Шынайы махаббат қашан да риясыз. Есеп-қисап, алыс-беріс саудаға бағынбайды. «Мен сені сүйемін, сен неге мені сүймейсің?» демейді. Оған өзінің ғашы болғаны да жетеді.
ЖАУАП-КЕРШІЛІК, ЕРКІНДІК, АР-ҰЯТ, МАХАББАТ феномені барша адамда ортақ. Виктор Франкл осы қасиеттерді ЖЕТКІЛІКТІ ШАРТ деп атаған, яғни өзін тұлға етіп, сұлу-лығын паш ету үшін адамға осы феномендер жеткілікті. Ал түр-сымбаты келісіп тұрса, оны ҚАЖЕТТІ ШАРТ де атайды. Ол – адамға қосымша көмек. Бірақ адам ЖЕТ-КІЛІКТІ ШАРТТЫҢ көмегімен-ақ бақытты ғұмыр кешуі не толық мүмкіндігі бар. Себебі бет сұлулығының өзі адамға бірде бақ, бірде сор болып жабысып жатады. Тіпті орыс жұртында «Не родись красивой» деген мәте де бар. Ал бойжеткеннің объективті сұлулығы басын бәле болып жабыспайды, тек бақ құсы болып қонады.
Әйел затының тәңірлік сұлулығын көре алмас көңілі соқыр жігітке бөтен әйел керемет боп көрінеді. «Мен үйленген соң әдемі қыздар қаптап кетті» дейтін надан көзқарас осыдан шығады. Әйелдің болмысынан туатын объективті көрік ер-азаматты өлгенше ынтық қы тұрады. М
Бізге қазір сұлу әйел деп 90x60x90 қыздарды насихаттайды. Бір заманда Еу ропада жіңішке әйел «ауру», «жарлы-жақыбайдың» бей несінде жүрген. Олар сұлу деп дене бітімі толықша әйелді айтқан, яғни талғам критерийін жұрт өзі қалып тастырады.
Біреуді сүю, жақсы көру, ғашық болу деген сезімнен «Алланың разылығы», «ұстаздың разылығы», «әке-ше шенің разылығы» деген түсінік үстем түседі. Қыз бал тағы да тылсым бір күштің теріс наласына ұшырайтын дай психологиялық күй кешеді. Тіпті біреуге ғашық бол ған жағдай да діни догманың шынжырын үзіп кете ал майды. Еркіндік феноменін су сепкендей қолдан өші реді. Олар діни түсінікке орай «нәпсімді құрбандыққа шалдым» деп жатады. Шындығында ол нәпсісін емес, еркіндігін құрбандыққа шалып жатуы әбден мүмкін
Ал соңғы жиырма жылда пайда болған салафилік тенден ция қазақ дүниетанымынан пайғамбардың осындай ға жап бейнесін жойды. Орнын көп қатын алған пайғамбар образы басты. Соның кері әсер еткені сонша: қазақ қо ғамында көп қатын алуды насихаттау, қыздың сезімімен ойнау, талақ айту, әйел затын төмен санау сияқты проб лемалар өршіді. Мұхамбет пен Хадишаның махаббатын, сезімге беріктігін жырлап отыратын Яссауи мәдениеті өшті.
Ноологика қабатына жалғай тын қандай белгілері бар? Кіршіксіз сезімге көз жеткен де ғана көңіл білдірсе, махаббат баянды болады. Өйт кені көңіл білдіру – уәде мен серттесудің алғашқы бас палдағы. Ал серттен таю – жауапкершіліктен қашу. Жауапкершілік қамытын мойнынан өз қолымен алып тастағанда пенде ғафыл тағы да жануарға ұқсап қалады.
