автордың кітабынан сөз тіркестері  Жақсылыққа шақыру және жамандықтан тыю

Имам Ғазали

«Иннә лилләһи уә иннә иләйһи ражиғун!»

Оның пасықтығы сөзінің әсерін әлдеқашан жойған. Сөздің әсері жойылған кезде оған сөйлеудің уәжіптігі де жойылады. Пасықтық жақсылыққа шақырып, жамандықтан тыюдың әсерін жойғаны үшін уәжіптігін де жоғалтады.

Негізінде, айтқан сөзімен амал етпейтін адамның сөзі басқаларға әсер етпейді.

Бірақ ең маңыздысы – өзін түзетуі. «Өзін түзетпеді» деп өзгені жамандықтан тыюын теріс көру дұрыс емес. Бұлай айтуға болмайды. Ол дағы бір міндет.

Дәрет алып намаз оқымаған адам, намазды да, дәретті де тәрк еткен адамға қарағанда аз жаза алады. Өйткені ол ең болмағанда дәрет міндетін орындады.

«Бұл – кіші күнәлардан қашудың шарты емес, сондықтан жібек киім киген адам басқа адамды зина жасаудан және ішімдік ішуден тыя алады» дейтін болса, онда біз былай дейміз: «Ішімдік ішу үлкен күнәларға жатады. Ішімдік ішетін адамның кәпірлерге қарсы соғысуға барып, оларды күпірліктен тыюына бола ма?»

Өзі дұрыс болмаған адам өзгені қалай түзей алмақ? Ағаш қисық болса, оның көлеңкесі қалай түзу болады?

«Алдымен өзіңе насихат айт. Егер нәпсің сол насихатты қабыл етсе, содан кейін барып басқаларға уағыз айт. Әйтпесе менен ұял».

Біләл ибн Сағд айтады: «Күнә жасырын жасалса, ол тек иесіне ғана зиян болады. Ал ашық жасалып, ешкім оған тоқтау салмаса, онда зияны жалпыға тиеді».

Мәлик ибн Динар да былай дейді: «Исрайл ұрпақтарының ғұламаларынан бірі үйіне ерлер мен әйелдерді жинап, оларға уағыз айтып, ақиретті еске салып ескертуші еді. Бір күні ұлдарының бірі келген әйелдердің біріне ауыр сөз айтып жатқанын көріп, оған: «Ұлым, ақырын... сабыр сақта», – дейді. Көп өтпей орындықтан құлап, әйелімен ажырасады. Балалары соғыста өледі. Алла Тағала сол кездің пайғамбарына уахи етіп: «Сен ол ғалымға айт! Мен бұдан кейін оның ұрпағынан игі адам шығармаймын. Себебі ол мен үшін ұлына ашуланудың орнына, жұмсақтық танытты», – дейді.