автордың кітабын онлайн тегін оқу  Стив Жобс: компьютерга жон берган одам

Наврўз Эргаш ўғли

BIRINCHI BO‘LIM

TASHLAB
KETILGAN BOLA

Bolakay va qizaloq uy yonidagi maysazorda cho‘zilib yotishardi. Bolaning ismi Stiv. Qizaloq esa uning yaqin do‘stlaridan biri. Stiv olis Amerikadagi Kaliforniya shtatining Mauntin-Vyu shahrida, Diablo avenyusidagi [1] 286-uyda yashardi. Ort­dagi garajdan radio ovozi va mashina atrofida o‘ralashib yurgan otasining anjomlari shovqini eshiti­lardi. Garaj bilan birlashib ketgan uy oddiy, ammo shinam. Ular yashaydigan shahar Santa-Klara vodiy­sining bir qismi bo‘lib, xushmanzara joy edi. Tinch okeaniga yaqin joylashgani bois bu yerlarda yoz oʻrtacha issiq va quruq, qish esa yumshoq va nam bo‘lardi.

Santa-Klara vodiysi o‘zi qanaqa joy bo‘ldi deb qiziqayotgan bo‘lsangiz kerag-a? Unda bilib ­oling: elektron inqilob aynan shu hududda ro‘y bergan. Stivlarning garaji atrofida quyosh batareyalari, mikrofonlar va radarlar ishlab chiqaruvchi boshqa garajlar ham bor edi. Bu tomonlarda meva-cheva sotadigan do‘kondan ko‘ra allaqanday aql bovar qilmas g‘oya ustida ishlayotgan telba muhandisni topish oson­roq edi. Stivning uyidan ikki ko‘cha narida radio kuchaytirgichlaridan vaqti-vaqti bilan portlashga o‘xshash tovushlar kelardi. Bular yo elektrogitaralardan chiqayotgan tovushlar, yoki Bob Dilanning [2] xirildoq tovu­shi bo‘lardi.

– Meni asrab olishganini bilasanmi? – so‘radi Stiv yonidagi qizdan.

– Demak, haqiqiy ota-onang seni tashlab ketishgan ekan-da? – dedi qiz. Qizning ismi Liza edi.

Stivning boshidan oyog‘igacha qaynoq suv quyilgandek bo‘ldi. Baqirib uyi tomon chopdi. Uni tinchlantirish oson bo‘lmadi.

– Biz to‘g‘ri kelgan bolani asrab olishni xohlamagandik, Stiv, – dedi otasi. – Seni xohlagandik, faqat seni. Biz atay seni tanlaganmiz. Chunki sen o‘zgachasan.

Tashlab ketilgan. Tanlangan. O‘zgalardan farqli. Bu uch so‘z endigina olti yoshga to‘lgan Stivning shaxsiyatiga, o‘ziga beradigan bahosiga ta’sir ko‘rsatdi.

Stiv ko‘z yoshlarini artib nimanidir tuzatayotgan dadasiga hayrat bilan tikildi.

– Dada, bu nima?

– Bu eski televizor, Stiv – deb javob berdi Pol,- Buzilgan ekan, men esa uni tuzatishga harakat qilyapman.

– Men ham sinab ko‘rsam bo‘ladimi? – Stivning ko‘zlari qiziqishdan porladi.

– Albatta, o‘g‘lim. Kela qol, urinib ko‘r.

Stiv qo‘liga buragich olib, televizorni qismlarga ajratishni boshladi, har bir detalni sinchkovlik bilan ko‘zdan kechirdi. Pol esa chaqqon harakat qilayotgan o‘g‘liga mamnuniyat bilan qarab turardi.

Aynan shu kuni jajji Stiv texnika dunyosi u uchun tuganmas sirlar va kashfiyotlarga to‘la sehrli olam ekanini angladi.

***

Pol Jobs Ikkinchi jahon urushidan keyin harbiy xizmatdan bo‘shatilgach, San-Fransiskoda xiz­matdoshlari bilan garov o‘ynaydi. U ikki hafta ichida shu yerdan o‘z baxtini topishini aytadi. Qaddi-qomati kelishgan, mexanik-motorist Jobs arman muhojirlarining xushmuomala va quvnoq qizi Klara Agopyan bilan tanishadi. Oradan 10 kun o‘tib, yoshlar unashtirildi va shu tariqa Pol garovda g‘olib bo‘ldi. Garov bilan boshlangan turmush muvaffaqiyatli bo‘lib chiqdi. Er-xotin Jobslar umrining oxirigacha – qirq yil baxtli yashadi.

Dahshatli urushni boshidan o‘tkazgan ko‘pchilik qatori Pol va Klara ham faqat bir narsa – oila qurish va tinchgina hayot kechirish haqida o‘ylashardi. Bu orada Pol moliya kompaniyasiga ishga kirdi. Bo‘sh vaqtida eski mashinalarni sotib olar va ta’mirlab, yangiday qilib sotardi. Umuman olganda, ro‘zg‘or teb­ratishga yetadigan pul topardi.

Pol va Klaraning birgina armoni qolgandi. Ikkovi ham farzand ko‘rishni orzu qilar, afsuski, har qancha urinishmasin, taqdir ularni farzand bilan siylamadi. Turmush qurganiga o‘n yil bo‘lgach, nihoyat er-xotin bola asrab olishga ahd qilishdi.

Shunday qilib, ular kichkintoy Stivni asrab olish­di. Ammo bu ham oson kechgani yo‘q. Stiv­ning haqiqiy onasi bolasini asrab olmoqchi bo‘lgan oilaga shart qo‘ydi. Chaqaloqni asrab olmoqchi bo‘lgan oila oliy ma’lumotli bo‘lishi, kelajakda Stivni yaxshi tarbiyalab, o‘qitib, katta odam bo‘lib yetishishida yordam berishi kerak edi. Ammo Pol ham, Klara ham universitetda o‘qishmagandi. Shunday bo‘lsa-da, Pol va Klara chaqaloqni asrab olishga qattiq harakat qilishdi, har qanday shartga tayyor ekanligini, Stiv ulg‘ayganda uni o‘zi istagan joyda o‘qi­tishlarini aytishdi. Axiyri Stivning onasi bolasini ularga berishga rozi bo‘ldi.

Ana endi Pol va Klaraning oilasi to‘kis bo‘ldi. Stiv­dan keyin Patti ismli qizaloqni ham asrab olishdi. Shunday qilib, farzandga zor oila ham o‘g‘il, ham qizli, Stiv esa singilli bo‘ldi.

Polning qo‘lidan hamma ish kelardi: mexaniklik qilardi, har xil dvigatellarni ta’mirlab kun kechirardi. Stivga juda kichikligidan boshlab ta’mirlash ustaxonasida ishlashni o‘rgatgandi. garaj avtomobil plakatlari bilan bezatilgan bo‘lib, biror ehtiyot qismni ishlatishdan oldin Stivning stoliga qo‘yib, ­uning nimaligini, nima uchun ishlatilishini va hozir uni nima qilish niyatidaligini tushuntirardi. Asta-sekin Stiv o‘rindiqlar, xrom qoplamalar, faralar, deflektorlar, amortizatorlar va hokazolar haqida kerakli tu­shunchalarni egallab borardi.

Pol Jobs o‘g‘lida avtomobillar va umuman texnikaga mehr uyg‘otishga urindi. Kunlarning birida u Stivni yoniga chaqirib, “Mana, Stiv, bu endi sening ish jo­ying”, – dedi va bolakay uchun garajda alohida dastgoh hamda asbob-uskunalar ajratib berdi. Keyinchalik Stiv otasi biror narsa qi