Булығып, тұншыға бастады, қиналды. Бірақ сөніп бара жатқан санасы қиналу әлі өлім емес екенін аңғартқандай болды. Өлім қинамайды. Қиналу, жанталасу тіршілік белгісі, тіршілік азабы. Өмірдің бұл ең соңғы соққысы.
Бұл дүниеде сүйіспеншіліктен берік, онан тұрақты ешнәрсе жоқ, өзгенің бәрі өзгере береді. Тек ғашықтық қана айнымайды, егер ол аяғын аттаған сайын сүрінетін өлексе емес, нағыз сүйіспеншілік болса, айнымасқа керек.
білмейтін ойынға араласа қалғанда, алдымен әдіс көрсетіп, сыр алдырмау еді. Бұл ереже өмірінде өзін-өзі мың рет ақтаған. Бақса, баққан адам байқағыш, аңдысқан адам айлалы келеді екен. Мартин аңдысқан адамының әлсіз жерін қатесіз тапқанға дейін күшін сырттай сайыстырып, шама-шарқын болжап, артын күтіп, абайлап жүреді. Біреумен жұдырықтасқанда да әуелі жауының талмау жерін тауып алады. Тапқасын-ақ тәжірибесіне сүйеніп, тапжылтпай соғар еді.
Бұл санадан тыс өмір инстинкті. Мартин жүзбей де қарады. Аузына су толып бара жатса, тағы да тыпырлап, екі қолын ербеңдете түседі. «Өмірге құштарлық»— деп ойлады
