автордың кітабын онлайн тегін оқу  Qaro ko'zum

Алишер Навои

- G‘AZALLAR -

 

* * *

 

Ey yuzung gulbargiga oshuftau hayron sabo,
Telbalardek gulshani ko‘yungda sargardon sabo.

Qo‘pmog‘i mumkin emastur, balki tebranmakligi,
Topmasa jonbaxsh la’ling nuktasidan jon sabo.

Sunbuli zulfin agar oshufta qilmaydur, nedur,
Kim, shabistong‘a esar har dam abirafshon sabo.

Pora-pora jism aro ohim netib qolg‘ay nihon.
Bo‘lmoq imkon yo‘q xasu xoshok aro pinhon sabo.

 

Yordin keldi sabo kech kelmakin aylarga fosh,
Ko‘nglum ichra tez qildi shu’lai hijron sabo.

 

Notavonlar ohi ul gul ko‘yida har subhidam,
O‘yladurkim, gulsiton ichra esar har yon sabo.

Subh chun esti sabo, ichkil qadahkim, bo‘lmog‘ung
Senu ko‘p esturgusi bu bog‘ aro davron sabo.

Lolaruxlar ahdining mahkamligi mumkin emas,
Sobit o‘lmoq lahzai bir yerda ne imkon sabo.

Tong emas, solsa Navoiy ohi ko‘yungda girev,
Chun guliston sayrida zohir qilur afg‘on sabo,

 

* * *

 

La’ling ul o‘tki, ko‘ngul mijmar ango,
Yo ko‘ngul durju labing gavhar ango.

 

G‘amidin oyru emonkim, tutmish
Uns bu xotiri g‘amparvar ango.

 

Zordur telba ko‘ngulkim, ko‘runur
Har dam ul huri pari paykar ango.

 

Qon ko‘nguldin ne ajab turmasakim,
Kirpiking har dam urar nishtar ango,

 

Hajr o‘tidin tanim ul nav’ kuyar,
Kim erur ostida kul bistar ango.

 

Hajridin holim erur andoqkim,
Bo‘lmog‘oy ko‘rmagucha bovar ango.

 

Dahr xush gulshan erur, paylaykim,
Yo‘q vafo gullaridin zevar ango.

 

Jon olurda gami hajr, ey soqiy,
Choradur boda bila sog‘ar ango.

 

Yuzi vasfiga Navoiy tushmish,
Bargi guldin yasangiz daftar ango.

 

* * *

 

Ul parivashkim, bo‘lubmen zoru sargardon ango,
Ishqidin olam menga hayronu men hayron ango.

 

O‘qlaringdin dam-badam taskin topar ko‘nglum o‘ti,
Bordurur bir qatra suv go‘yoki har paykon ango.

 

Bir dilovardur ko‘ngulkim g‘am sipohi qalbida,
Ohi novak toza dog‘idur qizil qalqon ango.

 

Novakining parru paykonida rangin tuz erur,
Yoki ko‘nglumdin chu parron o‘tti yuqmish qon ango.

 

Nomai shavqum ne nav’ ul oyga stgay chunki, men
El otin o‘qur hasaddin yozmadim unvon ango.

 

Xizr xattingning ajab yo‘q sabzu xurram bo‘lmog‘i,
Lab-balab chunkim berur suv chashmai hayvon ango.

 

Ey xusho, mug‘ ko‘yikim rif’at bila ziynatda bor,
Mehr anga bir shamsau ko‘k toqidur anvon ango.

 

Istamish buloul vafo guldin magarkim joladin,
Bag‘ri qotmish gunchaning baskim erur xandon ango».

 

Qilmamish jonin fido jononga yetmas der emish,
Ey Navoiy, ushbu so‘z birla fido yuz jon ango.

 

* * *

 

Menmudurmenkim sening vasling muyassardur mango.

Baxti gumrahdin qachon bu qissa bovardur mango.

 

Haq tonuqturkim, tiriklikdin manga sensan murod,
Yo‘qsa olamning yo‘qi-bori barobardur mango.

 

Ey ko‘ngul, g‘avvosi bahri vasl o‘lubmei, ne ajab,
Gar nasib emdi o‘shul pokiza gavhardur mango.

 

Ne uchun bazmi visol ichinda ichmay bodakim,
Ko‘ziyu og‘zi bukun bodomu shakkardur mango.

 

Oyu xurshidingni yig‘, ey charxi gardun kim bu dam,
Hamdam ul oy chehralik xurshid paykardur mango.

 

Sarvni o‘rtab, sumanni yelga ber, ey bog‘bon,

Kim bukun hamsuhbat ul sarvi sumanbardur mango.

 

Qo‘rqaram hirmon sahobin yopmag‘ay fahm etsa charx
Kim shabiston mehr sham’idin munavvardur mango.

 

Ey Navoiy, hech bilmonkim, topibmen vaslini,
Yo magarkim jumlai olam musaxxardur mango.

 

* * *

 

Bordi rahm aylamay ul kofiri xudroy mango,
Gar tarahhum qilibon qaytmasa, voy mango.

 

Nechuk o‘lmayki, borur vaqtda ul umri aziz,
Borcha bila ko‘rushib qilmadi parvoy mango.

 

Tiyradurmenki, parishon bo‘lubon vasl kunin,
Shomi hajr ayladi ul zulfi sumansoy mango,

 

Mastu ovora ko‘ngul ittiyu rahm etmadi ul,
Bodapaymoy demay, bodiya paymoy mango,

 

Yo‘q so‘zim charx ila, vah, qildi chu shabgir baland,
Ro‘zg‘or etti qaro hajridin ul oy mango,

 

Soqiyo, sofi tarab ahli visol ichsunlar,
Hajr zindonida tutsang‘ bas erur loy mango,

 

Hur zohidqa, Navoiy, ikki dunyodau ul
Buti xudroyi demay, sho‘xi xudoroy mango.

 

* * *

 

Lablaringdin garchi qon yutmoq damo-damdur mango,
Gar dame jomi visoling yiqsa, ne gamdur mango.

 

Pand eshitmay, ko‘rub oii, yuz baloga uchradim,
Ko‘zlarim chiqsunki, yuz muncha sazo kamdur mango.

 

Qofi shavqum sharhini tahrir qildim, vah, ne sud,
Kim anga irsol uchui semurg‘ mahramdur mango.

 

Yorkim mundoq nihondur ko‘adpiu men telbamen,
Kim degaykim, pashsha bo‘lg‘op nasli odamdur mango.

 

Qora chirmab, yosh to‘kub, afg‘on qilurmen xomadek,
Etkali nolon ko‘ngul bu nav’i motamdur mango.

 

O‘zga yuzga boqma deb, bir-bir ko‘zumg‘a bosti muhr,
Iynak-iynak har qaro bir naqpga xotamdur mango.

 

Dahr aro tushkon havodis o‘tidin mone’ emas,

Ko‘z yoshimdin garchi ko‘z tushkuncha bir namdur mango.

 

Soqiyo, jomi jahonbin tutki, andin kashf etay,
Kim ko‘p psh bu korgah vaz’ida mubhamdur mango.

 

Dilbari ollida Majnun naqdi jon sarf etmadi,
Ei Navoiy, ishq atvori musallamdur mango.

 

* * *

 

Har gadokim bo‘ryoyi faqr erur kisvat anga,
Saltanat zarbaftidin hojat emas xil’at anga.

 

Kim fano tufrog‘ig‘a yotib qo‘yar tosh uzra bosh,
Taxt uza ermas muzahhab muttako hojat anga.

 

Shah yurub olam ochar, darvesh olamdin qochar,
Ham o‘zung insof bergilkim, bu ne nisbat anga.

 

Har ne shah maqsudidur — darveshning mardudidur,
Ko‘r, nedur himmat munga, ne nav’ erur holat anga.

 

Faqr ko‘yi tufrog‘in shah mulkiga bermas faqir,
Mulk, ko‘rkim, teng emas tufrog‘ ila qiymat anga,

 

Shah sipah cheksa, faqir ahvolig‘a yetmas futur,
Bu vale chekkach nafas, barbod o‘lur hashmat anga,

 

Shoh emastur bir nafas osuda do‘zax vahmidin,
Ey xusho darveshkim, mardud erur jannat anga.

 

Shahg‘a sidq ahli damidin mash’ali davlat yorur,
Mehrdekkim subh anfosi ochar tal’at anga.

 

Shohg‘a shahlig‘ musallamdur, agar bo‘lg‘ay mudom,
Shohlig‘ tarkin qilib, darvesh o‘lur niyat anga.

 

Mumkin ermas shahlar ichra bo‘yla niyatlig‘, magar
Shohi G‘oziykim, muyassar bo‘ldi bu davlat anga.

 

Shohlar darveshsho darveshlar shohikp, bor
Shohlig‘ surat anga, darveshlik siyrat anga,

 

To shahu darvesh bo‘lg‘ay aylagil, yo rab, ayop,
Shohdin xizmat anga, darveshdin himmat anga.

 

Gar Navoiy so‘z uzatti faqrdin ermas demang,
Bo‘lmag‘uncha hukm shahdin qayda bu jur’at anga?

 

* * *

 

To seningdek qotili xunxorae bordur manga,
Billah, ar o‘lmakdin o‘zga chorae bordur manga!

 

No‘shi jon har bodakim ahbob ila no‘sh aylading,
Garchi hargiz demading ovorae bordur manga.

 

Vasling iqboliyu men, hayhot, basdur bu sharaf,
Kim yiroqdin davlati nazzorae bordur manga.

 

Deb emish har kimda bor zaxme, otay marham bir o‘q,
Shukr erurkim, har sari mo‘ yorae bordur manga.

 

Bordi ul xurshidu ashkim oqti, vah, tole’ ko‘rung,
Kim ne yanglig‘ axtari sayyorae bordur manga.

 

Sabr soldim ko‘nglima vasling tilab, vah, bot kelib
Turfa ko‘rkim, shisha ichra xorae bordur manga.

 

Dema ko‘p, ey nafskim, dunyo arusin aqd qil,
Uyda ba’zidek sog‘in makkorae bordur manga.

 

Dev urub ishqi majoziy ichra majnun aylagan,
Yova der, bukim pariruxsorae bordur manga.

 

En Navoiy, kuymagimni qilmag‘aysan man’, agar
Jon aro bilsang ne otashporae bordur manga.

 

* * *

 

Necha ko‘nglum pora bo‘lsa, rahm qilmas yor anga,
Necha bag‘rim to‘lsa qon, boqmas dame dildor anga,

 

Bir yuguruk tifl erur kirpiklarim ichinda yosh,
Kim yiqilib, sanchilibtur har tarafdin xor anga,

 

Nomam eltur qush agar mazmunin aytib qilsa sharh,
Sochqay o‘t qaqnus kibi ming chok o‘lub minqor anga.

 

La’ling ollida chekar el jonini olg‘ach ko‘zung,
Bah, ne sharbatdur labingkim, jon berur bomor ango.

 

Aql evi sori inonin boshlamoq, nosih ne sud,
Telbakim, dasht uzra markabdur buzuq devor anga.

 

Tortasen isyon yukin, xam qil qadnng toatg‘akim,
Yuk og‘ir bo‘lsa, ruku’ ul dam bo‘lur nochor anga.

 

Umr g‘aflat uyqusi birla tilarsen kechsa, oh, -
Ko‘z yumub-ochquncha kimning e’timodi bor anga?

 

Men xud o‘ldum, ey sabo, ko‘nglumni ko‘rmang ko‘yida,
Chiqma andin, deb nasihat qilg‘asen zinhor anga.

 

Zor jismim tushgali hajr o‘tidin g‘am changgiga,
Ey Navoiy, o‘xshashur ham ud anga, ham tor anga.

 

* * *

 

Gulo‘ gulzor sening bog‘i jamolingg‘a fido,
Saryo‘ shamshod dog‘i toza niholingg‘a fido.

 

Butubon mehrigiyah donasi ham sochilsa,
Orazint go‘lgnani ichra xatu xolingg‘a fido.

 

Yo‘q mening, balki Xizr birla Masiho joni,
Chashmai no‘sh aro jonbaxsh zulolingg‘a fido.

 

Yangi oy, balki to‘lun oy demayin, balki quyosh,
To‘lin oyu quyoshing uzra hilolingg‘a fido.

 

Ey ko‘ngul, vasli xayolini qilursen doim,
Ki mening jonu jahonim bu xayolingg‘a fido.

 

Tutqung, ey rindi xarobot, manga sog‘arkim,
Ruh bodingg‘au eski safolingga fido.

 

Ey Navoiy, labidin nukta so‘rarsen, yuz jon
Bo‘yla shirin so‘zu jonbaxsh maqolingga fido.

 

* * *

 

Ne navo soz aylagay bulbul gulistondin judo,
Aylamas to‘ti takallum shakkaristondin judo.

 

Ul quyosh hajrinda, qo‘rqarmen, falakni o‘rtagay
Har sharorekim bo‘lur bu o‘tlug‘ afg‘ondin judo.

 

Dema, hijronimda chekmaysen fig‘onu nola ko‘p,
Jism aylarmu fig‘on, bo‘lgon nafas jondin judo?

 

Bo‘lsa yuz ming jonim ol, ey hajr, lekin qilmag‘il
Yorni mendin judo yoxud meni ondin judo.

 

Hajr o‘limdin talx emish, mundin so‘ng, ey gardun, meni
Aylagil jondin judo, qilg‘uncha jonondin judo.

 

Vasl aro parvona o‘rtandi, hamono bildikim,
Qilg‘udekdur subh ani sham’i shabistondin judo.

 

Bir iyosiz it bo‘lub erdi Navoiy yorsiz,
Bo‘lmasun, yo rabki, hargiz banda sultondin judo.

 

* * *

 

Behi rangidek o‘lmish dardi hajringdin manga siymo,
Dimog‘im ichra har bir tuxmi yanglig‘ donai savdo.

 

Mazallat tufrog‘i sorig‘ yuzumda bordur andoqkim,
Behida gard o‘lturgon masalli tuk bo‘lur paydo.

 

Oqartib ishq boshimni, nihon bo‘ldi sarir chehram,
Momug‘ ichra behini chirmog‘on yanglig‘ kishi ando,

 

Yuzumda tiyg‘i hajring zaxmi har sori erur bevajh,
Behini tiyg‘ ilan chun qat’ qilmoq rasm emas qato.

 

Yuzum tufroqdadur har dam qurug‘on jism ranjidin,
Behiga sarnigunlik shoxi za’fidin bo‘lur go‘yo.

 

Bu gulshan ichra behbud istagan doim behi yanglig‘,
Kiyib pashmina, toatqa qadin xam asramoq avlo.

 

Navoiy gar quyosh noranjidin behrak ko‘rar, tong yo‘q,
Bohikim lutf qilmish mahdi ulyo ismatud dunyo.

 

* * *

 

Zor jismimg‘a xadanging zaxmidin ortar navo,
Sozdekkim, teshsalar oni fuzun aylar sado.

 

Qaddi hajrinda g‘amim sham’ini har devorga
Kim tayabmen sarv andomi bila bo‘lmish qaro.

 

G‘unchang anfosi nasimi zavraqi jon qasdig‘a
Yetkurur hardam adam daryosidin mavji fano.

 

Orzuyi vaslidin ranjur erur munglug‘ ko‘ngul,
Qut uchun tazvir ila bemor bo‘lgondek gado.

 

Nega yig‘lab anbarin zulfin kesar hijron tuni,

O‘lmagimni anglabon gar sham’ tutmaydur azo.

 

Hajr dardin ko‘nglima kam qildi xoling oqibat,
Dog‘ emish dardi shaloyin xastag‘a oxir davo.

 

Ruhparvardur Navoiy ohi ul yuz shavqidin,
Ul sifatkim lolau gul yuzidin kelgay sabo.

 

* * *

 

Ey, sanga qomati diljo‘ ra’no,
Tavru tarzing dog‘i asru ra’no.

 

Paykaru qaddinga volihmenkim,
Ul biri nozuk erur, bu ra’no.

 

Ul pari uchqusi ra’noliqdin,
Odami muncha bo‘lurmu ra’no.

 

Qomating nozuku to‘bi nozuk,
Sarv ra’nou torong‘u ra’no.

 

Ey musulmonlar, o‘larmenkim, erur
Asru ul sarvi sumanbo‘ ra’no.

 

Bevafodur bu chaman, ko‘p bo‘lmang,
Ey sapidor ila noju, ra’no.

 

Bil, Navoiyki, g‘izolingcha emas
Chin gulistonida ohu ra’no.

 

* * *

 

Telba ko‘nglum yorasi hadsiz tani uryon aro,
O‘yladurkim yer tutar devonae vayron aro.

 

Buki la’ling nuktasi har dam o‘lukni tirguzur,
Kirdi Ruhulloh, magar, ul chashmai hayvon aro.

 

La’l yozilg‘on kibidur la’l aro qilsang nazar,
Ko‘zki hayratdin tikibmen ul labi xandon aro.

 

Qatra suv ichra, degaykim, bargi gulning aksidur,
Qatra qonim rangini kim ko‘rsa ul paykon aro.

 

Qomating yodida ko‘nglum ichra har keskon alif,
Rost bo‘lmish ul alifdekki, yozilg‘ay jon aro.

 

Jon fidong o‘lsun habibimkim, hamono bor edi
Qasdi maxluqot aro insonu sen inson aro.

 

Ey Navoiy, istasangkim o‘lmagay el darddin,
Dardi holingni dema nazm aylabon afg‘on aro.

 

* * *

 

Xil’atin aylabmudur ul sho‘xi siyminbar qaro
Tun savodi birla kiygandek mahn anvar qaro.

 

Ul pari hindusi men, med telbakim, uryon tanim,
Tifllar toshidin, iynak, bo‘ldi sartosar qaro.

 

Ashkdek oqti qaro suv ko‘zdarimdin hajrida,
Tong yo‘q idborim chu bo‘lmishdur manga axtar qaro.

 

Qosh o‘yub yoqsang qaro bo‘lg‘on ko‘zumning mardumin
Xoli maygunungni qilg‘uncha qo‘yub anbar qaro.

 

Ishq raf’ o‘lg‘och ko‘ngulga yo‘qturur juz tiyralik,
Ul sifatkim shu’lasi o‘chkach bo‘lur axgar qaro.

 

G‘ayrdin qilg‘il zamiring safhasin pok, ey faqih,
Tobakay qilmoq firibu makr ila daftar qaro.

 

Dudi ohidin qaro ermas Navoiy kulbasi,

Kim qilibtur xonumoim bir pari paykar qaro.

 

* * *

 

Qilur ishq yuz ming balo oshkoro,
Vale borin aylar sango oshkoro»

 

Balo, ko‘rki, ag‘yorga ko‘rguzur yor
Nihon mehru, bizga jafo oshkoro.

 

Dedim ishqni oshkor etmay, ammo
Yoshurdum men, etti qazo oshkoro.

 

Netib men nihon asrayin, ayting oxir,
Tilar bo‘lsa dardim xudo oshkoro.

 

Jununum bu bo‘lsa, g‘amim bo‘lg‘usidur
Nechakim yoshursam, yono oshkoro.

 

Qilur yuz jafo oshkorou bir ham
Vafo qilmas ul bevafo oshkoro.

 

Yedim tiyrboroni hajringda ming zaxm
Ki, bo‘ldi ne o‘qu ne yo oshkoro.

 

Necha boda maxfiy, chu fosh o‘ldi ishqim,

Tut emdi qadah, soqiyo, oshkoro.

 

Ki to mast o‘lub ishq ramzida, tortay,
Navoiy kibi bir navo oshkoro.

 

* * *

 

Sorig‘ og‘riq bo‘ldum, ey soqiy, xazoni hajr aro,
Qoni asfar mayki, bor har qatrasi bir kahrabo.

 

Yuzu jismimdur sorig‘ barge qurug‘on shox uza,
Shoxu bargkim qurub sarg‘arsa, kim ko‘rmish davo?

 

Ne marazdur buki, bir gulrux sharori ishqidin
Bo‘ldi sorig‘ lola ko‘zum oqiyu dog‘i qaro.

 

Sud emish ko‘z tushsa asfar jinsi sori, vah, qani
Sarvinozimkim, sorig‘ gulbargidin kiymish qabo.

 

Sorg‘orib qoldim havodis kojig‘a hijron kuni,
Bir sorig‘ qushdekki, kunduz qolg‘ay ol qushlar aro.

 

Shom ila subh ar sorig‘ og‘rig‘ emaslar, bas nedur,
Tun sochin yoyib, quyosh yirtib yuzin, tutmoq azo?

 

Dard tufroqqa nihon qildi Navoiy jismini,
Tolibon bir shusha oltun, dafn qilg‘ondek gado.

 

* * *

 

Vahki, rasvomen yana dovonavu oqil aro,
Bulajab holim erur afsona har mahfil aro.

 

Muztar erdim hajridin, yor etgay ermish tarki mehr
Mushkuledur ishqdin har dam manga mushkil aro.

 

Aqlu sabru hush itib, ko‘nglumda qoldi dog‘lar,
Korvon ko‘chsa qolur o‘tlar yeri maizil aro.

 

O‘qlaring mujgon kibi giryon ko‘zum atrofida,
Rost bordur ul qamishliqkim bo‘lur sohil aro.

 

Kirpiging tushkap ko‘ngul ichra xayoling, ey pari,
Go‘iyo Yusuf nuzul etmish chahi Bobil aro.

 

Kullug‘ung dogidin o‘lsam, istamon ozodlik,
Kim bu tamg‘odur nishone mudbiru muqbil aro.

 

Ko‘yung-o‘q istar Navoiy, nasya jannat — ahli zuhd,

Muncha-o‘q bo‘lg‘ay tafovut olimu johil aro.

 

* * *

 

Bas ajabdur gar manga ul dilrabo qilg‘oy vafo,
Kimga umr etti vafokim, ul manga qilg‘oy vafo.

 

Chun vafosizdur qaro ko‘zlar sanga ham, ey ko‘ngul,
Mumkin ermasturki ul ko‘zi qaro qilg‘oy vafo.

 

Men jafo tortarg‘a xo‘y ettimki, yo‘q imkonikim,
Ul jafojo‘ to qila olg‘ay jafo, qilg‘oy vafo.

 

Chun mening dardim parivashlar jafosidin durur,
Ushbu dardimg‘a magarkim ham davo qilg‘oy vafo.

 

Qil vafo ushshoqingga, ey sho‘xkim, nogoh agar
Bir pari ishqig‘a zor o‘lsang, sango qilg‘oy vafo.

 

Davrning iflosidin may ichki, joh ahliga ham
Aylamon bovarki, bu dayri davo qilg‘oy vafo.

 

Aytsa bo‘lg‘ay zamon nodoni, jono, onikim,
Jon berib ahli zamondin muddao qilg‘oy vafo.

 

O‘zga oylardin vafo naql etsalar man’ aylamon,
Lek inonmoq onikim, ul bevafo qilg‘oy vafo.

 

Ey Navoiy, ko‘p vafodin dema so‘zkim, aybi bor,
Faxr ishq ichra agar bir benavo qilg‘oy vafo.

 

* * *

 

Ne xush bo‘lg‘ay ikovlon mast bo‘lsoq vasl bog‘inda,
Qo‘lum bo‘lsa aning bo‘ynidau og‘zim qulog‘inda.

 

Dami vasl ichra volihlig‘ bila ruxsorim egnida,
Yana bir dam niyozu ajz ila boshim ayog‘inda.

 

Tutub gohi zanaxdonin mukarrar aylasam bot-bot,
Ko‘rub gullar ochilg‘on bodadin ruxsori bog‘inda.

 

Shimib yutsam gahi hayvon suyidek zavqdin ko‘rgach,
Tarashshux bodadin gul yafrog‘i yanglig‘ dudog‘inda.

 

Gahi ko‘z surtarimda, yo‘qsa haryon shodlig‘ ashkim,
Gul uzra qatra shabnamlar kibi siymin saqog‘inda.

 

G‘ahi bexudlug‘umdin seskanib tutsam adab rasmi,
Belida chirmashurda shavqning ifroti chog‘inda.

 

Ne kelsa tongla kelsun, bir tun usruk yotsa ham xushtur,
Kishi gul chog‘i bir gul xirmanin tortib quchog‘inda.

 

Qachon davron manga bir bo‘yla ishratni ravo ko‘rgay,
Ki o‘rganmish meni o‘rtarga hijron dardu dog‘inda.

 

Navoiy, sen kimu, ishrat mayi, bilmasmusen kim, it
Agar qon ichsa ham boshi keraktur o‘z yalog‘inda.

 

* * *

 

Gul kerakmastur menga, majlisda sahbo bo‘lmasa,
Naylayin sahboni bir gul majlisoro bo‘lmasa.

 

Bazm aro xushtur qadah kavkab, vale ermas tamom,
Mutribi xush lahjai xurshid siymo bo‘lmasa.

 

Mehru, mohu, Mushtariyu, Zuhra chun qildi tulu’,
Hech nahs axtar tulu’i anda qat’o bo‘lmasa.

 

Muncha bo‘lsa ham muyassar jam’ emas xotir hanuz,
Toki mug‘ ko‘yida bir mahfuz ma’vo bo‘lmasa.

 

Chun bu yerda ichkaridin rust bog‘landi eshik,
Odam ermas ul kishikim, bodapaymo bo‘lmasa.

 

Xushturur bu nav’ amniyat, vale aqshomg‘acha
Gar falakdin bir xiyonat oshkoro bo‘lmasa.

 

Har kishiga umrida bu nav’ bir kun bersa dast,
To abad g‘am yo‘q agar bo‘lsa yana yo bo‘lmasa.

 

Umr bazmida nishot asbobi dilkashdur base,
Gar havodis shahnasidin anda yag‘mo bo‘lmasa.

 

Ey Navoiy, gar nasibingdur abad umri, kerak
Xotiringda yordin o‘zga tamanno bo‘lmasa.

 

* * *

 

Kosidekim yordin bir so‘z rivoyat aylasa,
Istaram so‘rgon soyi boshtin hikoyat aylasa.

 

Telbalar yanglig‘ gah o‘z holimdadurmen, goh yo‘q,
Ul naridin har kishi bir so‘z rivoyat aylasa.

 

Ey ko‘ngul, ohingni dersenkim suv aylar toishi»
Chin erur, gar ko‘ngliga oning siroyat aylasa.

Jong‘a basdur har nafas bir dog‘, nevchun bo‘lmasun,
Qoni’ ulkim, bir diram har dam kifoyat aylasa.

 

Topti Majnun shuhratu qoldi mening qissam nihon,
Kim o‘lar har kim, fasonamni bidoyat aylasa.

 

G‘am sipah qasdimg‘a tortibtur, ne bo‘ldi piri dayr,
Bir qadah birla bu mahzunni himoyat aylasa.

 

Ey Navoiy, faqrdin bebahradur, yuz g‘am yetib,
Solikekim shukr borinda shikoyat aylasa.

 

* * *

 

Ko‘nglum o‘rtansun agar g‘ayringg‘a parvo aylasa,
Har ko‘ngul hamkim, sening shavqungni paydo aylasa.

 

Har kishi vaslin tamanno aylasam navmid o‘lay,
Har kishi hamkim, seiing vasling tamanno aylasa.

 

O‘zgalar husnin tamosho aylasam chiqsun ko‘zum,
O‘zga bir ko‘z hamki, husnungni tamosho aylasa.

 

G‘ayr zikrin oshkoro qilsa, lol o‘lsun tilim,
Qaysi bir til hamki, zikring oshkoro aylasa.

 

Rashkdin jonimg‘a har nargis ko‘zi bir shu’ladur,
Bog‘ aro nogah xirom ul sarvi ra’no aylasa.

 

Yo‘q, og‘izdin nukta aytur mahzashimdek bo‘lmag‘ay,
Gar Quyosh har zarrasidin bir Masiho aylasa.

 

Ofiyat joning‘a yetti, ey xusho, mug‘kim msni
Gar qadah birla xarobot ichra rasvo aylasa.

 

Kelturung daf’i jununumga parixon, yo‘q tabib,
Kim ul ansabdur pari har kimni shaydo aylasa.

 

Subhdek bir damda gardui qo‘ymag‘ay osorini,
Nogah ahli sidq ko‘ngli mehrin ifsho aylasa.

 

Dahr sho‘xpg‘a, Navoiy, sayd bo‘lma, nechakim
Kun uzori uzra tun zulfin mutarro aylasa.

 

* * *

 

Munisi jon deganim ofati jon bo‘ldilo,
Jonima bedodidin sheva fig‘on bo‘ldilo.

 

Dedi ko‘zung qoniii vaslim ila turguzay,
Voyki, bag‘rim dog‘i hajrida qon bo‘ldilo.

 

Gar yuzi may tobidin gul-gul erur qon yoshim,
Yuz uza tim-tim tomib, lolasiton bo‘ldilo.

 

Ko‘zu ko‘ngul qonini yoshuray eldin dedim,
Har biridin yuz sari yuzda nishon bo‘ldilo.

 

Zuhd aro har mushkilimkim bor edi, ey faqih,
Jomg‘a may quyg‘och-o‘q, barcha ayon bo‘ldilo.

 

Kimki zamon ahlidin aylamadi ijtinob,
Bir kun ani ham degung ahli zamon bo‘ldilo.

 

Yaxshilar ichra vatan tutsa Navoiy, ne tong,
Kimki yomonlar bila bo‘ldi, yomon bo‘ldilo.

 

* * *

 

Yor dardim so‘rmayip ko‘nglumni mahzun qildilo,
Jonim oshubini kam qilmoqdin afzun qildilo.

 

Bermayin zaxmin jigar qoniga taskin gunae,
La’li kulmak birla ashkimni jigargun qildilo.

 

Daf’i savdo istadim la’li mayidin, bir yo‘li
Ul pari savdozada ko‘nglumni majnun qildilo.

 

Ey ko‘ngulkim, sabr tog‘in maskan etting oqibat,
Tund sayli ishq ul tog‘ingni homun qildilo.

 

Besutung‘akim sutun Farhod bo‘ldi, qofi ishq
Ul sutunni Besutun ostidag‘i «nun» qildilo.

 

Nedur uchmoq joh ila, oxir falak Namrudning
Osmoni taxtu johin ganji Qorun qildilo.

 

Qatra xayliq orazing vasfin Navoiy qilgali,
Lutfi tab’ abyoti nazmin durri maknun qildilo.

 

* * *

 

O‘rtasa ishq meni, so‘rma sabab:
Kuysa xoshok yolindin, ne ajab.

 

Choklik jon qolur o‘tu suv aro,
Chun mayoluda bo‘lur ul iki lab.

 

Ayog‘ing tufrog‘in o‘nsam basdur,
Bor ayog‘ingni desam — tarki adab.

 

Uyla, dardu g‘aminga o‘rgandim,
Kim unut bo‘ldi manga ayshu tarab.

 

Zulfida zor ko‘ngul ranji ne tong,
Xastaga ko‘proq o‘lur necha taab.

 

Biz kimu vasl murodi, hayhot!
Dardi noyoft erur bizga talab.

 

Jon topib zor Navoiy qo‘pqay.
Tufrog‘i ustiga sursang markab.

 

* * *

 

Borur ul mast yana noz aylab,
Xalq ila arbada og‘oz aylab.

 

Qatl uchun g‘amzani jallod qilib,
Zulm uchun ko‘zni fusunsoz aylab.

 

Har qachonkim turubon boda ichib,
Shur’asin xonabarandoz aylab.

 

Javr uchun ahli vafokim ayirib,
Barchasidin meni mumtoz aylab.

 

Turfaroq bukim, aning keynicha-o‘q,
Jonu ko‘nglum qushi parvoz aylab.

 

Ne gunah ko‘pga nazardinki, qazo
To ochib oni nazarboz aylab.

 

Garchi holimni Navoiy yoshurub,
Ishq anga ashkni g‘ammoz aylab,

 

* * *

 

Bog‘ingga yetmasun oshub xazondin, yo rab,
Gul bila sarvunga oseb zamondin, yo rab.

 

Oldi jon la’lingu elga labi jon berguchilar
Barcha kul bo‘lsun oning ollida jondin, yo rab.

 

Dardini baski nihon tuttum — o‘larmen pinhon,
Voqif etgil oni bu dardi nihondin, yo rab.

 

Yomon ahvolima ko‘z solmadi ul oy yaxshi,
Yaxshi ogoh qil oni bu yamondin, yo rab.

 

Yuz jahon zulm jahon ahli manga qildi, meni
Forig‘ et ahdi jahon birla jahondin, yo rab.

 

Beribon ko‘ngluma jam’iyati xotir qutqar,
Har nekim andin erur tafriqa, ondin, yo rab.

 

Ko‘yida hajr fig‘oninki Navoiy tortar,

Ham meni, ham oni qutqar bu fig‘ondin, yo rab.

 

* * *

 

Jamolin ayla ulus ko‘zidin nihon, yo rab,
Nihon o‘tumni aning ko‘nglig‘a ayon, yo rab.

 

Ayog‘i chunki yetar ostoni tufrog‘ig‘a,
Boshimni aylagil ul xoki oston, yo rab.

 

Agarchi emin emon bir zamon jafosidin,
Chekardin oni manga bermagil amon, yo rab.

 

Demonki lutfini, javrini dog‘i mendin o‘gun
Birov xayolig‘a o‘tkarma nogahon yo rab.

 

Zamon-zamon chekibon ishq o‘ti shu’lasini,
Yorug‘ ko‘ngulni ul o‘t birla har zamon, yo rab.

 

Agarchi aylamasang yaxshi, yaxshi ko‘rguzgil
Meni anga nechakim bor esam yomon, yo rab.

 

Navoiy ohini yetkur anga, vale qo‘yma
Aning jamolida bu duddin nishon, yo rab.

 

* * *

 

Kezarmen ko‘yida yillar nazar holimga solg‘ay deb,
Agar o‘ltursa qonim rangi tufrog‘ida qolg‘ay deb,

 

Ko‘ngulga yuz tuman nesh ursa hijron aylamon nola,
Visoling po‘shidin ul zaxmlar bir kun o‘ngolg‘ay deb.

 

Ko‘ngulga novaking to kirdi behad hifzin aylarmen,
Ki bu shisha ichinda ul dag‘i nogah usholg‘ay deb.

 

Ko‘ngulni ko‘yida yuz ranj ila mehnatqa topshurdum,
Ki gar ko‘rsa bu surat birla shoyad ko‘nglum olg‘ay deb.

 

Sirishkim qoni qildi ko‘yining tufrog‘in og‘ushta,
Itiga shoyad ul balchig‘ bila bir uy yasolg‘ay deb.

 

Haram vaslin tilarsen po‘ya ur mardona, ey solik,
Qadam ohista chekma bag‘ring ul yelmakda tolg‘ay deb.

 

Navoiy benavolig‘ birla doim may ichar, bir kun
Navo naqshini davron mutribi bazmida cholg‘ay deb.

 

* * *

 

Sen labing so‘rg‘on soyi men qon yutarmen, ey habib,
Sen may ichgilkim, manga xuni jigar bo‘lmish nasib.

 

Dedilar, ahbob, dardig‘a habib aylar davo,

Vahki, men kuydum, muhabbatdin emas vokif habib.

 

Ko‘yungga kirgach ko‘ngul qoshingg‘a mayl aylar, bale,
Go‘shai mehrob etar payvasta manzilgah g‘arib.

 

Chehra sorg‘org‘on soyi otar ko‘ngulning nolasi,
Bor ajab voqi’ xazon faslida nolon andalib.

 

Hoshalillah sharbatimni zahri qotil birla ez,
Chun ish ondin o‘ttikim, kelgay Masihim, ey tabib.

 

Necha ul oy mehridin shaydo ko‘ngulni ovutay,
Telbaga yolg‘on hikoyat birla bergandek firib.

 

Mayga rahn o‘lmay fano dayrida tasbihu rido,
Niri dayr etmas havola elga zunnoru salib.

 

Nafsing etsa sho‘xlug‘ charx emgagidin qil adab,
Tiflni andoqki zajr aylar falaq birla adib.

 

Ey Navoiy, zulmidin dermanki, ishqin tark etay,
To nazardin g‘oyib o‘ldi, yo‘q yana sabru shikib.

 

* * *

 

Dam-badam jomi tarab g‘ayr ila ul moh chekib,
Men yiroqtin boqibon, qon yutubu oh chekib.

 

Ne g‘amim it kibi o‘lmakdin agar eltur esa,
Bo‘ynuma in solibon ko‘yiga ul moh chekib.

 

G‘arazim buki unutturmog‘amen o‘zni anga,
Ko‘yiga kirmagim afg‘on gahu begoh chekib.

 

Ko‘ngluma hajr agar dard o‘qi yog‘dursa ne tong,
Gar chiqorur esa paykonini dilxoh chekib.

 

Men adam yo‘liga bormon, meni lekin elitur,
Og‘zi shavqida ko‘ngul o‘ziga hamroh chekib.

 

Mapi asfarki to‘kulmish quyubon yuz ichsam,
Kahraboni ko‘runguz jilva qilur koh chekib.

 

Jur’asin bersa Navoiyga erur o‘lgucha bas,
Bazmi aysh ichra tarab sog‘arni ul shoh chekib.

 

* * *

 

Buzdi ko‘nglum kishvarin hijron g‘ami tug‘yon qilib,
Ohu ashkimdin birin sarsar, birin to‘fon qilib.

 

Dard uyin qildi bino ishqing buzub ko‘nglum uyin,
Kimsa yanglig‘kim, bir uy tuzgay, birin vayron qilib.

 

Tanda ohing shu’lasin, derlar, nihon tut, ohkim,
Bir ovuch xoshok aro bo‘lmas chaqin pinhon qilib...

 

Hajr ko‘yida yalang jismimni ko‘rgan sog‘inur,
Kim meni o‘lturgali eltur junun, uryon qilib.

 

Xorlar ko‘nglumdadur sendinki, gardun tuzmagay,
Har birin otsam, bir ohim o‘qig‘a paykon qilib.

 

So‘rma nevchun bedil o‘ldung deb, o‘zung chun hajr aro
Ko‘zdin oqizding ko‘ngulni, qatra-qatra qon qilnb.

 

Shukrini ne deb ado aylayki, aylar jilva yor,
Elni holimg‘a, meni o‘z husnig‘a hayron qilib.

 

Dahr elidin juz jafo mumkin emas topmoq kishi,
Lek har birga vafolar onchakim imkon qilib.

 

Yor ko‘p qilsa jafo, kam qil, Navoiy, nolakim,
Gulga bulbul o‘rgata olmas vafo, afg‘on qilib.

 

* * *

 

Chobukum raxsh uza hijron yo‘lida po‘ya qilib,
Men aning keynicha gohi yugurub, gah yiqilib.

 

Yiqilib yona qo‘pub, chunki urub yo‘lg‘a qadam.
Vahki, yuz nishtari hijron ayog‘img‘a tikilib.

 

Tobonim dardu balo xoralaridin o‘yulub,
Yuragim ranju ano xorlaridin teshilib.

 

Turfa ko‘rgilki, inon tortmay ul sho‘x dame
So‘ngicha bo‘yla qotiqliq bila holimni bilib.

 

Ishq dardig‘a juz o‘lmak yo‘q emish hech iloj,
Bosh qo‘yub ollig‘a oningki bu ma’niyni bilib.

 

Istaram o‘zni xarobot ichida loya’qil,

Hush chun boisi ranj o‘ldi netarmen osilib.

 

Gar Navoiyg‘a yog‘in ashk ediyu ra’d — fig‘on.
Hajr chun koj urubon ko‘zlariga o‘t choqilib.

 

* * *

 

Yuz to‘sho‘kluk ko‘nglum o‘rtarsen jafodin qon qilib
Xalq kuydurgan kibi zanbur evin vayron qilib.

 

Javhari ishqing yoshurg‘ach o‘rtadim ko‘nglumg‘a dog‘,
O‘ylakim qo‘yg‘ay nishon el naqdini pinhon qilib.

 

Ko‘hi ohandek g‘aming ko‘nglumdin olg‘on ne osig‘,
Kim yana jonimg‘a otding barchasin paykon qilib.

 

Yuz o‘luk tirguzdi la’lingga yetishkan jomi may,
Go‘iyo berding oiing har qatrasin bir jon qilib.

 

Aqlu din naqdin o‘g‘urlar go‘yi ul ayyorvash,
Buki behuga aylar elpi husnig‘a hayron qilib.

 

Bo‘lubon har sham’ga parvona kuyma, ey ko‘ngul,
Ishq o‘tlug‘ zulmatida o‘zni sargardon qilib.

 

Ey Navoiy, dema la’lin tishlar el qatlig‘a yor,
Balki elga jon bag‘ishlar, bizga qasdi jon qilib.

 

* * *

 

Vah, ne qotildur kelur oyini zulmu kin solib,
Oshiq o‘lturmak uchun har qoshig‘a yuz chin solib.

 

Chun o‘tub ishq ahlidin oshubu sabru fahm o‘lub,
Chun yetib zuhd ahlig‘a toroji aqlu din solib.

 

Har tarafkim, gom urub — yuz porso yo‘lin urub,
Har qayonkim, ko‘z solib — yag‘movu qatl oyin solib.

 

El sorikim yuzlanib — qindin chiqarib tiyg‘i kin,
Chun manga markab surub — boshimg‘a tiyg‘i kin solib,

 

Bu sorig‘ ruxeora birla qon yoshimdin yod qil,
Ichsang oltun jom ichinda bodayi rangin solib.

 

Sensizin, ey umr, chun mumkin emas oromu sabr,
Borma har dam bizni mundoq bedilu g‘amgin solib.

 

Bog‘i husnungkim gul ochti rang-rang, ey mug‘bacha,
Go‘yo ichting mayg‘a bargi lolavu nasrin solib.

 

Shar’siz xoshok aro xashxoshdekdur, ey hakim,
Ko‘kka chiqsang jaybing ichra subhayi Parvin solib.

 

Dardu g‘am qolib, Navoiy joni chiqti oqibat,
Hajr elindin xonumonin bordi ul miskin solib.

 

* * *

 

Ishq o‘ti ichra har dam kul bo‘lurmen o‘rtanib.
Gah-gahi ham telba itlardek chiqarmen churkanib.

 

Toblig‘ gesusiga chirmar meni sargashtani.
Ko‘rmaduk ikki quyun bir tor birla chirmanib.

 

Mast bo‘lsam ostoning bas manga bosh qo‘ygali,
Ne hadimkim, takya qilgaymen tizingni yostanib.

 

Ishqdin ko‘p ma’rifat xarj ayladi Majnun manga,
Bo‘lmasa majnun, qilurmu xarj, mendin o‘rganib.

 

Men kimu gustox o‘nmak ilging, ey sultoni husn,
Itlaringning chun kafi noyin o‘parmen aylanib.

 

Yordin bo‘lmas judo, jonga balo bo‘lg‘ay ko‘ngul,
Qush balosidekki, ayrilmas kichikdin o‘rganib.

 

Hajr aro sargashtamen andoqki, to tutqum qaror
Ish siqilmoqdur, bori olam boshimga aylanib.

 

Bevafodur chun jahon gulzori, ey ko‘nglum qushi,
Bo‘lma bir gul volehi, bulbulg‘a pogoh o‘tkanib.

 

Yoriga borsa yuz ish bo‘lsa, Navoiy tark etib,
Lek qaytur vaqti har soat bir ishga kuymanib.

 

* * *

 

So‘zi hajring ichra har dam za’flig‘ jismim yonib,
O‘tqa tushgan qil masallik o‘rtanurmon to‘lg‘onib.

 

Ochqil o‘tlug‘ orazing, ey sham’kim, parvonadek
O‘rtanay boshing uza bir necha qatla aylonib.

 

Solg‘asen olamg‘a o‘t, gar gul sovug‘i tobidin
G‘upchadek gulshanga chiqsang hullalarga chirmovib.

 

Biym erurkim ofarinishdin chiqargaysen damor,
Bazmdin usruk chiqib maydonga chopsang otlonib.

 

Yor ila xo‘y aylagan ko‘nglum erur ul nay qush,
Kim kishidin ayrpla olmas kichikdin o‘rgonib.

 

Qabrim uzra qo‘yg‘asiz tosheki, za’f ayyomida
Ul pari ko‘yida yotmishmen boshimg‘a yastonib.

 

Moldin umrungga osoyish agar yetmas, ne sud,
Nuh umri hosil etsang, ganji Qorun qozg‘onib.

 

Ey, Navoiy, tushta gar ko‘rmak ani mumkin esa,
Barcha gar xud so‘nggi uyqudur, netarsen uyg‘onib?

 

* * *

 

Ichsangiz may suyidin ishrat uyin obod etib,
Jur’ae ham quyg‘asiz tufroqqa bizni yod etib.

 

Soz eting avval g‘amimdin nag‘makim, barasl erur,
Uy imorat aylamak xoro bila bunyod etib.

 

To havoyimen ul oy hajrida andoqkim bulut,
Toqqa har dam yuzlanurmen yosh to‘kub, faryod etib.

 

Va’dayi vasl etsa ul Shirin sanam, g‘am tog‘ini
Qozg‘amen tirnog‘larimni teshayi Farhod etib.

 

Ul quyundurmen fano dashtidakim, bo‘ldum adam,
Har ne borimni boshimdin chuyurib, ozod etib.

 

Har zamon ko‘nglum qotiq ermas dema, ey siymbar,
Yoshurun qolmas bulur ichra nihon fo‘lod etib.

 

Voqif o‘lkim, dahr dehqoni sening qasdingdadur,
Ismin oning gul qilib, otin munung shamshod etib.

 

Mayga targ‘ib etmaging kofiydurur, ey piri dayr,
Mundin o‘zga ishni naylarsen manga irshod etib.

 

Istama la’lin, Navoiykim, marazda emganur
Tab’ini sihhatlig‘ el sharbat bila mu’tod etib.

 

* * *

 

Xorlar bir gul g‘amidinkim ko‘ngulga butrashib,
Har biri mujgonining bir zaxmi ichra o‘rnashib.

 

Yo rab, andin sa’broq holat bo‘la olg‘aymukim,
Ikki hamdam bir-biridin ayrilurda yig‘lashib.

 

Bu uqubatqa talofiy hajr daf’ o‘lg‘och budur
Kim, quchushqoylar alar, bir-birga nogah uchrashib.

 

Istag‘aymu huri jannat yonida kavsar suyin
Kimki yori birla bir kun boda ichti yondashib.

 

Sarv qaddim ishqidin ko‘p to‘lg‘anib men ko‘rgali,
Bog‘ arokim chiqti sarvu ishqnechon chirmashib.

 

O‘lsa o‘ldummu degay, ulkim sevar yori bila
Qolsalar xilvat aro, ag‘yor har yon tarqashib.

 

Soqiyo, may birla sol jonimg‘a andoq shu’lakim,
Ranju mehnat dudi chiqqaylar boshimdan to‘lg‘ashib.

 

G‘am xazonida to‘karmen ashklar, tortib girev,
Navbahor andoqki yog‘qoylar bulutlar kukrashib.

 

Ey Navoiy, bevafo davr ahlig‘a indurma bosh
Kim, alar qoshida bosh indurgan el bo‘ynun qashib.

 

* * *

 

Xushturtur bir tiyra shomi hajr iki yor uchrashib.
Topishib, bir-birlarin mahkam quchushub, yig‘lashib.

 

Hajr dardiyu firoq, anduhig‘a taskin bo‘la,
O‘lturub ulfat bila, bir-birlariga yondashib.

 

Furqat ayyomida har birning boshiga kelganin,
Yuz tuman hamdardlig‘lar birla har dam so‘zlashib.

 

Goh vasl iqbolining ishratlaridin shukr deb,
Gah firoq idborining shiddatlaridin mungrashib.

 

Goh ikki rishta yanglig‘kim topar bir-birga tob,
Ikkilik fahm o‘lmog‘udek bir-biriga chirmashib.

 

Gah bu chirmonmog‘ ochilg‘onda ham ikki rishtadek,
Tob ochilsa qaytara ham bir-biriga to‘lg‘ashib.

 

Ikki yondin qo‘l hamoyil berk-berk andoq chekib,
Kim yana bir-birdin ayrilmas masalliq o‘rmashib.

 

Ayni vasl ichra ishi o‘tsa shikoyat mo‘jibi,
Ikki yondin raf’ etib, bir-birlarini aldashib.

 

Ey Navoiy, bu mahol andishag‘a chirmashma ko‘n,
Jur’at aylab betahoshi so‘zlaring haddin oshib.

 

* * *

 

Bir oy firoqida har tun boshimg‘a o‘t tutoshib,
Quyoshg‘a shu’la yetib, dudi yetti ko‘kdin oshib.

 

Chu eltib ikki tarafdin boshin qulog‘ig‘a zulf,
Magarki qatlima har bir sening bila kengoshib.

 

O‘zini hechcha fahm aylabon uyotqa qolib,
Ajal firoqing ila o‘lturur uchun o‘choshib.

 

Quyosh damin ola olmay, kirib qaro yerga,
Yiqildi, husnda go‘yo yuzung bila taloshib.

 

Chamanda sarvg‘a noz aylamay yarashmay ko‘p,
Valek har ne qilib sarvnozima yaroshib.

 

Firoq aro ne tiriklikdurur, xusho o‘lgan,
Visoli torig‘a ummed rishtasi uloshib.

 

Navoiy ulcha qazodin erur, bo‘yin sung‘il,

Kim ulki bosh chekibon, so‘ngra kechgasen qoshib.

 

* * *

 

Ikki o‘tlug‘ nargisingkim qildilar bag‘rim kabob,
Biridur ayni xumor ichinda, biri masti xob.

 

Tiyg‘ tortib, dam olay-olmay yetishting boshima
Go‘iyo xurshid yanglig‘ yo‘lda ko‘rguzding shitob.

 

Ofarinish baski ahvolimg‘a yig‘lar har kecha,
Ashk daryosi erur gardunu kavkablar — hubob.

 

Tolpinurmen ashk aro har damki tishlar la’lini
Kim tengizga tushsa, jon vahmidin aylar iztirob.

 

Ranju za’fim bo‘lmish andoqqim, so‘ra kelgan ulus
Holim aylarlar, savol, ammo eshitmaslar javob.

 

Necha tasbihing hisobi, zohido, ich bodakim,
Senu mendeklarga xud bu korgahda ne hisob?

 

Gar karam daryosining mavji budurkim, chog‘ladim,
Qoni o‘z bo‘ynig‘a, kim ishratdin etsa ijtinob.

 

Ich, Navoiy, mayki fahm ettuk tabibi ishqdin,
G‘ussavu g‘am zahriga taryok emish yoquti nob.

 

Xossa bazmikim quyosh jomin shafaq rohi bila
Elga tutgay xusravi anjumsipohi Jamjanob.

 

* * *

 

Labingdin xasta jonkim bo‘ldi betob,
Emas betob, anga erur shakarxob.

 

Yoshimdin obro‘yum bordi, bildim,

Ki ravnaqsiz qilur oltunni siymob.

 

Doshing hajrida har na’leki kessam,
Kelur payvasta, jono, shakli mehrob.

 

Qilich bog‘i beling quchqon hasaddin,
Ko‘zumga ajdaredur shakli qullob.

 

Ko‘zum ollindadur la’ling xayoli,
Emas kirpiklarim ustida xunob.

 

Firoq ilgi, fig‘on, jon rishtasidin,
Chiqorur tordin andoqki mizrob.

 

Falak boshingga qoplab it terisin,
Sen oni jahldin deb kishu sinjob.

 

Ajab yo‘q, odamiyliqni unutsang,
O‘zungni bo‘yla it charmida asrob.

 

Navoiy, ranj ko‘rma og‘zin istab,
Kim ul bir javharedur — asru noyob.

 

* * *

 

Havo xush erdiyu ilkimda bir qadah mayi nob,
Ichar edim vale g‘amdin qadah-qadah xunob.

 

Ki hozir erdi o‘shul sarvi nargisi maxmur,
Valek rag‘mima qilmas edi qadahg‘a shitob.

 

Manga ne zahrai ulkim, desamki, bir qadah ich,
Ne onsiz ichgali may, ne qaroru toqatu tob.

 

Bu g‘ussa birla ichim qon bo‘lub nechukki qadah,
Ko‘zumga har nafas ashk evrulur misoli hubob.

 

Chu angladiki borur ixtiyor ilgimdin,
Kulub qadah kibi lutf ayladiyu qo‘ydi itob.

 

Qadahni ichtiyu yuz loba birla tutti manga,
Ki oning ichgani-o‘q qildi meni mastu xarob.

 

Chu soqiy etti qadah ko‘zgusida jilvai husn,
Ne ayb, oshiqi mayxora ko‘ngli bo‘lsa yabob?

 

Navoiy vasl bihishtida shukr qil bu nafas,
Ki yona chekmagasen hajr do‘zaxida azob.

 

* * *

 

Doshu yuzungni munajjim chunki ko‘rdi beniqob,
Dedi: ko‘rkim, qavs burjidin tug‘ubtur oftob.

 

Bir labing jon oldi andoqkim, birisi bilmadi,
Emdikim bildi, arolarida bordur shakkarob.

 

Gar falak qoshing bila bahse hilolidin qilur,
Bir desa payvasta, jono, eshitur ikki javob.

 

Gul kibi yuzungda ter fard etti hushumdin meni,
Garchi behush elga hush uchun muqavviydur gulob.

 

Kim sirishkim ko‘rdi, ma’lum etti ishqim hosilin,
Dona birla o‘ylakim el naqdini aylar hisob.

 

Garchi ishq o‘tida ko‘nglumni o‘qungga shishlading,
Garm bo‘lmakim, hanuz ne six kuymish, ne kabob.

 

Ne chamandur buki hasrat suyiyu dard o‘tidin
Parvarish topmish qayu bir guldakim bor obu tob.

 

Gar Navoiyning kuyuk bag‘rida qondur, ne ajab,
Xomso‘z o‘lur yolin uzra tushub kuygan kabob.

 

* * *

 

Bahor elga ayshu manga iztirob,
Kulub holima barqu yig‘lab sahob.

 

Solib tufrog‘ ustida bir gul g‘ami,
Orig‘liq sudek jismima pechu tob.

 

Ketib g‘unchadek dog‘i nargis kibi,
Og‘iz birla ko‘zdin manga xo‘rdu xob.

 

Esib xalq sori nasimi visol,
Menga hajr o‘tidin yetib iltihob.

 

Guli vasl agar dahr bog‘ida yo‘q,
Yetar qatlima hajr xori azob.

 

Ko‘han dayr bedodu zulmi bila,
Darig‘oki, o‘tdi zamoni shabob.

 

Chu yo‘q vasl, bexudlug‘ avlodurur,
Qadah davrig‘a ayla soqiy shitob.

 

Ki o‘zni qilay necha sog‘ar chekib,
Bu dayri xarob ichra masti xarob.

 

Navoiy, desangkim zamone tinay,
Zamon ahlidin aylagil ijtinob.

 

* * *

 

Qoni sening kibi olamda dilrabo mahbub,
Ko‘z ila qotilu lab birla jonfizo mahbub,

 

Ne zulm aylasang ahbobqa, xudo yoring,
Chu xalq anlamamish sen kibi xudo mahbub.

 

Xumori dardi bila hajr mehnatida mango,
Iloj bodadur, oy hamdamu davo — mahbub.

 

Niyoz ishq sori nozi husn jonibidur,
Agarchi shoh muhib bo‘lsau gado — mahbub.

 

Meni gadoga ne hol o‘lg‘ay, ey musulmonlar,
Ki soldi ishq boshim uzra podsho mahbub.

 

Rafiqlar o‘tungiz dayr ko‘yidinki, meni
Xarob ayladi man dog‘i mubtalo mahbub.

 

Gar o‘lsa ahli muhabbat Navoiy, ey hamdam,
Vafo kerak anga, qilg‘on soyi jafo mahbub.

 

* * *

 

Qon yoshim yo‘lungda tommaydur ko‘zum giryon bo‘lub,
Kim ayog‘ingga tushubtur ko‘z qarosi qon bo‘lub.

 

G‘unchadek ko‘nglum chekar un g‘arq o‘lub xunob aro,
So‘z deganda og‘zing ikki la’l aro pinhon bo‘lub.

 

So‘rsa Majnun ishq dashtida meni, ayt, ey rafiq,
Kim quyundek itti bu vodiyda sargardon bo‘lub.

 

Hajri ko‘nglumni buzub, g‘am seli hamvor etti, poy,
Kim asar ham yo‘qtur ul ma’muradin vayron bo‘lub.

 

Tig‘i xud o‘tti, suubat ko‘rki, muhlik yorasi,
Bu zamon boshimga qolibtur baloyi jon bo‘lub.

 

Har zamon og‘zing xayoli sanchilur ko‘nglum aro,
Go‘iyo bu g‘uncha oni zaxm etar paykon bo‘lub.

 

Charx ushshoq ohi o‘qidin magar vahm ettikim,
Qubba qildi mehrini o‘z hay’ati qolqon bo‘lub.

 

Hashr xurshidiga moni’ fikr qilmassen, ne sud,
Atlasi gardunsaro pardangg‘a shodurvon bo‘lub.

 

Ey Navoiy, foniy o‘l yor istasangkim, xo‘b emas—
Jonni sevmaklik bahona o‘rtada jonon bo‘lub.

 

* * *

 

Qotil ko‘zungki o‘lturur elni boqib turub,
Boqmas manga, ko‘zum nechakim tursa telmurub.

 

Har qatla it kibi tusharam o‘zga raxnadin,
Har lahzakim meni chiqarur ko‘yidin surub.

 

Sing‘on qadah kibiki, oqar har taraf mayi,
Qonlar oqib, chu g‘am toshi boshimni sindurub.

 

Har bir bo‘lub bir axtari pahsi chu shomi hajr,
Chun dudi ohim uchqunini ko‘kka yetkurub.

 

Ishqing bosh ursa zor tanimdin, emas ajab,
Hoshok ichinda shu’lani bo‘lg‘aymu yoshurub.

 

Andoq latifdur tanikim, ichsa jomi may,
Borur tanida qursog‘iga tegru bilgurub.

 

Bulbul parini gulki sovurdi bu bog‘ aro,
Day sarsari aning dog‘i bargini sovurub.

 

Davron eliga kimki vafo no‘shi arz etib,
Ul ham muqobilida jafo neshi yetkurub.

 

Bukim qovar jafo bila, ey kosh, ko‘yida
Itlarga to‘‘ma qilsa, Navoiyni o‘lturub.

 

* * *

 

Sahldur to‘bi demak, ra’no niholingni ko‘rub,
Yoki jannat bog‘i gulzori jamolingni ko‘rub.

 

Ravzada kavsar qirog‘inda xayol ettim Bilol,
Yuz aro lab, lab uza shabrang xolingni ko‘rub.

 

Sog‘inur oshiqlig‘ingga ro‘baro‘ kelmish quyosh,
Ko‘zguda mashshota har soat misolingnn ko‘rub.

 

Sarvdin bulbul, ne tong, ram qilsa to‘bidin malak,
Jilvai qad holatida e’tidolingni ko‘rub.

 

Nargising afsunu gulbarging takallum ayladi,
Aqli kul topti firib, ul makru olingni ko‘rub.

 

Elga ishratdur yangi oy ko‘rsalar, lekin manga
Yuzlanur oshuftalig‘, mushkin hilolingni ko‘rub.

 

O‘lturur hijron tuni, o‘lsam ham armon qolmagay,
Tushta ham bo‘lsa bir ayyomi visolingni ko‘rub.

 

Netting, ey soqiyki, o‘zdin bordim andoqkim, zulol
Olib ichmasdin burun, jomi zulolingni ko‘rub.

 

Sudra ul yon, ey Navoiy, o‘zni muhlik za’f ila,
Shoyad etgay rahm ul qotil bu holingni ko‘rub.

 

* * *

 

Xasta jonim za’fin angla, ko‘nglum afg‘onin ko‘rub,
So‘rma ko‘nglum yorasin, fahm et ko‘zum qonin ko‘rub,

 

Vaslida la’li uza xolin ko‘rub kuygan kibi,
O‘rtanurmen jonda emdi dog‘i hijronin ko‘rub.

 

Vodiyi sabrim dog‘i xoru xasak qildim gumon,
Ko‘nglum atrofida har yon no‘ki paykonin ko‘rub.

 

Angladim qilmish ko‘zi olg‘on ko‘ngul saydig‘a qasd,
Har tarafdin charga tuzgan xayli mujgonin ko‘rub,

 

Yeru ko‘kta istabon naydo emas Xizru Masih,
Qochtilar go‘yo dudog‘ing obi hayvonin ko‘rub;

 

Jism bog‘ida ravon shakle tasavvur qildi aql,
Bo‘stoni husn aro sarvi xiromonin ko‘rub.

 

Shabnam ermas nargis ashkidur, nedin qon yig‘lamas,
Ko‘z yumub ochquncha gulshan umri poyonin ko‘rub.

 

Charxdin sidq ahli motam ichradur, fahm aylagil,
Har sahargah subhning choki giribonin ko‘rub.

 

Nomasin, vah kim, ochib solmoq nazar mumkin emas,
Chun Navoiy hushi zoyil bo‘ldi unvonin ko‘rub.

 

* * *

 

Un chekarmen ishq aro, bir nargisi jodu ko‘rub,
Bog‘lag‘on itdekki, faryod aylagay, ohu ko‘rub.

 

Vah, netib mashshotani ollinda ko‘rgaymenki, yor
Aksidin g‘ayrat qilurmen, ollida ko‘zgu ko‘rub.

 

Orazu xoling xayol etkach, yetishti novaking,
Qildi ul qush mayl, go‘yo dona birla suv ko‘rub.

 

Chekti bosh xatting labu xoling qoshida, vah, ne tong,
Gar muloyim bo‘lsa to‘ti shakkaru hindu ko‘rub.

 

Lablari xandon bo‘lur, ko‘rgach ko‘zumda yig‘lamoq,
Ko‘zlarim yig‘lar, labi jonbaxshida kulgu ko‘rub.

 

Nosiho, ne nav’ mayi jomini og‘zimdin olay
Kim, icharmen, mayda soqiy orazin o‘tru ko‘rub.

 

Gar Navoiy mufrit afg‘on etsa, jono, qilma ayb,
Sen halok etgan ko‘ngul so‘gida yig‘lar o‘kurub.

 

* * *

 

Xoki poyi bo‘ldi joni xoksorim qon yutub,

Kim chiqib la’lini o‘pgay rishtai zulfin tutub.

 

Zulfin ochqonda zanax chohiga tushgay ming ko‘ngul,
Qo‘ymasa ul choh uza ruxsori sham’in yorutub.

 

Ishq muhriq dashtini qat’ aylamak dushvor erur,
Kirmasam ohim yeli birla havosin sovutub.

 

Kuygali rozimenu hajriga yo‘q, vahkim, meni
Ayladi rozi isitmoqqa o‘lumdin qo‘rqutub.

 

Der emish, bir kun kelib ko‘ngli yarosin butkaray,
Kelsa butgil, ey ko‘ngul, bu so‘zga xud bo‘lmas butub.

 

Dahr bo‘stonida qilmoq sayr aylab hoyu ho‘y
Harza kezmakdur hayoting qushlarini hurkutub.

 

Jomi vaslindinki, elni tirguzursen, bil yaqin,
Kim Navoiy o‘lg‘usi xunobai hijron yutub.

 

* * *

 

Bovujudikim adam bo‘ldum g‘amidin qayg‘urub,
Hech og‘zining so‘rog‘in la’lidin topmon so‘rub.

 

Joiki, qat-qat qon bo‘lubtur dog‘i ishqing ketmagay,
Lola bargidek ani bir-bir sovursang kuydurub.

 

Novaking ko‘nglumda qilmish xona, bovar qilmasang,
Ko‘ksuma ilgingni kelturkim, turubtur bilgurub.

 

Ishqidur jon pardasida ravshan ettim, do‘stlar,
Necha kuygaymen harir ichinda o‘tni yoshurub.

 

Barqdek po‘yamni ayb etmang, salomat ahlikim,
Mundoq o‘tekim tutoshibdur manga, bo‘lmas turub.

 

Istama tahsinki, shokirmen ne kelsa ollima,
Shukr qilmay naylay olursen qazoni yozg‘urub?

 

Chun Navoiy jonig‘a marham erur paykonlaring,
Kosh, yoqsa marhami o‘qung yonimga o‘lturub.

 

* * *

 

Kuydi ko‘nglum shu’la o‘tlug‘ dostonidin tushub,
Rost ul qushdekki, kuygay o‘t fig‘onidin tushub.

 

Boruram uryon tushub tan zaxmidin, nolon ko‘ngul
Ul qalandardekki qolg‘ay, zang yonidin tushub.

 

Ko‘yidin tushgay yiroq ko‘nglum erur ovorae,
Kim erur devona, ayru xonumonidin tushub.

 

Tiyg‘i bedoding bila borg‘on shahidi ishqning
Rustaxezi dahr aro har qatra qonidin tushub.

 

G‘unchasi rangin bo‘lub la’li mayidin, o‘ydakim,
O‘t tutashqay oshiqi ko‘ngliga, jonidin tushub.

 

Ruhi isyon tufrog‘idin avj topmas, o‘ylakim,
Bir malak jurm aylabon oliy makonidin tushub.

 

Xoli hajridin Navoiy ko‘ngli og‘rir, negakim,
Og‘rig‘ay elning qaro dog‘i nihonidin tushub.

 

* * *

 

Ul pari ishqida yo‘qkim meni devona kuyub,
Yasag‘onlar ham o‘zin oqilu farzona kuyub.

 

Ishq o‘tidin kishi bir qatla kuyub bo‘lsa xalos,
Chun yana qaytibon ul shu’la sari, yona kuyub.

 

Ishq ko‘ksumga chu o‘t soldi, ko‘ngul ham kuydi,
Chug‘z ham o‘rtanib, ul o‘tqaki vayrona kuyub.

 

Yuzidin o‘rtanibon talpinur ollida ko‘ngul,
Sham’ ayog‘ida urung‘on kibi, parvona kuyub.

 

Oyki so‘rdungki, qachon kuydi buzug‘ ko‘nglum uyi,
Orazing barqi chaqilg‘onda, bu koshona kuyub.

 

O‘rtanib aqlu ko‘ngul, ishq chu aylab tug‘yon,
Andakim barq tushub, oqilu farzona kuyub.

 

Chun Navoiy chekib ul oy g‘amidin shu’lai oh,
Oshno kul bo‘lub ul o‘tdinu begona kuyub.

 

* * *

 

El pariyu hurni degay gumon qilg‘oncha xo‘b,
Lek erur huri parizodim mening yuz oncha xo‘b.

 

Davr ichinda fitna ham ko‘p, xo‘b ham behad, valek
Bo‘lmagay mingdin bir ul sarfitnai davroncha xo‘b.

 

Kun bila tun yuz bila xattingcha xo‘b ermas yaqin,
Bo‘lsa bu gulshanda bo‘lg‘aylar gulu rayhoncha xo‘b,

 

Husniga ushshoq agar mencha halok ermas ne ayb,
Kim, kishi ul yuzni ko‘rmabdur meni hayroncha xo‘b.

 

Husnidin to‘nmog‘ emas mumkinki, behad xo‘b erur,
Ko‘yg‘oy erdim, bo‘lsa erdi Yusufi Kan’oncha xo‘b.

 

Ey ko‘ngul, Farhod Majnun bo‘lg‘ay erdi bizcha zor
Bo‘lsa erdi Layliyu Shirin bizing jononcha xo‘b.

 

Buki tarki ishq etarlar va’da yolg‘on qilsa yor,
Qilsa bo‘lmas, bo‘lsa yor ul va’dasi yolg‘oncha xo‘b.

 

Ey ko‘ngul, huru pari vasfin eshittim, go‘iyo
Hech qaysi odamilig‘da emas insoncha xo‘b.

 

Ey Navoiy, ko‘yining xori ko‘zumga gulcha bor,
Kim, erur ollimda ko‘yi ravzai rizvoncha xo‘b.

 

* * *

 

Ulki boshtin to qadam bor onchakim imkoni xo‘b,
Sad’yaki bo‘lg‘ay birikim, xalq derlar oni xo‘b.

 

To‘ksa qon ul kofir, o‘zga xo‘bni sevgil demong,
Ey musulmonlar, jahonda bir aningdek qoni xo‘b.

 

Huri jannat shaklidin ham dilrabo husnung latif,
Xuldi rizvondii dog‘i ko‘yung sarobo‘stoni xo‘b.

 

Jonni jonon istasa, qilmoq taallud xo‘b emas,

Naylasun jon, ulki, bo‘lg‘ay sen kibi jononi xo‘b.

 

Husn ofatdin emas xoli, bu damkim xo‘b sen,

Sa’y qil, jonoki, o‘tsun xo‘bluq davroni xo‘b.

 

Ko‘z gunohi ko‘rmaking erdiki, to‘ktung qon yoshin,

Xo‘b emas, jono, to‘kulmak begunahlar qoni xo‘b.

 

Ey Navoiy, g‘ayr rashkidin visoli bazmida

O‘yladurmenkim, ko‘runubtur manga hijroni xo‘b.

 

* * *

 

Ey, sanga yuz xo‘bu lab xo‘bu labingdin kulgu xo‘b,
Har nekim voqi’ bo‘lur sendin ko‘zumga asru xo‘b.

 

Deding ul oy vasfin, ey roviy, yana so‘z demagil,
Xo‘blardinkim so‘zung erdu bu yerga tegru xo‘b.

 

Xo‘blar qul bo‘ldilar, lekin parilar qochtilar,
Olam ichra odamiy bir sencha bor erkinmu xo‘b.

 

Xo‘blarni arz qildim qilmadi ko‘nglum pisand,
Oni ko‘rgach ixtiyori qolmayin dedi bu xo‘b.

 

Vaslida jonimg‘a hajridin ne kelganni demon,
Kim farah bazmida zikr etmak emastur qayg‘u xo‘b.

 

Javru lutfu kibru noz andin ko‘ngulga xo‘b erur,
Haq azalda zotini aning yarotibdur chu xo‘b.

 

Sof qil xotirki, solg‘ay aksi ul yuz yaxshikim,
Ko‘rguzur yuzni qachonkim ravshan o‘ldi ko‘zgu xo‘b.

 

Ey ko‘ngul, borsang ul oy nazzorasig‘a zinhor

Ashk birla ko‘zlaringdin g‘ayrining naqshin yuv xo‘b.

 

Xo‘blarni ko‘rmasa sensiz Navoiy qilma ayb
Kim, ko‘runmaydur ko‘ziga kimsa sendin ayru xo‘b.

 

* * *

 

Ohkim ul oning begona bo‘ldi oqibat,
Hajridin bexudlug‘um afsona bo‘ldi oqibat.

 

Aqlu donish lofini urg‘on ko‘ngul yig‘lay yuruy,
Ul parivash hajrida devona bo‘ldi oqibat.

 

Qatra-qatra shodlig‘ ashkinki sochtim vaslida,
Barcha hijron qushlarig‘a dona bo‘ldi oqibat.

 

Borgoli ul husn ganji g‘am buzug‘ ko‘nglumdadur,
Ajdaho uyi bizing vayrona bo‘ldi oqibat.

 

Soqiyo, may tutki, hajr anduhidin men telbani
Forig‘ etgan sog‘aru paymona bo‘ldi oqibat.

 

Chekma un ohim ko‘r, ey Majnunki, Layli ko‘p fig‘on
Chekti, o‘rtangan vale parvona bo‘ldi oqibat.

 

Butqa gar bosh qo‘ymadim ko‘rgilki dinim tuhfasi,
Dayr piri ollida jurmona bo‘ldi oqibat.

 

Deding avvalkim Navoiy, seni gah-gah tirguzay,
Hech bilmonkim sanga, jono, na bo‘ldi oqibat.

 

* * *

 

Bahor el gulga moyil, bag‘rima yuz xor har soat,
Yetib har xoridin ko‘nglumga ming ozor har soat.

 

Bu aqshom notavon ko‘nglumdin, ey ahbob, o‘lung voqif
Ki, holidin borur za’f aylab ul bemor har soat.

 

Bo‘lurmen o‘ylakim, ko‘rgan zamon vayron bo‘lub ko‘ngli,
Boshimda yig‘lag‘ay ham yoru ham ag‘yor har soat.

 

Emas vayronada har dam o‘lardek holatim, vahkim,
Turubtur boshima yemrulgali devor har soat.

 

Damo-dam za’fim andindurki, mujgoning xayolidin
Jarohatlig‘ ko‘ngulga sonchilur bir xor har soat.

 

Jununum har dam afzun bo‘lsa, ey hush ahli, tong yo‘qkim,
Ko‘zumga jilva aylar ul pari ruxsor har soat.

 

Mayi la’lingg‘a ne kayfiyat erdikim, nasimidin
Bo‘lurlar mastu bexud yuz tuman hushyor har soat.

 

Bu bazm ichra ne amnu ayshkim, har davr ayog‘inda
Yiqar bir notavonni gumbazi davvor har soat.

 

Fano dayrida gar may vajhi yo‘q, bas xirqau daftar,
Meni manxonadin sudratma, ey xammor, har soat.

 

Agar boshimg‘a yog‘sa tosh gardundin, tong ermaskim
Borurmen ul nari ko‘yiga majnunvor har soat.

 

Navoiy, to jahon ahlig‘a sen vobasta, ko‘ngronma,
Alar javridin o‘lsa xotiring afgor har soat.

 

* * *

 

Tanimg‘a berdi jol ul naxl qomat,
Dema qomat ani, degil qiyomat.

 

Vafog‘a mayl qilmas naxli qadding,
Ki, topmish javr aro ko‘p istiqomat.

 

Yuz ochma, garchi tutqon ko‘rsa ma’zur,
Meni ishqingda arbobi malomat.

 

Ne g‘am gar yuz meningdek o‘lsa, yo rab
Ki, bo‘lsun ul masihodam salomat.

 

Abad umricha bor ollida o‘lmak,
Buyurma, ey pasihatgo‘, nadomat.

 

Nedur, ey shayx, ushatmoq sog‘arimni,
Butun qil, bor esang ahli karomat.

 

Navoiyni, deding ko‘yumdin o‘tma,
Salomat bo‘l, desang aylay iqomat.

 

* * *

 

Tiyra kulbamga kirib, jono, o‘lumdin ber najot,
Zulmat ichra Xizrg‘a ul nav’kim obi hayot.

 

Soda ko‘nglum ichra la’lingning xayoli tushgali,
Shishaedurkim aning ichiga solmishlar nabot.

 

Orazing mehrida og‘zingdur gadolig‘ qilg‘onim,
Haq seni xurshid qilmish, zarrae bergil zakot.

 

To ko‘nguldin bosh chiqarmish har taraf paykonlaring,
Qush bolasidek bo‘lubturkim, bo‘lur temurqanot.

 

Vasl umidiga tilarmen umr, lekin, voykim,
Sensizin ko‘rsam tirikmen, o‘lturur meni uyot.

 

Istasangkim, ul quyosh chiqqach sanga qilg‘ay tulu’,
Ey ko‘ngul, g‘am seli yetgach tog‘dek tutqil sabot.

 

Ishqing o‘tin gar, Navoiy, desakim aylay raqam,
So‘zidin kuyar qalam, qurur qaro, erir davot.

 

* * *

 

Jahdim andoqdur yetishgaymenmu deb vaslingga bot,
Kim qabul etmon og‘ir deb chiqsa egnimdin qanot.

 

Sabr tog‘i birla qilmoq po‘ya bo‘lmas, ey ko‘ngul,
Tashla ul yukni yetishmak istasang vasliga bot.

 

Shahsuvorimning buroqi po‘yasidin qoldi barq,
Kim aning fe’li shitob ermish, munung rasmi sabot.

 

Ko‘p Masihodin dam urma, qil hayotingni tufayl —
Angakim topmish Masih oning tufaylidin hayot.

 

Mehr yuz ko‘rmay o‘chashti pardadin chiqqach yuzung,
Olg‘ali qo‘ymas sorig‘ yuzin qaro yordin uyot.

 

Chun yudi ko‘zlar savodin ashk, yorut yuz ochib,
Kim diramsiz elga boy el farzdur bermak zakot.

 

Ey Navoiy, xoki poyi vasfida shirin so‘zung
Bor biaynih to‘tiyo ichinda solg‘ondek nabot.

 

* * *

 

Ey ko‘ngul, yor o‘zgalar domiga bo‘ldi poybast,
Senga mushkul holatu bizga qatiq ish berdi dast.

 

Vasl torin chekti ul, men dog‘i chektim, ohkim,
Rishtani uzdiyu bo‘ldum ajz tufrog‘iga past.

 

Necha bosh qo‘ydum yo‘lig‘a, vahki, qildi poymol,
Za’fliq jismimg‘a zulfi toridek solib shikast.

 

Zahra yo‘q, mujib so‘rarg‘a bo‘lmasun, yo rab, kishi
Muflisu oshiq, sevar dildori — mustag‘niyu mast.

 

Soqiyo, bu ishga bexudlug‘din o‘zga yo‘q iloj,
Mujda mug‘ ko‘yig‘a yetkurgilki, bo‘ldum mayparast.

 

G‘arq o‘lay may bahri ichra rost ul g‘oyatqacha,
Kim solib bo‘zg‘um aro chekkay ajal qullobi shast.

 

Ey Navoiy, jurm uzri dashtida qil po‘yakim,
Yaxshi ermas zuhd zanjirig‘a bo‘lmog‘ poybast.

 

* * *

 

Yor bo‘lmoq tong emas men zori rasvo birla do‘st,
Kim pari gohi bo‘lur majnuni shaydo birla do‘st.

 

La’lini sevdum, ko‘zining qatlidin qayg‘urmog‘um,
Ne g‘am o‘lmaktin, kishi bo‘lsa Masiho birla do‘st.

 

Bodapaymo zohid o‘lsa dushman, ermastur g‘amim,
Menki bo‘ldum bir harifi bodapaymo birla do‘st.

 

Zulfi savdosi bu savdoi boshinda ko‘pturur,
Bo‘lsa savdo ahli, tong yo‘q, ahli savdo birla do‘st.

 

Sarv qadliq guljabinlik do‘stning ayvonida
Bo‘lmog‘um ne gul bila, ne sarvi ra’no birla do‘st.

 

Hajrdin olam qorong‘udur vale, g‘am yo‘q, gahe
Jilva qilsa ul jamoli olamoro birla do‘st.

 

Xizr yuz mehr ila tutqon jomi Jamdin yaxshiroq,
Titsa may durdini yuz toroju yag‘mo birla do‘st.

 

Bo‘lma dunyodo‘st, gar istar esang osudalik,
Lek har ne qilsalar, bo‘l ahli dunyo birla do‘st.

 

Ey Navoiy, necha dushman bo‘lsa, yopma do‘stdin,

Chun sanga bo‘lmishtur ul yuz ming tamanno birla do‘st.

 

* * *

 

Voykim, dushmandek o‘ldi ahdidin begona do‘st,
Dushmanim o‘ltursa ahd ettimki tutmay yona do‘st.

 

Sog‘arimda zahru sahro uzra po‘yam shiddatin
Bilmas ulkim, bor anga hamkosau hamxona do‘st.

 

Jon qushi o‘rtandi sevgach yorning o‘tlug‘ yuzin,
Naylagay kuymay, chu bo‘lg‘ay sham’ ila parvona do‘st.

 

Vodiyi hijronda ag‘yorig‘a yor o‘ldum ne tong,
Gar bo‘lur g‘uli biyoboniy bila devona do‘st.

 

Do‘stluq jonondin istarmen manga olam eli
Dushmani jon bo‘lsa bo‘lsun, bor esa jonona do‘st.

 

Ahli din paymonshikandur, qilsa bo‘lmas do‘stluq,
Bas manga mug‘ dayrida ulkim tutar paymona do‘st.

 

Zulfiga tushsa Navoiy xoli shavqidin ne tong,
Domdin yo‘q chorasi har qushki bo‘lg‘ay donado‘st.

 

* * *

 

Soqiyo, hijron tunidur, boda tut,
Ul quyosh birla bu shomimni yorut.

 

Hajridin asru malolatdur manga,
May bila bir lahza ko‘nglumni ovut.

 

Jom davri lam’asin barq aylakim,
Chiqti mag‘rib tog‘idin mushkin bulut.

 

G‘am tuni ham tiyra, ham poyoni yo‘q
Oh o‘tin chek, subhning sham’in yorut.

 

Ul quyosh hajrida andoqkim shafaq,
Charx tiyg‘i zulmidin xunoba yut.

 

Olam ahlidin yetishmas g‘ayri zaxm,
Ey jarohatlig‘ ko‘ngul, bu so‘zga but.

 

Bo‘ldi furqatdin Navoiy tiyraro‘z,
Soqiyo, hijron tunidur, boda tut.

 

* * *

 

Ey ko‘ngul, yor firoqida labolab may tut,
Dam-badam la’li xayoli bila xotirni ovut.

 

Jonu ko‘nglumni bir o‘pmoqqa tilarsen unomon,
Ortuq ayla adadin, yo‘qsa bahosin o‘ksut.

 

Ko‘zu ko‘nglung domayin borgali bo‘lmish tiyra,
Vasl sham’i bila ul tiyra vatanlarni yorut.

 

Vah, necha bizni sog‘inmog‘ni unuttung bir ham,
Yo sog‘inmoqni sog‘in yoxud unutmog‘ni unut.

 

Ko‘z firoqingda oqardiyu sirishki qurudi,
Yomg‘uri bo‘lmas, agar ayni bayoz o‘ldi bulut.

 

Aylasa xotiringg‘a tafriqa qushlari hujum,
Zikr o‘ti dog‘i riyozat toshi birla urkut.

 

Ey Navoiy, meni zor ayladi bir lo‘livash,
Kim ham arlot unut bo‘ldi manga, ham bilgut.

 

* * *

 

Navbahor o‘ldiyu men hajrida, soqiy, may tut,
Toki yig‘lay qilibon arbada andoqki bulut.

 

Hajrdin abri bahori kibidur tiyra ko‘zum,
Ko‘z yumub ochquncha, ey barqi visol, oni yorut.

 

Sen sumanbarsenu men lola kibi qon arokim,
Doyai dahr beribtur manga qonu sanga — sut.

 

Hajr anduhida men, soqiy, ul oydin so‘z deb,
Meni bir-ikki to‘la sog‘ari may birla ovut…

 

Iki la’lingni o‘pay doti baho jon berayip,
Gar baho o‘ksuk eoa sen dog‘i iisfip o‘ksut.

 

Boda chun boisi nisyon emish oncha ichayin.
Kim, manga har neki juz yordurur bo‘lsun unut.

 

Ey Navoiy, manga bas ul sanami lo‘livash,
Bekka qipchoqu og‘ar, shahga qiyotu bilgut.

 

* * *

 

Tutti ko‘k feruzagun jomini shingarfi bulut,
Soqiyo, nilufari jom ichra gulgun boda tut.

 

Charx davri chun malolat boisidur, necha kun
Charxdek jomu shafaqgun may bila o‘zni ovut.

 

Tonsa kunduz kun shio’idin zamiring tiyraliq,
Kecha bori may quyoshidin zamiringni yorut.

 

Chun unutqungdur sen elni, el seni, bori chekib
Aysh jomin, bu unutmog‘larni bir soat unut.

 

Nosiho, chun umr o‘tar, qo‘ykim, bo‘lay ishrat bila,
Aysh tarkin kim buyurdi, o‘ktadur bu nav’ o‘gut.

 

Gar zuloli vasl, ey solik, qilursen orzu,
Xotiringni orzular o‘tidin avval sovut.

 

Ey Navoiy, chiqti chun rangin bulut, rangin may ich,
Kim, sen o‘lmay, qilg‘usi ko‘p jilva bu rangin bulut.

 

* * *

 

Vujudum o‘rtadiig, ey ishq, emdi tarkim tut,
Xudoy uchunki, meni qayda ko‘rdung, anda unut.

 

Ko‘ngulni vasl charog‘i bila, deding, yorutay,
Tutoshti chun bizning uy, emdi o‘zga uyni yorut.

 

Chu vasl kuymak ila hosil o‘lmadi, ey ko‘z,
Tahassur ashki bila shu’laliq ko‘ngulni sovut.

 

Jununi daf’ig‘a ko‘nglumni dog‘ etay debsen,
Bu dog‘ sahldurur, hajr dog‘idin qo‘rqut.

 

Buxori ohim erur loyiq anglagil, ey ashk,
Bahori husniga nogah keraklik bo‘lsa bulut.

 

Ne voqi’ o‘lsa chu taqdirdin emas xorij,
Bas o‘ktadur qiluridin kishiga bermak o‘gut.

 

Navoiyo, bu o‘tar olam ichra besh kun qil
O‘zungni may bila mashg‘ulu ishqi birla ovut.

 

* * *

 

Kelgil, ey qurbon ko‘ngul, ul qoshi yo mehrin unut,
Chun vafodin tortilur, sen ham borib bir go‘sha tut.

 

Chunki ul bizni unutmog‘ni sog‘indi yaxshi ish,
Sen dog‘i, kel, bir nafas oni sog‘inmog‘ni unut.

 

Ul quyosh har dam bo‘lur bir zarra birla garm mehr,
Mehr sham’in sen dog‘i bir o‘zga oy birla yorut.

 

Hayf erur har sho‘xi ra’no yuziga chun pok ishq,
Shavq o‘tin, kel, sen dog‘i bu ishvagarlardin sovut.

 

Ey pari, bir telba gar ovora bo‘ldim g‘am yema,
Odamiyvashlar bila nozuk mijozingni ovut.

 

Gar ko‘zum yoshiga ul gul multafit bo‘lmas, ne g‘am
Gul bulutdin tozadur, serob emas guldin bulut.

 

Dahr bog‘ida giyohi mehr hargiz butmadi,

Gar desangkim ko‘rmayin bemehrlik, bu so‘zga but.

 

Shahdi ishqing zahr etar gardun, sen ushbu jomdin,
Xoh komingni ochit, xohi mazoqingni chuchut.

 

Tark qil, sen ham Navoiydek havosin, ey ko‘ngul,
Yoki har dam bir taraf maylin ko‘rub, xunoba yut.

 

* * *

 

Ul malaksiymoki solmish husnidin olamg‘a o‘t,
Qayda qo‘yg‘ay solmayin jinsi bani odamg‘a o‘t.

 

Charx uza xurshid emaskim, bir quyosh hijronidin,
Shu’lai ohim solibtur bir biyik toramg‘a o‘t.

 

Bazm aro qo‘ymang meni, ey ishrat ahli, zinhor
Kim, g‘amim barqi solur yuz xotiri xurramg‘a o‘t.

 

Har damim bir o‘tlug‘ oh o‘lsa, taajjub qilmangiz:
Hajr so‘zidin tutoshibtur bu issig‘ damg‘a o‘t.

 

Zulfi sohirdurki, o‘tluq orazi uzra tushub,
Solmadi yuz shu’lasi ul turrai purxamg‘a o‘t.

 

Ko‘kta ul shakli mudavvarkim, ko‘rubsen, shu’laliq,
Tushmish ul yuz lam’asidin nayyiri a’zamg‘a o‘t.

 

Zaxmlig‘ ko‘nglum o‘tig‘a marham etmas naf’ikim
Yoradin momuqqa, momuqdin tushar marhamg‘a o‘t.

 

Dayr ichinda durd ichar sing‘on safolim rashkidin,
Otashin may lam’asidin tushti jomi Jamg‘a o‘t.

 

Hajr so‘zidin degoy nazming, Navoiy, bo‘ylakim,
Tutti olamni ajab gar solmag‘ay olamga o‘t.

 

* * *

 

Lolazor ermaski, ohimdin jahonga tushti o‘t,
Yo‘q shafaqkim, bir qiroqdin osmonga tushti o‘t.

 

Dedilar, el xonumonin o‘rtar ul ruxsor o‘ti,
Bu so‘z eshitkach meni bexonumong‘a tushti o‘t.

 

Orazingning lam’asi kuydurdi sabrim xaylini,
Barqi ofat choqilib ul korvonga tushti o‘t.

 

O‘qlaring ko‘nglumga tushgach kuydi ham ko‘z, ham badan,
Kim kuyar o‘lu qurug‘ chun naysitong‘a tushti o‘t.

 

Sovurub gul xonumoninmu quyun rangin ekin,
Yo falak bedodidin sarvi ravong‘a tushti o‘t?

 

Kuydum ul damkim, yuz ochding xalqni kuydurgali,
Elga o‘t solding vale, men notavonga tushti o‘t.

 

Ey Navoiy, bilki ohi chekmisham beixtiyor,
Desalarkim, beshai Mozandaronga tushti o‘t.

 

* * *

 

Ey, sanga qad rost, lekin turrai tarror kaj,
Kim ko‘rubtur sarv ila sunbulni bu miqdor kaj?

 

Rostlarg‘a rostlig‘dur ish magar, ul mastning
Qomatikim rostdur, lekin anga raftor kaj.

 

Qiblai din orazingdur, kufr tori sunbulung,
Ne ajab gar qibla tuz bo‘lsa, vale zunnor kaj.

 

Rostlar boshini tufrog‘ aylasa raxshi ne tong,
Ulki qo‘ydi mastlig‘din bosh uza dastor kaj.

 

Ishq aro ko‘nglung tuzatkim, rost solgay aksi yor,
Ko‘zgu egri bo‘lsa, solur aksing ruxsor kaj.

 

Egridin juz egrilik hargiz asar bo‘lmas ayon,
Kim solur albatta soya naxli nohamvor kaj.

 

Qolibon zulfung aro topti Navoiy jismi tob,
Naylagay bo‘lmay tanob ichra uzulg‘on tor kaj.

 

* * *

 

Ey, gadoyingning gadoyi barcha ahli taxtu toj,
Kim gadoyingdur, anga yo‘q taxt ila toj ehtiyoj.

 

Ko‘zlaring oz jurm uchun qilsa itob, ermas ajab,
Bor muayyankim, bo‘lur bemorlar nozikmizoj.

 

Gar sanubar tuzmamish sarving xilofin ko‘nglida,
Yel chinor ilgi bila nevchun urar yuziga koj?

 

Eyki, ko‘nglumni buzub, dersan, xayolimni chiqor,
Hech kim vayronadin ganj istamas hargiz xiroj.

 

Sen jafo qilg‘och, ko‘ngul jon birla tarkim tuttilar,
Bo‘lsa shah zolim, el ichra zulmga ermish rivoj.

 

Hajrdin dod istadim, deding, sabur o‘l, voykim,
Toza dog‘imga yonar o‘t birla aylarsen iloj.

 

Chun fano gardi yopar, ne sud, taxtu johingga,
Ko‘kning anjumdin mukallal atlasin qilsang duvoj.

 

To gadoyingdur Navoiy taxt ila toj istamas,
Ey, gadoyingning gadoyi barcha ahli taxtu toj.

 

* * *

 

Husni ortar yuzda zulfin anbarafshon aylagach,
Sham’ ravshanroq bo‘lur torin parishon aylagach.

 

Yuzni gullardin bezabmu bizni qurbon aylading,
Yo yuzungga tegdi qonlar bizni qurbon aylagach?

 

Tiyg‘ ila paykonlaring yetti ko‘ngul bo‘lg‘och xarob,
Suv quyub tuxm ekting ul kishvarni vayron aylagach.

 

Qon emaskim yopti gulgun hulla jannat xozini,
Ishq maqtulin shahid aylarda uryon aylagach.

 

Oshkor aylab yuzin ko‘zumni hayron ayladi,
Yoshurun oldi ko‘ngul ko‘zumni hayron aylagach.

 

Jonda qo‘yg‘och naqdi ishqin qildi ko‘nglumni halok,
O‘lturur mahramni sulton ganj pinhon aylagach.

 

Ey Navoiy, ishq agar ko‘nglungni majruh etmadi,
Bas, nedurkim qon kelur og‘zingdan afg‘on aylagach?!

 

* * *

 

Chiqti jon, qoshima jonon kirgach,
Kim halok o‘lg‘on ekin jon kirgach.

 

Keluringga yasadim ko‘nglum uyin,
Yasalur kulba, chu mehmon kirgach.

 

O‘zni asrarmanu ko‘nglum chekar oh,
Nogah ul sarvi xiromon kirgach.

 

Ohdin shu’la yetishkandek erur,
O‘qidin ko‘ngluma paykon kirgach.

 

Yuz junun shu’lasi aylar paydo,
Ul pari ko‘ngluma pinhon kirgach.

 

Dahr uyi ichra iqomat tilama,
Chiqmamoq anda ne imkon, kirgach.

 

Borma ko‘yiga, Navoiyki, qochar
Yor sen telbai uryon kirgach.

 

* * *

 

Tushkali ul dilraboning turrasi torida pech,
Turra toridek tushubtur ko‘nglum atvorida pech.

 

Zulfi tobidin jununungnung yuz oncha pechi bor,
Kim nazar soldim: jununum daf’i tummorida pech.

 

Hajr dashtida meni sargashtaning to‘lg‘onmog‘i,
Aylagandektur quyun jismi namudorida pech.

 

La’lingu zulfung xayolidin meni — dilxastani
Notavon jonida anduhu tani zorida pech.

 

Soqiyo, ul sho‘xning jomin rioyat aylagil,

Kim buzulmish, may chiqib boshig‘a, dastorida pech.

 

Vahki, ul kofir asirining ishida kufrdin,
Pechlardur onchakim, yo‘q oncha zunnorida pech.

 

Olam ahlig‘a ne tong sargashtalig‘ nevchunki bor,
Charx pargorida davru, davr pargorida pech.

 

Rostravlar go‘sha tuttilarki, davron ahlining
Bordur atvorida pech, andoqki guftorida pech.

 

Chun Navoiy yor zulfi vasfida ko‘p chirmashur,
El taajjub qilmasun, ko‘p etsa ash’orida pech.

 

* * *

 

Jamolin vasf etarmen hamdamim ul gul’uzor o‘lg‘och,
Quruq shox o‘ylakim zohir qilur gullar bahor o‘lg‘och.

Qoshin ko‘rgach hasaddin istaram el ko‘zi bog‘lang‘ay,
Nechukkim ko‘z tutarlar el yangi oy oshkor o‘lg‘och.

 

Junun ermas kiyiklar suhbati dermen manga shoyad,
Bir o‘q tekkay g‘alat ul qoshi yo garmi shikor o‘lg‘och.

 

Havas ishq aylagan ozoda kechgil bu xayolingdin,
Ki chiqmas bu tikan ko‘nglungda nogah ustivor o‘lg‘och.

 

Dey olmas dard ila ittim vale bilgilki, chekmishmen,
Bir ohe barcha olam g‘ussa dudi birla tor o‘lg‘och.

 

Qilib man’i jununum ul pari ko‘yiga yuzlangay,
So‘zi hashv erkanin fahm aylagay beixtiyor o‘lg‘och.

 

Qani Hotam, qani Qorun, qani Jamshidu Afridun?
Bas ehson qil sanga gardundin adno e’tibor o‘lg‘och.

 

G‘ururi jahl jomi birla mast o‘lmoki, o‘lmakdur,
Maozallah, bu mayga charx davridin xumor o‘lg‘och.

 

Navoiy sham’dek yig‘lab kuyub holimni sharh aylay,
Ul oy bazmida bir tup rost oshiqlarg‘a bor o‘lg‘och.

 

* * *

 

To‘lg‘adi sabrim, qo‘lin zohir qilib dildor kuch,
Garchi nozukdur va lekin bor anga bisyor kuch.

 

Ishq uylarni yiqar, oshiqqa kin qilmoq nodur,
Mo‘r xayliga qachon pil aylamish izhor kuch.

 

Qosh agar budur, sening yoyingni chekmak sa’b erur,
Kimsa ilgida chu maqdur ermas ul miqdor kuch.

 

Ko‘zlaring bedodi jon birla ko‘ngulga tong emas,
Ne ajab, din ahliga gar ko‘rguzur kuffor kuch.

 

Za’f aro ul ko‘ydin sudrar qo‘lum tortib raqib,
Banddin oyirg‘udekdur qilsa nohanjor kuch.

 

Soqiyo, men xastadin badmastlig‘ ermas ajab,
Ko‘rguzur ko‘proq zaif elga mayi xammor kuch.

 

Ishq aro andoq zabundurmenki, aylarlar manga
Ham gado, ham shoh, kuch, ham yoru ham ag‘yor kuch.

 

Sog‘ ekanda hajr aro kuch birla o‘zni asraram,
Lek may ichkanda aylar yig‘lamoq bisyor kuch.

 

Kuch bila o‘lturdi ul zolim Navoiy xastani,
Necha torta olg‘ay oxir bir zaifi zor kuch.

 

* * *

 

Bahor sensiz o‘lubtur manga ajab do‘zax,
Qizil gul anda o‘tu oq shukufalardur yax.

 

Bahor sensiz agar do‘zax o‘lsa tong ermas,
Behisht ichinda liqo bo‘lmasa erur do‘zax.

 

Xayoli xayli ko‘zumga kelurgadur go‘yo,
Yuzumki yo‘l-yo‘l o‘lubtur sirishkdin rax-rax.

 

G‘arib kelmadi shirin labingga achchig‘ so‘z,
Emas g‘arib chuchuk meva bo‘lsa xastag‘a talx.

 

Ko‘ngul fano kuchidin zo‘rbozu istarkim,
Vujud panjasini anglamish bag‘oyat shax.

 

Navoiy egni yalangdur demangki, bordur anga
Fano hasiri, balo xorasi nasij ila nax.

 

Magar shah ashhabi ollinda payk bo‘ldi sipehr,
Ki qilmish o‘n kechalik oyni egnida pochax.

 

* * *