Оглавление

У пошуках S. Што хаваецца за гэтай літарай? Sandra, self, stalker… Апошнім словам назвала мяне адна журналістка. Інтэрвію зь ёй так і ня выйшла. Ці можна назваць сталкерам таго, хто сутыкнуўся з гостынгам і прагне толькі адной размовы?

Сталкер, які знаходзіцца ў зоне выпраменьваньня згубленага каханьня. Кожны добры чалавек на яго дарозе — новы артэфакт. Гэты сталкер рызыкнуў усім, каб толькі спраўдзіць каханьне. Зрабіў усё дзеля адной сустрэчы…

Тры месяцы незабыцьця

Паціху прыходжу ў сябе. Cяброўства з Вадзімам дало трэшчыну. На пытаньне, што адбывалася ў тыя два дні, як мяне напаілі конскім транквілізатарам, адрэзаў «пра гэта праз год пагаворым». Перастаў тэліць, стаў больш маўклівым. Непераборлівы ў адзеньні, але пераборлівы ў словах. Заўсёды захапляўся яго халодным тэмпэрамэнтам.

Калі я сказаў, што хачу паехаць шукаць S. у Атэны, прыгразіў ігнорам і адзіны сябра. Апанавала адзінота. Побач нікога, апрача Бога.

Раз на тыдзень, часьцей па суботах, еду на ровары ў Сьціклеўскі лес, што адразу за МКАДам. Часам разводжу вогнішча. Сярод дрэў атрымліваецца пачуць тое, што жыве ўнутры. Мая мара зашыцца лесьніком ў глухія Расоны закапалася недзе пад мох сьвядомасьці. Нутро зьмяёй абвіла S.

Як ружанец перабіраю кожны дзень у Італіі, кожнае слова, сказанае й пачутае, а пасьля напісанае й прачытанае.

«Я ніколі не казала, што кахаю цябе, Алесь. Немагчыма пакахаць чалавека за адзін тыдзень. Розныя краіны. Я вырашыла вярнуцца да свайго грэцкага хлопца».

Так. Не казала, але тое казалі твае вочы, твае дотыкі. Як немагчыма, калі я пакахаў. Краіны розныя, але я гатовы ўсё пакінуць дзеля цябе. Добра, вырашыла, але паразмаўляй са мной хаця б па відэа ці тэлефону.

Цішыня. Маўчаньне. Ігнор. Праз тыдзень блок ва ўсіх сацыяльных сетках.

Забыць яе — самы разумны шлях.

Спробы былі марнымі, але былі.

Ціндар

Сустрэча першая. Нейкая дзівачка запрасіла ў рэгі-клюб «Жаваны крот». Аказалася, што гэта быў дзень яе народзінаў і яна там павінна сьпяваць. Куча ейных сяброў, адчуваю сябе на вотшыбе. Нарэсьце яна пачала сьпяваць нейкую лухту пра жоўтыя баціначкі. Лепш бы не пачынала. Падчас другога сьпеву незаўважна зьнікаю.

Сустрэча другая. Сустракаюся з цыцохай, якая спазьнілася на 40 хвілін. Без макіяжу выглядае так сабе. На фота была лепей. Ідзем у той жа «Жаваны крот». На гэты раз сьпявае, дзякуй Богу, не цыцоха, а Андрусь Такінданг. Дзяўчына пастаянна аб мяне трэца. Мне ад гэтага ніякавата. Напэўна хоча ад мяне больш увагі.

— Классно он на балалайке играет.

— Эм… Гэта домбра.

— А…

Сківіцы сьціснула бездапаможная ўсьмешка. Правёў цыцоху да аўтобуса. Яна абняла, я даў сябе абняць.

Сустрэча трэцяя. Цікавая дзяўчына азіяцкай зьнешнасьці. У «Жаваны крот» не пайшлі. Зрабілі трохкутнік ад Нямігі да выспы птушак і да Хінкальні, што за Палацам Рэспублікі. Мелі цікавую размову пра нас, зацюканых і абмежаваных, і пра іх, разьняволеных і бязьмежных. Але…

У маіх мазгах падчас усіх тых патугаў выбіць клін кнілнам была S. Новая дзяўчына не дапаможа забыць тыя гарачыя промні. Яна толькі ўсё ўскладніць. Трэба ехаць у Атэны, трэба ехаць.

Самы танны квіток 250 эўра.

Дзе там жыць і як перасоўвацца?

Ровар.

Ровар? Вар’яцтва!

Заадно праверу, ці сапраўды немагчыма пакахаць за адзін тыдзень. Калі гэта не каханьне, разьвярну ровар і паеду дахаты.

Дзеўбануты рамантык!

Трэба зрабіць усё магчымае, каб пасьля не шкадаваць.

Рацыянальнае ўва мне капітулявала. Стаў плянаваць дарогу, думаць, якія рэчы будуць неабходнымі ў першую, якія ў другую чаргу.

Купіў паходную газьнічку, два газавыя балёнчыкі. Самы танны намёт за 20 эўра. Штодня пракручваў дарогу, штодня плянаваў.

Вагаўся наконт візы: рабіць грэцкую, гішпанскую ці вугорскую. Гішпанскую прапанавала фірма, але б тады прыйшлося спачатку пераплаціць, а пасьля падманваць мытнікаў, што еду ў Гішпанію. Грэцкая была даражэй за вугорскую на 20 эўра, да таго ж не выконваўся прынцып краіны першага ўезду. Да маршруту пасавала вугорская. Заброніў пакой у мястэчку Matula Üdülőház недалёка ад мяжы з Украінай. У консульстве зьдзівіліся, але візу далі. Прыязная дзяўчына папрасіла расьпісаць маршрут не да Грэцыі, а толькі да Вугоршчыны й назад ды зрабіць яшчэ некалькі броняў. Паслухмяна ўсё выканаў. Забіраць пашпарт 13-га траўня.

The Great Cycle Way to the Balkans

Беларусь

Менск

13-га траўня

Шлях у невядомае.

Падчас збораў пошук кожнай патрэбнай рэчы быў як крок праз дрыгву.

— Куда ты собираешься? — халодны матчын голас.

— Да сяброў у Львоў.

— Они тебя ждут?

— Так, я напісаў ім.

— Почему ты не поедешь на поезде?

— Не хачу плаціць.

Выдаю праўду порцыямі. Не шакую маці, і не кажу пра ўвесь свой плян.

Здаецца, усё гатова. Мама нават не пацалавала на разьвітаньне. Пакінула сьвідруючы позірк у сьпіну.

На прапанову правесьці ў невядомы шлях адгукнуўся толькі Вадзім. Дамовіліся сустрэцца ля вугорскай амбасады. Выціснуць гружаны ровар з пад’езду было ня так лёгка. На масту ля Трактарнага багажнік ня вытрымаў высокіх бровак. На рамонт часу няма. Прыйшлося ісьці, трымаючы за багажнік, каб ён ня цёрся аб кола.

Візу далі на год. Пасядзелі зь сябрам у суседнім парку, пагаманілі пра Грэцыю (ён там нядаўна быў). Вадзя параіў пачасьцей мыцца, каб пахам не адпужваць людзей.

Пасьля разьвітальных сяброўскіх абдымак узяўся за рамонт багажніка. На дапамогу прыйшоў дрот, самарэзы й дзюбелі. Здаецца, трымаецца. Разьмяў ногі, пасьля адну зь іх закінуў праз раму, уключыў на тэлефоне навігатар.

Ну чо? Панеслася! Плошча Перамогі, прасьпект Незалежнасьці, Інстытут Культуры, Міхалова, Малінаўка, Замкадзьдзе. Выехаў надвячоркам, таму й праехаў усяго 29 км. Да Пцічы дабраўся ў поўнай цемры. Зашыўся ў кустах падалей ад п’яных галасоў. Першая ноч у намёце.

* * *

Buongiorno, Trettenero! Ciao, Recoaro! Начны халодны Менск і знаёмая, якую я бачу другі раз у жыцьці, цалуюць мяне на разьвітаньне. Аўтобус скрозь цемру імчыць да страчанай Вільні. Сябра пастаянна сьпіць. У мой бок Марфей нават ня хоча кінуць вокам, ня гледзячы на ціхія пагойдваньні аўтобусу.

14-га траўня

Не шкадуй грошай на свой дом, каб у ім не было сыра й ён не працякаў.

На тонкім дыванку спалося мулкавата. Нічога. Прызвычаюся. Паставіў кіпяціць ваду для аўсянкі. Дастаў вуду. Доўга калупаўся з кадушкай, каб зразумець прынцып яе работы. Закінуў на блясну раз-другі. На трэці тая зачапілася за галіну таполі. Рыбалка скончана. Рыбы зларадна плёскаліся ля берага. Але мачыць ногі ў халоднай вадзе не хацелася. Сабраў рэчы — і ў шлях.

Койданава

У Койданава багажнік пасьля чарговага бардзюру зламаўся ізноў. Засунуў у разьбітыя адтуліны ў задняй вілцы дзюбелі — не надзейна, але варыянтаў няма. Ніз багажніка замацаваў дротам. На суседняй чыгуначнай станцыі інтэрнэту не аказалася. Шлях у грэкі на ровары — гэта як запампоўка відэа ў пачатку дзевяностых. Працэс ідзе, а вынік бачыш далёка не адразу

Троху не дабраў да Баранавіч. Паставіў намёт на полі ў пяці мэтрах ад дарогі.

* * *

У летаку сон адганялі дзеці, раз-пораз б'ючы пад азадак майму сядзеньню. Як спраўны ціхмяны беларус, заўваг не рабіў. Седзячы з краю ля ілюмінатару, моўчкі цярпеў і глядзеў на аблокі, сонца, горы. А праваруч пасапваў сябра, сьмешна клюючы галавой у сьне. Знаёмства з Вадзімам трывае ўжо 13 год. Вышэйшы за мяне, з доўгімі валасамі да канца сьпіны. Знешне нагадвае індзейца. Нардычны і спакайнейшы за мяне, відаць эстонскія карані на тое станоўча ўплываюць. Бліжэй за яго ў мяне сяброў няма.

15-га траўня

Калі зьбіраешся спаць пад мастом, будзь гатовы да гасьцей…

Сплю ля дарогі, як сапраўдны валацуга. Першыя думкі перад тым, як расплюшчыць вочы: дзеля чаго? Дзеля каго?

У намёце можна стаяць толькі на каленях. Цягнуся за фляжкай. Каля яе ляжыць маленькая сякера, насупраць нож. Так спакайней. Раз-пораз жухаюць машыны. Падымаю ўверх маланку, высоўваю ногі, абуваюся. Спаў у спальніку, не разьдзяваючыся. Па начах зімна.

Кіпячу ваду. Малы тэрмас — для гарбаты, вялікі — для аўсянкі. Хапае на дзень. Хлеб, аўсянка, гарбата — няхітры сьняданак. Чытаю Новы Запавет, «Сны сноў» Антоніа Табукі, што падарыла знаёмая паэтка. Складваю намёт. Хмарна.

У адной зь вёсак прычапіліся сабакі. Гарачыя ад голаду. «ПаФУ!!!каў», каб астылі. Галоўнае крычаць грамчэй за іхны брэх, каб спужаліся ды адчапіліся.

У ста мэтрах ад дарогі — сажалка. Ня мыўся два дні, дый вада скончылася. Закінуў вуду, расклаў вогнішча, паставіў кіпяціцца ваду з возера. Каб зрабіць яе пітной, прапускаю праз марлю, кіпячу, пасьля зноў — праз марлю. Доўга. Углядаючыся ў празрыстую падлогу сажалкі, чую грымоты. Кропля кранае руку, іншая — твар. Неўзабаве — навальніца. Толькі пасьпяваю накінуць тэнт на ровар, які перад гэтым падпёр палкай. Убіваю чацьвёрку калкоў — і куляй у шалаш. Вецер зрывае адзін рог тэнту — і мяне залівае. Перапаўзаю на супрацьлеглы край. Толькі праз гадзіну неба сунялося.

Берасьцейшчына. Паабапал трасы лес. На маім рахунку 1 заяц, 4 касулі. Пераймаюся, каб не сустрэць хіжакоў.

Лясная

Сьцямнела. Дождж і прадчуваньне, што танны намёт можа працякаць, прымусілі спыніцца пад мастом. Калі ўжо расклаў прыдарожны кэмп і хацеў вячэраць, паветра разрэзаў крык:

— Ты хто такой?!

Я азірнуўся да іншага боку магістралі, адкуль даносіўся агрэсыўны голас.

З супрацьлеглага боку дарогі ізноў праявілі зацікаўленасьць да маёй пэрсоны:

— Ты што тут дзелаеш?! Ідзі сюда!

— Я турыст, зь Менску!

— Ідзі сюда, цібе сказалі!

Падыйшоў да ровара, дастаў з падрамнай торбачкі нож, схаваў за сьпінай. Сэрца адбівае біт.

Патрабаваньні да камунікацыі паўтарыліся. Я не адказваю. Пачуліся крокі. За выразным абрысам віднеецца шчэ адзін. «Прыехалі…» — думаю. Рука за сьпінай.

— Ты хто такой?

— Зь мірам я. Турыст, зь Менску.

— Што? У глаза не сьвяці!

— Што тут дзелаеш, ты хто такой?

— На адну ноч я тут, зь Менску, турыст я.

— А, мы думалі брадзяга тут. А чыво пад мастом палатку паставіў? Вунь там жа ж лучша? — паказвае начны госьць у бок лесу, зь якога яны выйшлі зь сябрам.

— Там жывёлы дзікія. Ды й мокра. Тутака лацьвей. Ну й напужалі вы мяне, хлопцы.

— Якія там жывёлы! Ну ладна, ты эта, стрыхні там.

Ніякавата ўсьміхаючыся, дзёргаю штаніну на прыўзьнятай назе.

Слава Богу, абыйшлося.

Ля гасьціннай вёскі Лясная ня мог заснуць да трох ночы. Калацілася сэрца.

* * *

У 2007-ым я ня спаў тыдзень, праз што згубіў кантроль за мэнтальнасьцю й сувязь з рэальнасьцю. З тых часоў Вадзім адзіны, хто працягнуў са мной камунікаваць.

З аўтобусу нас сустракалі эмігранты з букетамі сэлфі-палак. Мы ветліва адмаўляемся.

На міланскім вакзале ля мяне сядзела жанчына. Мяняла пампэрс свайму немаўляці. Больш за 10 хвілін у нос біў рэзкі пах эміграцыі. Я не перасаджваўся, але прагна ўдыхаў водар і зь цікавасьцю сачыў, колькі часу можа праляжаць расчыненай белая ракаўка з духмянай карычневай пярлінай сярод мора людзей.

16-га траўня

Калі ўсё наскрозь мокрае й працінае холад, ці маеш тое, што цябе сугрэе?

Iмжа загнала на АЗС. Сьлёзы сьцякаюць па празрыстых шчоках шыбаў. Пішу рэрайт, паралельна паглядаючы, хто на чым прыязджае. Першы мікрааўтобус быў цалкам загружаны. А вось у другім бусіку для мяне й майго ровару мейсца знайшлося. Дзядзька Вова вязе ў Бярозу.

Бяроза

Выгрузілі будматэрыялы з бусіка. Я ў гэты час ад’ехаў да паштовай скрыні, закінуў туды ліст з дысконтам Віталюра й ліст маці, у якім прасіў не турбавацца за мяне.

Едзем далей.

Кобрынь

Пад вечар дождж мацнее. Разьвітваемся. Вова зычыць мне ўдачы.

Пецькі

Ехаць супраць залевы цяжка. Спыняюся пад вёскай Пецькі. Дажджавік прамакае. Боты хлюпаюць. Перасмыкаюць дрыжыкі. Ад холаду й вільгаці калоцяцца пальцы.

Стаўлю намёт ля дарогі ў густым гаю. Мой паходны дом працякае. Распранаюся цалкам. Разьвешваю майткі, ды шкарпэткі, пад імі стаўлю плітку з газавым балёнчыкам. Грэю ногі, рукі, сушу бялізну.

Засынаць у мокрым спальніку брыдка толькі першыя 15 хвілін. Пасьля здаецца, што так і трэба, асабліва калі ня рухацца.

* * *

Вось і наш цягнік. Насупраць сядзела маці з дачкой. Раз-пораз нашыя вочы сустракаліся. Маю на ўвазе дачку. Размову не пачаў. Пасьпеецца. Яны выйшлі каля Вэроны.

17-га траўня

Калі сэрца не на месцы, рабі новае й недасяжнае.

Зьбіраючы намёт, знайшоў каля яго гняздо зь яйкамі. «Мо засмажыць? Хм… Не, я пакуль не настолькі галодны.»

Чарняны

Едучы ля чарговай вёсцы ўбачыў чалавека. Папрасіў набраць вады. Дзед спытаў куды трымаю шлях. «Што, ад нечава дзелаць едзеш?»

Мо й так. Дзелаць нечава, пакуль ня ўбачу пустыя чорныя вочы.

Макраны

Пераехаў памежны пераход Макраны. На 20 км падвёз украінец Толік.

Україна

Да вёскі Гірнікі прадзіраўся празь лес і разьбітую дарогу. Віхляючы між варонак, ехаў амаль па сярэдзіне дарогі. Часам сустрэчныя машыны сыгналілі, але я ўжо не зьвяртаў на такія дробязі ўвагі.

Гірники

Заехаў на стаянку для фур, шукаючы вольны WiFi. Сустрэў баранавіцкіх дальнабояў Русланчыка й Юрасіка. Дамовіліся, што заўтра дакінуць да Львову.

У мясцовай краме купіў крыху харчоў. Сачу, каб дзённыя выдаткі не перавышалі 10 беларускіх рублёў. Дарослыя й дзеці вітаюць «добри дєнь». А я ў адказ добрадзенькаю.

Прысеў у адной з альтанак. Дастаў ноўтбук. Пішу рэрайт на адну з эканамічных навін, якая мне падаецца найбольш актуальнай. Вечарэе. На ўсё кладзецца налёт пазалоты — на дамы, дарогу, альтанку, ровар.

Хлопцы прапанавалі заночыць на базе, маўляў, мейсца знойдзецца. Але я паехаў на бліжэйшае возера Радожычы.

* * *

У Вічэнса селі ў бус перапоўнены старшаклясьнікамі. Калёнка аднаго з хлапцоў гайдала бус бітамі рэпчыку. Падчас рэзкіх паваротаў па серпанціну з паліцы ўпаў Вадзікавы заплечнік.

— Вось блін! — дастаў ён бутэльку, зь якой пачалі капаць сьлёзы. — Гэта ж мне Вольга падарыла.

Разам выжлукцілі флян, каб не пакінуць пасьля сябе мокрых сьлядоў.

18-га траўня

Коли згубив сенс життя і стало неймовірно скрутно, знай, що куди б тебе не загнали шалені свині, ти можеш здобути з їх сала. Дядько Жека це знає.

А палове на пятую абрынулася залева зь перунамі. Ізноў увесь мокры. Ня ведаючы за што хапацца, пхаю рэчы па кішэнях саквы, складваю няшчасны намёт і лячу на базу. Калі даехаў, дождж ужо скончыўся, пакінуўшы мяне з мокрымі майткамі й спальнікам.

Руслан, мажны хлопец, Юрка пастаянна называе яго «медвежёнком», дазваляе разьвесіць рэчы ўнутры кабіны, уключае печку.

Юрка, хударлявы высокі, п’яны ў гламазду. Чапляецца да маладых украінак, яго рот не затуляецца. Ляскачыць, як калаўрот трышчыць. Ад пастаяннага паносу слоў і запору думак цяжка сфакусавацца. Чакаем, пакуль хлопці выгрузяць бульбу з фуры. Руслан кажа па справе, адзінае што паўтарае па некалькі разоў, каб Юрка забіў зяпу.

Баўбатун пачынае сумняваецца, што я накіроўваюся ў Грэцыю. Я не спрабую даказаць праўдзівасьць сваіх намераў. Цярплю.

Урэсьце мяне высаджваюць пад Львовам. Тамака адразу сустракаю каржакаватага дзядзьку. Слова за слова, і я апынаюся ў яго кабіне.

Дзядзька Жэка ўгаворвае застацца й паставіць намё