Қайта жерге қоюға қимас ерді.

Әлхасыл, азайталық үшбу сөзді,

Айталық сөзіміздің мақсұтыны.

Жағыпардың нұры балқып өсе тұрсын,

Кәмелеті һәрбір күнде арта түссін.

Атасы Хұсайын ғазының сөзі келсін,

Ғұмырының тамам болған себеплі баян болсын.

Жаранлар, бір қайғылы сөзім келді,

Хұсайынға тағдыр болар уақыт келді.

Бір күнлері аң ауларға шығып ерді,

370. Шыққаны Мағмурияның тарапы ерді.

Хұсайын ғазы бір тауға шығып ерді,

Алдынан бір манқыш-киік қашты.

Ол киікті Хұсайын ғазы қуып ерді,

Ол киік көп әскерге келіп кірді.

Айтылған “ерді ғапылда” деген сөзі,

Ғапыл күнде көп ләшкерге Хұсайын ұшырады.

Меһрияил ол ләшкердің басы ерді,

Қайсардың қатынының ағасы ерді.

Меһрияил, Меһіран, Шамасаб үшеу ерді,

380. Ол киік Меһрияил патшаның мүлкі ерді.

Ол киік Меһрияилге туғры келді,

Тірілмес ол киіктің халін көрді.

Меһрияил ғадұб бірлән нағра салды,

– Кім қуған бұ киікті? – деп сұрады.

Тез оны хозурыма келтір, – деді,

Келмесе, аман бермей өлтір, – деді.

Сонда ләшкерлер һәр тарапқа көзін салды,

Қарасалар, тау басында адам көрді.

Әскердің бағзылары оған барды,

390. – Нешік қудың патшаның киігін? – деді.

Ол патша бізлерге әмір қылды:

“Тез оны хозурыма келтір” деді.

Хұсайын ғазы үшбулерге жауап берді:

– Менім атым Хұсайын ғазы болсын, – деді.

Меһрияил маған берсін киігін, – деді,

Жоқ десе, не қылармын білсін, – деді.

Бұны естіп ләшкерлері кері келді,

Естіген сөзлерінен хабар берді.

– Сізді шақырды, – деген сөзді тыңламады,

400. “Әуелі киігін берсін” деп сөйледі.

Оны алып келерге хал болмады,

Неше кере жалынсақ ол болмады.

Меһрияил ол Хұсайын ғазыны білер ерді,

Айрылып ақылынан естен танды.

Ләшкеріне ол Меһрияил сөз сөйледі:

– Ол Хұсайын бек қуатты палуан, – деді.

Шақ болмас жекпе-жеке һеш адам, – деді,

Жұмла әскерлер ортаға алып бақсын, – деді.

Хұсайын ғазы сол күнде ғапыл ерді,

410. Аң аулап, ол құралсыз жүрген ерді.

– Қаруларым болмады, – деп аһи қылды,

Не қылармын қарусыз енді, – деді.

Әсілімізде қашып кетпек жоқ-дүр, – деді,

Бабаларымыз жалғыз жауға кірген ерді.

Иә, Алла! Өзіңнің қылғаның болар, – деді,

Тағдырыңа тәбдил болмас һешбір, – деді.

Тәуекел! Ғалиулла! – деп қарсы жүрді,

Дін үшін жаным құрбан болсын, – деді.

Нәсіп қыл, хұсни иман, иә, Алла, – деді,

420. Шаһидлыққа нәсіп қылғыл бізге, – деді.

Тауарис ол болған бізге, – деді,

Шаһидлық бабалардан қалған, – деді.

Әлқисса, нағра салып, сайха қылды,

Әскері мүшріклердің естен танды.

“Иә, Алла!” деп, мүшріклерге қол сермеді,

Қаруын палуанлардың тартып алды.

Мисли аш арыслан қойға кірді,

Анларды төбе-төбе қырып салды.

Адамның қаны мисли наһр селдей болды,

430. Үш күн, үш түн аттан түспей қыра берді.

Төртінші күн қырық мың ләшкер ортаға алды,

Нехасыл, кәманд атып, шаһид қылды.

Құралсыз атқа мініп, желген ерді,

Өзінің қазасына келген ерді.

Көп әскер оның атын ортаға алды,

Тұттырмай Малатияға желе берді.

Қан болып Малатияға жетіп барды,

Халайықтар оны көріп қайран қалды.

Бұл істі кім қылғанын біле алмады,

440. Халайықтар матам тұтып, зар жылады.

Бір адам сол уақытта жетіп келді,

Ол келген Яхия ибн Мансұр деген ерді.

– Мен көріп Хұсайын ғазыны келдім, – деді,

Мағмурияда ол Хұсайын шаһид болды.

Жұмла көрген-білгендерін баян қылды,

Меһрияилдың өлтіргенін аян қылды.

Бұл істі шаһар әһілінің бәрі білді,

Жеті күн Құран оқып, зар жылады.

Әмір Омар халифа ағзамға қағаз жазды,

450. Хұсайын ғазының мажырасын тамам жазды.

Халифа хатты көріп, зар жылады,

Үш күні Хатым Құран ол оқыды.

Әлхасыл, халифа ағзам хаттар жазды,

“Сақ бол!” деп, һәр шаһарларға тамам жазды.

“Қайсар малғұн әрекет қылса, әгар, – дейді,

Тез бізге хабар қылғыл сізлер, – дейді.

Ғинаят Хақ Тағала қылсын өзі,

Байлансын дұшпанлардың жұмла көзі”.

Бұл хатты әмір Омар естіп жұмла білді,

460. – Сарғаскер бізге керек енді, – деді.

Жағыпар – мұғтасим әзір күнде сәби, – деді,

Ол өскенше сарғаскер керек, – деді.

Шаһар әһлі мәслихат жұмла қылды,

– Сарғаскер Ғабдуссалам болсын, – дейді.

Сарғаскер Ғабдуссалам болып тұрды,

Мұныменен бірнеше заман тұрды.

Әлхасыл, үшбу сөзді азайталы,

Сөзіне Жағыпар сұлтанның біз келелі.

Жағыпар он үш жасқа келіп ерді,

470. Жиырма аршын қад қамат бойға келді.

Уа және төрт кітапты жатқа білді,

Ол кітап: Таурат, Забұр, Інжіл, Құран ерді.

Төртеуінің тәпсірін жұмла білді,

Хадистерін Пайғамбардың жұмла білді.

Ғалым, ғұлама, тәлиб, тулабалар бахс қылды,

Жағыпар сұлтан жұмласын мәлзам қылды.

Ғылымына һешбір адам шақ болмады,

Хұтба оқуды Омар патша оған берді.

Жағыпар ғазы мінбарға шығып ерді,

480. Мұнаууар мешіт іші жарық болды.

Хұтбаны Жағыпар сұлтан оқып ерді,

Халайықтар естен танып зар жылады.

Мисли бір қияметтің күні болды,

Естіген инсі-жындар есін танды.

Андан соң өнер ғылымын әуес қылды,

Силхушур – соғыс ғылымын және білді.

Әлқисса, шаһар әһлі майданға бір күн шықты,

Тафарраж ұлық-кішіклер қыла шықты.

һәркімлер түрлі өнер қылып ерді,

490. Жағыпарға һешбір адам пар келмеді.

Ат ойынын, сүңгі ойынын жұмла білді,

Күрзі, қылыш ойындарын жұмла білді.

Күрессе һешбір адам шақ болмады,

Жетпіс екі ойынды артық білді,

Халайықтар жұмла көрген қайран қалды.

Халайықтар Жағыпарға “африн” деп тахсин қылды,

“Өнері атасынан да өткен” дейді.

Уа және мәжіліс әһлі сөз сөйледі:

“Не себеплі атасының уазифасын сұрамас?” дейді.

500. Әлхасыл, Жағыпарға халайықтар көп сөз айтты:

– Атаңның мұнахибын сұра, – деп айтты.

Атаң сенің сарғаскер сұлтан ерді,

Халифадан ол уазифа алар ерді.

Дүниядан атаң сапар қылған ерді,

Ғабдуссалам уазифасын алған ерді.

Сен енді әмір Омарға айтқыл, – дейді,

Атаңның уазифасын берсін, – дейді.

Жағыпар сонда анларға жауап берді:

– Сізлердің бұл сөзіңіз

...