1935 жылдың бас кезіне таман елді «отырықшыға» айналдыру толық аяқталған
Көшпенділерге салық салып, оны жинап алу түгіл, оларды бақылаудың өзі қиын еді
, жергілікті халықты бағындырып алуды мақсат етті
Мақсаты осы жолмен «артта қалған» көшпенділерді «жаңа заман» талабына сай (әрине, айтқанға ергіш, айдағанға көнгіш) өздерінің бағынышты боданы ету еді
большевиктердің Орта Азияда жүргізген кең ауқымды саяси-қоғамдық экспериментінің ажырамас бөлігі, яғни көшпенді қазақтарды отырықшы етуге тырысқан әрекеттерінің тікелей нәтижесі.
1930 жылдары басталып, Кеңес Одағының ұлан-байтақ аумағына түгел жайылды. Әсіресе Украинаны, Солтүстік Кавказды, Поволжье мен Қазақстанды қатты ойсыратты
Жүздеген мың адам босқынға, қайыршыға, қарақшыға айналған
Олардың көбі аштықтан, жұқпалы індеттерден қырылған, қалғандарын атып өлтірген
Міне, осы кезеңде бір жарым миллион қазақ өлген, яғни бүкіл республика халқының төрттен бір бөлігі
қалыптасқан әлеуметтік байланыстарын үзіп тастады; өзіндік жүйелерін ыдыратып жіберді16. Рас, осы жұмыстан көрінетіндей, халық әсіре идеологиямен қаруланған мемлекеттің ұжымдастыру және отырықшы ету науқандарын жүзеге асыру кезіндегі шабуылдарынан ғана зардап шегіп қоймады
