Дайындаған: Елмұрат Ораз

 

«Шабыт» баспасы

Алматы, 2022

БОЛАТ, ЖАНАТ

Бісмілда сөздің ұраны,

Бісмілда деп бастаса,

Әр істің жетер мұраты.

Әр сабақтың басында

Бір бісмілда тұрады.

Екі аят қып шығарған

Бұл сөзді келіп Нұралы.

Шоқай екен руы,

Боралдай екен тұрағы.

10. Өтірік пе, рас па,

Нұралыға обалы.

Назым қылып шығарған

Сөзінің жоқ қылауы.

Қанша айтса да тоймайды,

Тыңлаған ердің құлағы.

Бос сөзбенен бос арқан,

Табылса пісер бұрауы.

Ол шығарды, біз айттық,

Шығарған ерге сұрауы.

20. Рас болса әгарда,

Бар шығар ерге сауабы.

Бекер болса қиын жол,

Теңлесер жерде жауабы.

Адамның болмас айтқаны,

Алланың болар ұнауы.

Бұрынғы өткен заманда Ноғайлы деген елінде, Шолақ деген шаһарда Мақалбай деген бір бай бар екен. Болат, Жанат деген бір ұл, бір қызы бар екен. Сауда ишан деген бір ишаны бар екен. Мақалбай бір күні Үрім шаһарына жол жүрмек болды. Өзі саудагер екен. Үй-жайын ишанына тапсырайын деп ишанына келген екен.

Бір күндері Мақалбай

Келді жетіп піріне,

Қараңдар сөздің түріне,

Қол тапсырып, пір қылған

30. Тәнті еді бастан дініне.

– Айналайын, тақсыр-ай,

Жүрмекші болдым Үрімге.

Қатын-балам үйімде,

Көріп тұр, тақсыр, күніге.

Аманат сізге тапсырдық,

Біз кеттік жердің түбіне.

Атаңа атам қол берген,

Арамдық жоқ ед тегіңде.

Өлім бар да қаза бар,

40 Осылай кірді кеуліме.

Болатым қалды қолыңда,

Шыбын жаным жолыңда.

Жиын болар, той болар,

Жүргізбе, тақсыр, кеміне.

Жанатым қалды қолыңда,

Олай-былай боп кетсем,

Қоса бер өзің теңіне.

Сауда ишан айтты: – Мақалбай,

Дәулеттен асып болдың бай.

50. Төрт түлік малға бірдей сай,

Дүниеліктен кеулің жай.

Айтпайтұғын сөз екен,

Аузыңа алдың, бұл қалай?

Қай жердің дәмі бұйырса,

Айдайды екен бір Құдай.

Мен бір дұға қылайын,

Түрегел де қолың жай.

Қайда барсаң, онда бар,

Жолыңды ашсын Құдайым!

60. Аман-есен келерсің,

Көп жеме бекер уайым.

Қашан сонан келгенше,

Қозыңды аман көргенше,

Тілектес болып тұрайын.

Бес уақты бес намаз,

Батасын да сұрайын.

Аманат бізге тапсырдың

Үй-жай, қатын, балаңды.

Күніге үш көрейін,

70. Үйің түгіл, қалаңды.

Өзің де нанба дұшпанға,

Замана түбі жаман-ды.

Тағы кетші дайындап

Болат пенен Жанатқа,

Жүрмесін жаман талапта.

Аман-есен келерсің

Жүре бер, ерім, тарапқа!

Осыны айтып Сауда ишан:

– Аллаһу әкпар, бар! – деді.

80. Мен де айтайын бір сөзді,

Құлағыңды сал, – деді.

Қастық ойлар көп адам,

Ойыңа мұны ал, – деді.

Адамды шайтан азғырса,

Ақылы болар дал, – деді.

Ойламаспын қиянат,

Кеудемде тұрса жан, – деді.

Бұл сөзді естіп қуанып,

Мақалбай үйге қайтады.

90. Жан-тәнімен ишанның

Ықыласын байқады.

Ұлы-қызын шақырып

Өсиетін айтады.

– Ұлы-қызым, шырыным,

Тілінен шықпа піріңнің.

Жасыңнан әдеп үйренсең,

Әркімнен озар ілімің.

Не десе пірің қабыл көр,

Болат пен Жанат, құлыным.

100. Сен де тыңла, алалым,

Дұшпанның тілін алмағын.

Аманат Аққа тапсырып,

Алысқа кетіп барамын.

Дуалас болып тұра бер,

Болат пен Жанат, қарағым.

Мақалбайдың бұл сөзін

Бәрі де мақұл қылысты.

Тентек десін несіне,

Тапсырған соң бір істі.

110. Тапсырды деп ишанға,

Қуанысып күлісті.

Үрімге жөнеп бай кетті,

...