Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі мен шығармашылығы өте күрделі құбылысқа толы. Оның өлеңдері қоғамның түрлі саласын қамти алуымен, философиялық мәнімен, көркемдігімен құнды. Ақынның туындыларында азаматтық сарын да айқын байқалады. «Қазағым», «Қазақ», «Бостандық туы жарқырап», «Бостандық таңы атты» және тағы басқа өлеңдерінде заман келбетін көрсетуді мақсат еткені бірден байқалады.
ҚОШ! Жас өтті тынымсыз, Өнерсіз, ғылымсыз. Надандық жолымен Кеттім-ау білімсіз. Оқытпай баламды, О да өсті тыюсыз. Ойламай шамамды, Алды-артым жиюсыз. Бақ қайда қиыпсыз, Бос тілек сыйымсыз. Қазақта қажытты, Күнім жоқ жиынсыз. Бір жол бар келгісіз, Қайта өмір көргісіз. Ізім жоқ, түзім жоқ, Өттім-ау белгісіз! Қағазым - жолдасым, Қаламым — сырласым, Өлген соң белгілі, Қайта кеп тұрмасым. Тіл сорлы — сырласым, Бекерге тұрмасым, Алдымнан жарылқап, Алла көр қылмасын. Ел анау, мен мынау, Қайтейін, бір басым. Аман бол, ағайын, Татуым — қимасым. Надандық жаман ғой, Оқыған — адам ғой. Ізденіп көріңіз, Ғылымды заман ғой. Насихат тегін ғой, Салулы егін ғой. Еңбек қыл, ерінбе, Араздық кегін қой. Ғылым бір кенің ғой, Ауырсаң емің ғой. Бәріне жетеді, Таусылмас көлің ғой. Мен қайғы жедім ғой, Қапы өттім дедім ғой. Қазағым, қам ойлан, Сен де адам едің ғой.
жасытып, тықпады. Айқай салып бақырса, Ойсыз құлақ ұқпады. Қанша тұқым шашылса, Жер жыртылмай шықпады. Жұқпайды екен айтқан сөз Ғылымы жоқ наданға. Кеудесінде болса көз, Жұғар сондай адамға. Ондай адам қазақтан Көп туса осы заманға, Босар еді-ау азаптан, Қазақ шығып самалға.
