автордың кітабын онлайн тегін оқу  Құран туралы білгім келеді

Зинелова Жібек

Құран неге араб тілінде түскен?

«Бұл – ілімнің жөн-жосығын (һәм араб тілінің бар ерекшелігі мен қасиетін) жақсы білетін әрбір қауым үшін аяттары ашық баяндалған, жүйелі түрде тізілген, таза да көркем араб тілінде оқылатын Кітап».

(«Фуссилат» сүресі, 3-аят)

«Сендер ой жүгіртсін, түсінсін деп, Біз ол Кітапты арабша Құран түрінде түсірдік».

(«Юсуф» сүресі, 2-аят)

ӘЛИФ, БӘ, ТӘ, СӘ, ЖИМ... Алғашқы Құран сабағым осылай басталды. Жаздың керемет күндері болатын. Балалар сан түрлі ойынға шақырып, мені қызықтырады. Ал мен болсам ойынға қызығып тұрсам да, қолтығыма Құран әліппесін қыстырып алып, әжемнің үйіне қарай аяңдайтынмын. Ол кісі менің діни сауатымды ашқаш алғашқы ұстазым болатын.

Әжем үнемі балконның бұрышына жайғасып, мені күтіп отыратын. «Кел, балам, кел! Қане, дәрісімізді бастайық!..»

Ұстаз-әжем қалың әйнекті көзілдірігімен бақылап, оқыған әрбір сөзіме ілесіп, қате дыбыстаған тұстарымды түзеп отыратын. Әжемнің ашуланғанын яки шаршағанын көрген емеспін... Мен күн сайын Құран дәрісіне әрең баратынмын, ал әжемнің әр сабаққа құлшыныспен, шынайы ықыласпен келетінін көргенде таңданатынмын. Мың мәрте оқыған жерімді ол да сан қайтара оқитын әрі маған да оқытатын.

Бірақ... бірақ мен ұстаз-әжемнің кәрі саусақтары нұсқаған қатарды, сол беттегі арабша әріптерден емес, соның астындағы арабша сөздің кирилше жазылған нұсқасымен оқып беретінмін. Оны әжем байқамайтын. Керісінше ол кісі мен оқыған сайын:

– Жарайсың, балапан! Жарайсың! – деп қолпаштап, арқамнан қағып, басымнан сипайтын. Тіпті ол аздай, анама менің оқуым жайлы: «Жақсы оқиды, айтқанды дереу ұғып алады» деп үнемі мақтап жүретін. Осылай күн артынан күн өтіп, бір ай уақыт зуылдап өте шықты. Уақыт өткен сайын жасап жүрген айлам үшін ұялып, қысылатын болдым. Арабшадан оқымай, кирилше нұсқадан оқып беріп мақтау естігенім үшін ұят қысып барады. Жүзі нұрлы, сабырлы да салмақты әжемді алдап жүргенімді ойласам, өзімнен де ұялып кететін болдым. Бірақ бұл «қулығымды» біразға дейін қоя алмадым.

Ұстаз-әжем болса:

– Жарайсың, балам! Жарайсың... Құранға қалай тез түстің?! – деп арқамнан қағып, басымнан сипап, қошеметтеген күні-ақ істеген ісімнің кесірін енді тартатынымды ұққандаймын.

Қаап! Мен енді астында кирилше әріптермен «оқылуы» жазылған Құранды қайдан табам?! Келесі күні ертемен тұрып, әліппемді қимай-қимай тастадым да, қолыма Құран кітабымды алып, «Ұстаз-әжеме кеттім» деп үйден шықтым. Санамда «Қане, менің мықты істейтін басым?! Енді не істейм-і-ін?» деп өзімді кінәлаған сұрақтар сеңдей соғысып жатты.

Құрандағы бірінші сүре – «Фатиха» сүресі. Алла жарылқағанда «Фатиханы» жатқа білетінмін, әйтеуір. Ұстаз-әжеме білдірместен ежіктеп-ежіктеп, аз-маз қателесе отырып, «Фатиханы» оқып тапсырғандай болдым. Шүкір, бүгінгі сабақ та аяқталды. Бірақ менің жан-дүнием мазасыз. Себебі келесі күнгі сабақты ойласам, ұят пен қорқыныш қатар қысады.

Келесі күні «Бақара» сүресін бастадық.

– Қане, балам, оқи ғой! – деді ұстаз-әжем.

– Әлиф, Лә-ә-әм, Ми-и-м...(Уф, бұл сүренің ең алғашқы аяты оңай еді)

– Жарайсың, ботам!

– Зәликәл ки...

– Қорықпа, балам. Жалғастыр!

– Зәликәл китәәәәәбуууу...

– Иә, иә! Оқи ғой, қане! Алдыңғы сабақтарда қандай жақсы оқитын едің?!

Менің осы қысылып-қымтырыла жүріп оқыған Құран сабағым бір аптаға созылды. Кейін мектептегі сабағымыз басталатын кезде, мен ішімнен «уф» деп терең бір дем алып, әженің сабағынан құтылғаныма қуандым.

Осыны естіген ұстаз-әжем қатты мұңайып, менің анама:

– Балама не болғанын түсіне алмадым. Жап-жақсы әліппені оқып шыққан еді, – депті. Мұның астарында көп «құпия» бар еді.

Арада біршама уақыт өтті. Сол кезде мен ұстаз-әжемді емес, өзімді ғана алдап жүргенімді ұқтым. Енді мен оңай түсіндірмесі бар Құран әліппесін алып, ешкім көрмейтін жерге барып, Құран оқуды үйрене бастадым.

Әр күн сайын ұстаз-әжемнің жаннат бақшаларына лайық рухына дұға бағыштауды да ұмытқан жоқпын.

Әлиф, бә, тә, сә, жим... Мен Құран оқуды осылай үйренген болатынмын..

Құран неге арабша?

Ұстаз-әжемнің алдында өзімді арабша хат тани алатын етіп көрсетіп жүрген кездерде ар-ұятым мені мазалап, «Неге алдап жүрмін?!» деп өзімді кінәлай бастағанда: «Әттең, Құран қазақша болғанда ғой! Сол кезде жақсылап оқып беретін едім. Неге Құран қазақша емес екен?!» деп ойлайтынмын.

Шынымен байқап көрсеңіз, Құран әріптері қазақ тілінде жазылғанда, мен қиналатындай ештеңе жоқ еді. Бірақ бұл істеп жүрген айлакерлігімді ақтап алу үшін айтылған сылтауым болатын. Үнемі «Құран неге ара