Егер мухаддистер хадистерді жинақтап, кітап халіне келтірмесе, хадис жеткізушілердің кім екенін зерттейтін сәнәд және туруқ (хадистің жету жолдарына) көңіл бөлмегенде, шариғат жойылып, Ислам үкімдері көзден ғайып болар еді.
Сүннет – Құранның астарлы үкімдерінің мәнін айқындау, қысқаша баяндалған тұстарын жан-жақты ашып беру, «мұтлақ» (жалпы) үкімдерін пысықтап, нақтылай түсу (муқайяд), жалпы үкімдерін саралау (тахсис) қызметі тұрғысынан Құранмен біте қайнасқан деуге болады
«Олар өзі екеу: бірі – кәлам (сөз), екіншісі – һидаят (тура жол). Кәламның ең жақсысы – Алланың сөзі, һидаяттың ең жақсысы – әзірет Мұхаммедтің (с.а.с.) жолы»2
Хадис – «айту, түсіндіру» деген мағынаны білдіретін «тахдис» сөзінен туындаған «хабар беру, ақпарат жеткізу» деген етістіктен туатын зат есім. Уақыт өте келе Пайғамбарымызға телінген әрбір сөз, қимыл-әрекет және тақрир (құптау) «хадис» деп аталған. Бұл жайлы Ибн Хажар: «Шариғат бойынша хадис дегеніміз – Пайғамбарымызға қатысты барлық нәрсе»1, – деген.
Хадистердің анықталып, жинақталуы Омар ибн Абдулазиз кезеңінде басталды деу дұрыс, бірақ жеткіліксіз. Өйткені Омар ибн Абдулазиз дәуірінде мемлекет арнайы заң шығарып, ресми жинақтау ісін (тәдуин) бастаған еді.
Сүннетке келер болсақ, Алла елшісіне қатысты сөз, іс-әрекет және басқа адамдардың жасаған істері мен сөздеріне Пайғамбарымыздың қарсылық білдірмей мақұлдауы «сүннет» деп аталады. Усулул-фиқыһ (фиқыһ әдіснамасы) ғалымдарының көзқарасы бойынша, сүннет – «хадис» ұғымының синонимі.
Себебі «Кутуб ситтадағы» хадистердің ең басты ерекшелігі – хадистердің сахих болуына аса сақтықпен қаралғандығында. Яғни, «хадис» деп келген хабардың шынымен-ақ ардақты Пайғамбарымыздың (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) өз сөзі екендігіне бұлтартпас дәлел табылса ғана кітаптарына енгізген.
1. Пайғамбар сөзі (қаули сүннет). Яғни, Пайғамбарымыздың әртүрлі жиындар мен басқосуларда айтқан сөздері. Мәселен, «Әрбір амал ниетке байланысты» деген сөзін алайық. Осы қасиетті сөзді естіген сахаба мұны аманат деп біліп, басқа мұсылмандарға жеткізуге асыққан. Бұл аманат осылайша ұрпақтан ұрпаққа насихатталып, хадистанушыларға дейін жеткен. Хадис жинақтаушылар оны тексере келіп, Алла елшісінің сөзі екендігіне көздері жеткен соң, кітаптарына жазып алған.
