автордың кітабын онлайн тегін оқу Өсиет өлеңдер
КЕЛ, БАЛАЛАР, ОҚЫЛЫҚ!
Бір Аллаға сиынып,
Кел, балалар, оқылық!
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Істің болар қайыры
Бастасаңыз алдалап.
Оқымаған жүреді
Қараңғыны қармалап.
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Оқысаңыз, балалар,
Шамнан шырақ жағылар.
Тілегенің алдыңнан
Іздемей-ақ табылар.
Кел, балалар, оқылық
Оқығанды көңілге
ЬІқыласпен тоқылық!
Мал дәулеттің байлығы,
Бір жұтасаң жоқ болар.
Оқымыстың байлығы
Күннен-күнге көп болар,
Еш жұтамақ жоқ болар.
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Сиса көйлек үстінде
Тоқуменен табылған...
Сауысқанның тамағы
Шоқуменен табылған...
Өнер-білім — бәрі де
Оқуменен табылған.
Кел, балалар, оқылық
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Надандықтың белгісі —
Еш ақылға жарымас.
Жайылып жүрген айуандай
Ақ-қараны танымас.
Аяңшыл ат арымас,
Білім деген қарымас.
Жөн білмеген наданға
Қыдыр ата дарымас.
Кел, балалар, оқылық
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Оқу деген шыны-ды,
Тұрған сайын шыныққан...
Оқу білген адамдар
Май тамызған қылыштан...
Білмегенді білуге
Есті бала тырысқан,
Есер бала ұрысқан.
Кел, балалар, оқылық
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Әлпештеген ата-ене
Қартаятын күн болар.
Қартайғанда жабығып,
Мал таятын күн болар.
Ата-енең қартайса —
Тіреу болар бұл оқу!
Қартайғанда мал тайса –
Сүйеу болар бұл оқу!
Кел, балалар, оқылық
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
Оқу білген таниды,
Бір жаратқан Құдайды.
Танымаған Құдайды
Не ғылғанда ұнайды...
«Шырағым адам болғай» деп,
Ата-енең жылайды.
Баладан қайыр болмаса,
Баланы неге сұрайды?!
Кел, балалар, оқылық,
Оқығанды көңілге
Ықыласпен тоқылық!
ӨНЕР-БІЛІМ БАР ЖҰРТТАР
Өнер-білім бар жұрттар
Тастан сарай салғызды.
Айшылық алыс жерлерден,
Көзіңді ашып жұмғанша,
Жылдам хабар алғызды.
Аты жоқ құр арбаны
Мың шақырым жерлерге
Күн жарымда барғызды.
Адамды құстай ұшырды,
Мал істейтін жұмысты
От пен суға түсірді.
Отынсыз тамақ пісірді,
Сусыздан сусын ішірді.
Теңізде жүзді балықтай,
Білгендерге осылар —
Бәрі дағы анықтай,
Білмегенге танықтай,
Біз де бекер жатпалық
Осыларға таныспай.
Ат өнері білінбес,
Бәйгеге түсіп жарыспай.
Желкілдеп шыққан көк шөптей,
Жаңа өспірім достарым,
Қатарын кетті-ау, алысқа-ай,
Ұмтылыңыз қалыспай!
Біз надан боп өсірдік
Иектегі сақалды.
«Өнер — жігіт көркі» деп,
Ескермедік мақалды...
Біз болмасақ сіз барсыз,
Үміт еткен достарым,
Сіздерге бердім батамды!
БАЛҒОЖА БИДІҢ БАЛАСЫНА ЖАЗҒАН ХАТЫ
Үміт еткен көзімнің нұры, балам,
Жаныңа жәрдем берсін Құдай-Тағалам!
Атаң мұнда анаңмен есен-аман,
Сүйіп сәлем жазады бүгін саған.
Атанды сағындым деп асығарсың,
Сабаққа көңіл берсең басыларсың.
Ата-анаңды өнер білсең асырарсың,
Надан боп, білмей қалсаң аһ ұрарсың.
Шырағым, мұнда жүрсең нетер едің?
Қолыңа құрық алып кетер едің.
Тентіреп екі ауылдың арасында
Жүргенмен не мұратқа жетер едің?!
БҰЛ КIM?
«Бала, бала, бала» деп,
Түнде шошып оянған.
Түн ұйқысын төрт бөліп,
Түнде бесік таянған.
Аялы қолда талпынтқан,
Қаймақты сүттей қалқытқан.
Суық болса жөргегін,
Қорғасын оқтай балқытқан.
Айналасына ас қойып,
Изені көлдей шалқытқан.
Қолын қатты тигізбей,
Кірлі көйлек кигізбей,
Иісін жұпар аңқытқан.
ӨСИЕТ ӨЛЕҢДЕР
Жаратты неше алуан жұрт бір Құдайым,
Тең етті бәрімізге күн мен айын.
Адамның адам біткен баласымыз,
Қайсың бөлек тудың деп айырайын!
Бәріміз бір адамның баласымыз,
Жігіттер, бір-біріңе қарасыңыз!
Өмір деген бес күндік кетер өтіп,
Атаң барған орынға барасыңыз!
Пайғамбар бұрынғы уақытта Дәуіт өткен,
Патша боп бұл дүниеге даңқы кеткен.
«Отыз ұлым бар ғой» деп кептік ойлап,
Құдайым отызында әлек еткен.„
Жылаған Дәуіт патша тоба қылып,
Өзінің бенде екенін сонда біліп,
Мұнан соң Тақ-Сүлеймен туды дейді,
Отыз ұлға бір өзін жора қылып.
Ескендір1 патша болып дүниені алған,
Қалмаған бұл жалғанда ешбір арман.
Жалғыз-ақ өлмеске айла табамын деп,
Ізденіп мәңгі суын соған барған.
Мәңгіден су ішкенге өлім болмас,
Ескендір мұны сұрап білгені рас.
«Су әпкел» деп жіберді уәзірлерін,
Уәзірі қасындағы Қыдыр Ілияс.
Екеуі барды суға, судан ішті,
Бір кесе патша үшін және алысты.
Енді қайтып, жүрелік деп тұрғанда,
Бір адамға сол жерде көзі түсті.
Сұрасты: — мұнда отырған неткен жансыз,
Қарасақ келбетіңе мұсылмансыз?
Сонда ол кісі өз жайын баян етті: —
Мен-дағы бір патша едім еш күмәнсіз.
Өлмеске мен де осылай талап еттім,
Бір күні осы суға келіп жеттім.
Әрбір іс уақытында қызық екен
Ақыры өз басыма азап еттім.
Бір заман әлек болды барша елім,
Қалмады қыдырмаған ешбір жерім.
Кемдіктің неше түрлі бәрін көріп,
«Ах енді өлім болса маған» дедім!
Дүниені неше айналып, неше кездім,
Өз жаным мен денемнен өзім бездім.
Маған өлім бермеді Құдай-Тағала,
Енді тастап дүниені мұнда келдім.
«Ах» деді Қыдыр Ілияс қайтып келді,
Сонда да кеседегі суын берді.
Ішейін деп Ескендір ұмтылғанда,
Су Ескендір ауызына бармады енді.
Тағы да Тақ-Сүлеймен нағылмады,
Өмірін соңындағы шағындады.
Наушеруан2 діні кәпір әділ өтті,
Дозаққа соның үшін жағылмады.
Бұзбаңыз әділдікті бұл мал үшін,
Жиясыз оны-дағы бір жан үшін.
Әзәзіл періштенің бастығы екен,
Не болды тәкәппарлық қылғаны үшін?
Әйіпті сегіз жылдай мың құрт жеді,
Болыпты бөлек-бөлек соның тәні...
Мал-жаннан, ұру, туған бәрі безіп,
Далада жалғыз жатып «Алла» деді.
Малды алды, баланы алды, сабыр етті,
Дұшпандар мысқыл атып жәбір етті.
«Разымын не берсең де Құдайым» деп,
Бәрін де қабақ шытпай қабыл етті.
Қорлама кем адамды болсаң дана,
Кәріпті Құдай сүйсе неді шара?!
Ер болған сиыр бағып Зеңгі баба,
Пір болды түйешіден Ойсылқара.
Ұмытпа бай болдым деп бір Құдайды,
Жер жұтқан қайырсыздан Қарынбайды.
Мекенін білемісіз қайда қалды,
Жомарттық қылғаны үшін Атымтайды.
Иманды ер Құдайынан ұялады,
Ұялып, Иесінен сый алады...
Ренжітпе бенде болсаң бейшараны,
Кәріп көңілі бір сыңғақ бияла-ды...
АРАЗ БОЛ, КЕДЕЙ БОЛСАҢ ҰРЛЫҚПЕНЕН
Араз бол, кедей болсаң ұрлықпенен,
Кете бар, кессе басың шындықпенен!
Қорек тап бейнеттен де Тәңірің жәрдем,
Телмірме бір адамға мұңдықпенен!
Адамға бір өзіндей көзің сүзбе,
Бір әділ қазынасы кең патшаңды ізде!
Қорексіз еш пендесін қалдырмайды,
Жаратқан бір Тәңріңнен күдер үзбе!
МАҚТАНБА БАҚЫТТЫМЫН ДЕП БАҒЫҢЫЗҒА
Мақтанба бақыттымын деп бағыңызға,
Қартаймақ қиын сауда тағыңызда.
Іске аспай бақ дәулеттің қалуы оңай,
Басыңнан бағың тайған шағыңызда.
Мақтанба сұлумын деп ажарыңа,
Ажарсыз адамдарды ал назарыңа!
Злиха, Жүсіппенен сұлу өткен,
Тұрмаған ажар ара ажалына!
ЖҮЙРІКТЕ БОЛМАЙДЫ КӨРІК СЫНАЛМАҒАН
Жүйрікте болмайды көрік сыналмаған...
Бақ тайса ерге дәулет құралмаған...
Меңзеген асқар тауға есіл көңіл,
Дүниеде ешнәрседен тыналмаған!
АРЫҚ МАЛ ЖАН ЖОЛАТПАС БІР ЖАЛДАНСА
Арық мал жан жолатпас бір жалданса,
Бенде ойлар кемімеймін деп бір малданса.
Қадамы әзіз ердің ұзамайды
Жігітке бақыт шіркін сырт айналса.
Ағайын жат болады алыс болса,
Болады жат та жақын таныс болса.
Достарың, дұспан түгіл табалайды —
Аяғың бір нәрседен шалыс болса!
АСЫЛЫ ЗАЛЫМДАРДЫҢ ЛАЙЛАНДЫ
Асылы залымдардың лайланды,
Дүниені маған десең шыр айналдыр.
Ит үрер жақсыға да, жаманға да,
Қылмағы бірақ залал Құдайдан-ды.
