Мәшһүр Жүсіп Көпеев ел тарихын көп білетін шежіреші ретінде танымал. Шығармаларында әлеуметтік, адамгершілік мәселесін ашып көрсеткен. Адам бойындағы теріс қылықтарды сынаған, адамның мінез-құлқындағы жақсылық пен жамандықты салыстыра бейнелеген. Достық, ақыл-ой, ақыл туралы жазған ғибратты сөздері көп.
Жас шектеулері: 12+
Қағаз беттер: 144
Дәйексөздер6
Темеш (Тимеш) ортасында қариялары айтып отырғанын естіп: «Бір қатын осындай үш-төрт елді өсірген!» - деген сөзді.
Бұрынғыдан қалған сөз бар: «Қозғанның қозылы-қойлық залалы болады» - делінген.
Қожамбердінің балалары: Байназар, Есназар, Қозыбақ. «Сарғыз» - деген - Тоқтастың тоқалының аты, оның балалары: «Сарықозған» - атанады. Елтізер (Елтызар), Шөлен (Шолын), Молдақияқтар, Өтетай, Таласбай.
«Тәңірберді тауып алған бала» - дейді. «Сондықтан аты Тәңірберді қойылған», - деседі. Бұрынғылардың: «Ораз түбі - Үйсін» дейтіні осындай болғаннан айтылса керек.
Қозғаннан бір келіншек қатын қалмаққа олжаға түсіп кетіп, соны Малқар іздеп барып алып келіп, қатын қалмақтан екіқабат жүкті болып, мұнда келген соң, ұл тауып, «Қалмақшы» - сол бала», - дейді.
Бұрынғыдан қалған сөз бар: «Қозғанның қозылы-қойлық залалы болады» - делінген.
Қожамбердінің балалары: Байназар, Есназар, Қозыбақ. «Сарғыз» - деген - Тоқтастың тоқалының аты, оның балалары: «Сарықозған» - атанады. Елтізер (Елтызар), Шөлен (Шолын), Молдақияқтар, Өтетай, Таласбай.
«Тәңірберді тауып алған бала» - дейді. «Сондықтан аты Тәңірберді қойылған», - деседі. Бұрынғылардың: «Ораз түбі - Үйсін» дейтіні осындай болғаннан айтылса керек.
Қозғаннан бір келіншек қатын қалмаққа олжаға түсіп кетіп, соны Малқар іздеп барып алып келіп, қатын қалмақтан екіқабат жүкті болып, мұнда келген соң, ұл тауып, «Қалмақшы» - сол бала», - дейді.
АРҒЫН-БЕГЕНДІК ТАРАУЫ
[Жанарыс - Қарақожа - Арғын - Құтан - Мейрам - Сүйіндік]
Нұрфая бәйбіше кенже баласы Сүйіндікті, Қаржасты, Бегендікті, Шегендікті - төртеуін бала қылып, төртеуіне қатын алып беріп, енші беріп, сол төртеуін: «Төртуыл» - деп атаған екен. Бегендік өлген соң, қатынын Сүйіндік алып, Оразкелді Бегендіктен туып қалған бала екен. Сүйіндік алған соң, онан Суғыншы туады. Оразкелді, Суғыншы[ның] ана[сы] бір, ата[сы] басқа. Екеуі бір кісінің баласындай ауыз жаласып тату-тәтті болып өседі. Оразкелдіге қатын алып беріп, енші берген - Сүйіндік.
Суғыншының балаларының аты: Шуманақ, Мәжік, Оразкелдінің балаларының аты -Тәңірберді, Сәрік. Тәңірбердінің үш баласы бар: Ораз, Малқар, Жолым (Жұлым) сопы. Сәріктің балалары - Қожамберді, Тоқтас, Қожакелді. «Қозған» - деген кісі аты жоқ, қозғала берген соң, «Шіркін, қоза берді ғой!» - деп, «Қозған»- қойған екен. Сүйіндік өлген, соң, Оразкелді, Суғыншыны тапқан қатын - Темешке тиіп кетіп, онда да бала тауып, ол бала да өсіп-өніп ел атанады. Жас кезімізде Те
[Жанарыс - Қарақожа - Арғын - Құтан - Мейрам - Сүйіндік]
Нұрфая бәйбіше кенже баласы Сүйіндікті, Қаржасты, Бегендікті, Шегендікті - төртеуін бала қылып, төртеуіне қатын алып беріп, енші беріп, сол төртеуін: «Төртуыл» - деп атаған екен. Бегендік өлген соң, қатынын Сүйіндік алып, Оразкелді Бегендіктен туып қалған бала екен. Сүйіндік алған соң, онан Суғыншы туады. Оразкелді, Суғыншы[ның] ана[сы] бір, ата[сы] басқа. Екеуі бір кісінің баласындай ауыз жаласып тату-тәтті болып өседі. Оразкелдіге қатын алып беріп, енші берген - Сүйіндік.
Суғыншының балаларының аты: Шуманақ, Мәжік, Оразкелдінің балаларының аты -Тәңірберді, Сәрік. Тәңірбердінің үш баласы бар: Ораз, Малқар, Жолым (Жұлым) сопы. Сәріктің балалары - Қожамберді, Тоқтас, Қожакелді. «Қозған» - деген кісі аты жоқ, қозғала берген соң, «Шіркін, қоза берді ғой!» - деп, «Қозған»- қойған екен. Сүйіндік өлген, соң, Оразкелді, Суғыншыны тапқан қатын - Темешке тиіп кетіп, онда да бала тауып, ол бала да өсіп-өніп ел атанады. Жас кезімізде Те
Даудың бәйбішесінен - Қалқаман; тоқалдан - Балта, Түйте. Түйтеден - Жарылғап.
