автордың кітабын онлайн тегін оқу Алғашқы өлең-жырлары
AHA ҚАБІРІНІҢ БАСЫНДА
Қайран анам, қадірлі,
Қайғылы балаң басында.
Тұрмын жылап егіліп,
Жас қабірдің қасында.
Жаңа ғана үйілген
Жас топырақ түнеріп,
Жібермей тұр, әлсізбін
Қалғансың анам көміліп.
Ақ сүтіңді емізген
Қайран, туған қарт анам.
Қайғыға сонша шомылған,
Зарлап кеп тұр жан балаң.
Қараңғы көр ішінде
Неге жатсың қарт ана?
Неге бері шықпайсың?
Қара жер әрі тарта ма?
Қараңғы көр ішінде
Тұншықтың - ау, анажан.
Көз жасым көл боп ағады,
Көкірегімде көп арман.
Қараңғы көр ішінде
Қалай жатсың қорықпай?
Қалай жатсың, арда ана,
Жан сақтамай Қорқыттай.
Деп зарланған жас бала
Жас қабірдің басында,
Анасын қиып кете алмай,
Шомылды көз жасына.
Көзінен аққан қанды жас
Омырауын су қылып,
Өксіп жылап тұр әне,
Кекті жүрек булығып.
Туған ана жас ұлды
Қайғысына тұңғиық,
Батырады өз ұлын
Жазайын мұны жыр қылып...
Менің де анам бар еді
Әлпештеген аялап.
Есіме келіп түседі,
Елестеп көзге таянад.
Менің де анам бар еді
Аңқылдаған ақ көңіл,
Бала десе шыдамас
Жан еді бір жеп-жеңіл.
Менің де анам бар еді
Көңілі жарым, көзі жас,
Жас едім онда жағдайсыз
Жаныма шырақ жағылмас.
Менің де анам бар еді
Қаза тапқан қайғыдан,
Құшағына өлімнің
Кеткен заман тарынан.
Қаралы өлім, қайғы зар
Анаға төнсе, ол арман.
Ақылы дария, ақ көңіл
Ана өлсе, сол жаман.
Бәрінен де қарт ана
Жылап қалса, сол арман.
Жаныңа шоқтай батады,
Аңырап ана жылаған.
Анасын сүйген жас бөбек
Ес білгеннен есейіп,
Қалса қара тұманда
Соған енді келейік.
Жас қабірін құшақтап,
Етпеттеген баланың
Жайын айтып берейік,
Жырды соған төгейік.
1937 ж.
ҒАШЫҒЫМ
Салқын жел солтүстіктен бетіңді үрлеп,
Өсімдік желектерін киген түрлеп.
Теңселіп би билеген қыз-жігіттей,
Қытықтап жас жүректі тұрған тербеп.
Еріксіз ерініңді ашып күлші, күл деп
Жолдасым күлдіруге және себеп,
Қулық сөз, құмар істің бәрін түрлеп
Келемін сонда - дағы еш үн қатпай.
Ғашығым, жаным сүйген ойымды өрлеп,
Аймалап ақ тамақтан сүйсең, сүй деп.
Ол - дағы қарсы алып қатты қысса,
Ғашығым, жаным сүйген сүйші - сүй деп.
Осылай ойым кеткен шын ғашығым
Сымбаты сұлу сөздің — өлең-жыр ед.
Ми жетіп, тіл жорытып, қалам безсе,
Берер ем алуан-алуан алтын - еңбек.
29 май 1937 ж.
ПУШКИННЕН ҚИЯЛЫМДА ҰЯЛҒАНЫМ
Атымнан саған не пайда?
Өшетін шулап толқындай...
Пушкин.
Шалқалап төсегімде жаттым үйде,
Түк ойсыз айқайменен құр елере.
Мен үшін — ойын-сауық ете қымбат,
Алтын том, ғылым сыры құнсыз мүлде,
Есіктен біреу кірді сәлем беріп,
Орнымнан атып тұрдым оны көріп,
Аңдасам, достым екен ауладағы
Слетке қаладағы жүрген келіп.
Бұл достым бала шақта жүрген бірге
Тым тәтті жолдасым ед сол бір күнде.
Қазірде алдағы бір кісі болып,
Келіпті стахановшылар слетіне.
Оқыған мені едеуір кісі көріп,
Тыңдауда әңгімемді көңіл бөліп.
Суыртып әңгімені соғудамын,
Ұстатпас жүйріктердей жорта желіп.
Расы оқығалы бір-екі жыл,
Баста шаш қайырылған, костюмім қыл.
Үзілген мойнымда көк галстук
Тұсымда Пушкиннің суреті тұр.
Сабақтан өте нашар отметка ап,
Қылтиып шіреніспен қызды жақтап,
Шамасы ха... ха... мен өте әуес боп,
Жүргенім кешкіғұрым танцы тапап.
Пушкиннің достым көріп суретін,
Бұйра шаш, қара көзін, ашаң бетін.
Сүйгендей күлімдете сабаз - ай деп
Ойладым ұмытты - ау деп сыртқы көркін.
Естіген ол жөнінде сөзді баптай,
Жөнелдім Пушкинді сонша мақтай.
Тоқталмай есте бары таусылғанша,
Орғыдым олай-бұлай арғымақтай.
Кеткен соң үйде қалдым достым шығып,
Бір дауыс құлағыма келді жуық.
Аңдасам Пушкин екен сөйлеп тұрған
Қаратты «ей, бала», — деп бетті бұрып.
«Кім-кімді еңбегінен таныған жон,
Атақты асқар ала болса да дөң.
Құр дақпырт құлазытад өзін білмес,
Көпіртпе ұзын құлақ естуіңмен.
Сен мені расында танымайсың,
Білмейсің, еңбегімді оқымайсың.
Сондықтан білгенсуің өте ұят
Ақылым: оқу жағын ойланғайсың.
Жаңағы келіп кеткен досың сенің
Біледі кімнің артық, кімнің кемін.
Ол сенен өте жақсы білед мені
Оқыған еңбегімді талай менің».
Пушкиннен сөйтіп жаман ұялғаным,
Ақылға шомып енді қиялдандым.
Желкеуез, жеңілтектік қалып былай,
Кітапқа енді содан шұғылдандым.
Алматы, май 1938 жыл.
АТАМ ЖАТЫР МАВЗОЛЕЙДЕ
Атам жатыр мавзолейде,
Мавзолейдің төрінде,
Мәңгі ұйқыда жатыр Ленин,
Нұрын сеуіп өмірге.
Жатыр атам — ұлы ұстазым,
Тау қыраны қырағы,
Кеудесінен шашып шұғыла,
Коммунизм шырағы.
Жатыр адам кемеңгері
Ұлы өмірдің тірегі.
Ленин! Ленин! Ленин! — дейді,
Соққан миллион жүрегі.
1939 ж.
КӨСЕМ СӨЗІН ТЫҢДАЙМЫЗ
Аға! Аға! Алақай!
Бабам менің сөйледі,
Деп қуанар Фәридім
Әндетеді, билейді.
- Пионермін, аға, мен,
Бабам менің — партия
Оның сөзі маған бал,
Сүйген оны шын жаным.
Еркелер келіп бал бөбек
Оралады мойныма.
Шаттанып жас жүрегі.
Жүзі күндей нұрлана.
Құмармын өте мен – дағы
Лебізін көсем етуге.
Бірге отырып тыңдаймыз,
Сәулетайым біз үйде.
Не тартасың, бауырым, сен
Халқым сүйген съезге.
Тартайық тарту тамаша,
Шеберлікпен біздер де.
- Аға, міне съезге,
Деп,түрлентіп кесте ойған
Көрсетті көсем суретін,
Тартуым деп қол қойған.
Фәридім менің пионер,
Мен комсомол ағамын,
Электрлі алтын бу
Өлеңмен тарту тартамын.
Қосылып екі туысқан
Тартамыз тарту съезге!
Тыңдаймыз сөзін көсемнің,
Тыңдаймыз үнін, біз үйде.
8 март, 1939
МАЙ КӨРКІ
Май көркі сұлу сырға таққандайын,
Ән-күйге орман, тоғай батқандайын.
Күн нұры жер бетіне шашып шұғыла,
Көмкеріп ақ күміспен жапқандайын.
Шығыстың шымылдығы ысырылып,
Алтын таң нұрын шашып атқандайын.
Балбырап жасыл бүліс, көк өсімдік,
Құлпырған алтайымен мақпалдайын.
Жайдары осы майдың көрінісі
Қиялын жүрегімнің тапқандайын.
Майға ән сап, Әсеттейін әсемдетіп,
Жамбылша жыр бұлағын ақтарайын.
Елімнің көз салайын ой-қырына
Өмірдің көңіл қойып шын сырына.
Шат халық, бақытты елдің думан тойын
Желі ғып алтын арқау мен жырыма.
Майға біз әсем әнмен, үнмен келдік.
Жеңгендер съезімен, гүлмен келдік.
Жаңа салт, жаңа табыс, жаңа өндіріс
Жаңарған еткен майдан түрмен келдік.
Өмірдің ең шыңында тұрғанда елім
Ағылмай қалсын неге жырым менің.
Сондықтан тойға арнап төгілтейін
Шығарып дүкенімнен жырдың кенін.
Май 1939
«ПРАВДА» АНАМ
«Правда» анам,
Миллион балаң,
Соның бірі мен болам.
Оқи түсем,
Жігерленем,
Сонша білім мен табам.
Шалқып көкпен,
Өтіп күннен,
Марсқа арғы қол созам.
Сені оқысам,
Қуаттанам,
Бар өмірді мен шолам.
Тар кешуде,
Қиын кезде,
Арда ерлерге күш болған.
Сенің ана,
Жолың сара,
Алтын сөзді данышпан.
Тойың күні,
Өскен міне,
Жас бөбегің — мен балаң.
Саған арнап,
Лирикалар
Жас жүректен жыр жазам.
Тәрбиеңмен,
Сүтіңді емген,
Қажымайтын жас маман.
Сен өсірген,
Сен тербеткен
Ақын бұлбұл мен болам.
Май 1939 ж.
БАЛ БӨБЕК
Балбыраған балауса,
Ыстық жүрек — бал бөбек.
Нарттай қызыл бетіңнен.
Қуаныш нұры тамады.
Қара көзің күлімдеп,
Лениншіл, жас пионер!
Талабың сенің таңғалта.
Таудан асып көк тігер.
Жігерің сенің қылыштай,
Өткірлігі керемет.
Аспандағы ай мен күн
Саған, әне, қарап тұр.
«Жас арыстан бұл кім», — деп.
Сүйемін сені мен - дағы,
Өскеніңе інішегім!
Өйткені сенде, менде де,
Бір сара жол, бір тілек.
Май 1939 ж
