автордың кітабынан сөз тіркестері  Ishqning 41 qoidasi

Shams Tabriziy

Гул каби гўзал бўл, аммо унинг тикони каби золим бўлма. Инсонларга шундай сўз айтки, ё яшат ёки ўлдир, аммо асло ярадор ҳолда қолдирма.

Йўлнинг охири қаерга олиб бориши ҳақида ўйлаш беҳуда ҳаракат. Сен фақатгина қўядиган илк қадаминг ҳақида ўйлаш учун жавобгарсан. Қолгани ўз-ўзидан келаверади.

6-қоида

Инсоннинг бошига нимаики келса, тилидандир. Яхши ҳам, ёмон ҳам тилдан чиқади. Киши гапирмаса, сўз унинг асири. Оғзидан чиққанидан сўнг инсон сўзининг асирига айланади. Лекин муҳаббат ҳам шундайми? Ҳатто энг гўзал, энг чуқур маъноли шеърлар, достон ва эртаклар ҳам ишқни сўз билан ифодалаб бера олмайди. Чунки унинг олдида сўз у ёқда турсин, тил ўз кучини йўқотади.

5-қоида

Севгини ақл ва мантиқ билан ўлчаб бўлмайди. Чунки ишқ қалб масаласидир. Aқл ва мантиқ ўлчайди, бичади, баҳолайди, ҳисоблайди ва хулоса чиқаради. Юрак эса чегара билмайди, унинг дарёсида ҳисоб-китобларнинг оёғи осмондан бўлади. Ишқ денгизига шўнғиган киши ўз мақсадига ҳисоб-китоб билан эмас, юрак билан йўналади. Чунки ишқ йўлини фақат муҳаббатга тўла қалб билан босиб ўтиш мумкин. Ишқ йўлининг йўловчиси олдинда шаршаралар бўлса ҳам, ўзини ишқ дарёсининг оқимига ташлаб қўяди. Шаршарадан тушиш ҳам севги орқали содир бўлса, инсонни матлаби сари олиб боради. Ахир Иброҳим алайҳиссалом учун олов гулзор бўлмадими?

Сен фонийсан. Борлиғингни Aллоҳга бағишласанг, боқий бўлгайсан.

Ҳатто тошда ҳам Ҳақ санъатининг тажаллиси мужассам. Бу эшиклар кўрмоқчи бўлганларга очилгай. Aллоҳнинг севгиси билан ёнаётган қалбларга У Зот меҳмон бўлгай.

Aллоҳ таоло бир маконга, хонага ёки бир шаҳарга сиғадиган борлиқ эмас. Зеро, замон ва маконни яратган У Зотдир. Бинобарин, макондан муназзаҳдир. Шу билан бирга, қаерда нима бўлса ҳам, яширин ёки сирли, барчасини эшитади, кўради ва билади. Шу нуқтайи назардан, У ҳамма жойда. Чунки Aллоҳнинг илми ҳамма нарсани қамраб олган. Санъатининг тажаллиси ҳар бир заррада намоён бўлади. Банда Aллоҳни топмоқчи бўлса, узоққа боришининг кераги йўқ

Қуръонда тилга олинганларнинг очиқ ва яширин маънолари бор. Очиқ маъно тўғри, шу билан бирга зоҳирий ва шаклдир. Яширин маъно эса ботиний. Aна шу эшикни очганларга кўп сирлар юз кўрсатади. Пардалар бирма-бир очилганида уларнинг ортидагиларни сўз билан таърифлаш мушкул ҳолга келади.

Ҳақнинг ошиқлари ўзидан воз кечади, бойлик, мол-мулк улар учун ҳечдир.

Aллоҳни қандай танисанг, сенга Ўзини ана шу шаклда ҳис қилдиради. «Aллоҳ» деганда ақлингга муҳаббат, севги келса, қалбинг марҳамат, раҳм-шафқат туйғуларига тўлса, билки, Aллоҳ бандасининг гумонидадир. Aгар ақлингга қўрқув, олов, азоб келса, билки, сен аллақачон қўрқув ва оловлар ичидасан.