ӘОЖ 28

КБЖ 86.38

А 56

ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі

Дін істері комитетінің дінтану

сараптамасының оң қорытындысы берілген

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының дінтану сараптамасының оң қорытындысы берілген

Құрастырған:

Нұрлан Анарбаев

А 56 Намаз оқығым келеді, бірақ... – Алматы: «Таным» баспасы, 2024. – 60 бет.

ISBN 978-601-7926-23-6

Қолыңыздағы кітапшада намаз оқудың маңыздылығы айтылады және намаз оқығысы келетіндерге ақыл-кеңестер беріледі.

Барша оқырман қауымға арналады.

ӘОЖ 28

КБЖ 86.38

ISBN 978-601-7926-23-6

© Нұрлан Анарбаев, 2024

© «Таным» баспасы, 2024

Бірінші бөлім

Адамның жаратылу мақсаты не?

Адам баласы бүкіл жаратылыс ішінде ақыл беріліп ерекше жаратылған, сондықтан айналасына қарап ойлануы керек. «Өзінен өзгелердің барлығы оған қызмет етуде. Ендеше, адамның міндеті не?» деген сұраққа жауап іздеуі қажет. Құран кәрім: «Олар түйенің қалай жаратылғанына қарамай ма?! Аспанға қарамай ма?! Қалай биіктетіліп (тіреусіз) тұрғызылғанына?! Тауларға қарамай ма?! Қазықтай қағылып, жерді қалай ұстап тұрғанына?! Сондай-ақ жер жүзіне қарамай ма?! Қалай төселіп, тіршілік етуге қолайлы етілгеніне?! (Уа, ардақты елшім!) Міне, енді сен оларға (ақиқатты) түсіндір, насихат ет, тура жолға баста. Өйткені сенің міндетің – насихат ету, (ақиқатты) түсіндіру ғана»1 – деу арқылы адам баласын жан-жағына көз салып ой жүгіртуге, ақылымен ойлануға шақыруда.

Негізінде, Құран кәрімде Алла тағала адам баласының жаратылу мақсатын «Мен жындар мен адамзатты тек қана (Мені танысын һәм) Маған құлшылық етсін деп жараттым»2 – деп, пенденің негізгі міндеті Жаратушысын мойындап, құлшылығы арқылы Оған шүкіршілігін білдіруі екендігін баяндауда.

Асылында, Ұлы құдіретке табыну сезімі – адам бойына біте қайнасқан, ажырағысыз сезім. Адамзат тарихында кездескен түрлі наным-сенімдер осы шындықтан айналып өтпейді. Сондықтан құлшылыққа діни бұйрық деп қарағаннан гөрі, адам табиғатының негізгі қажеттілігі деп қабылдаған орынды болар.

Ең ұлы құлшылық қайсысы?

Бүкіл ғибадат – Жаратушы иенің бар екендігін әрі бір екендігін мойындау болып табылады. Ғибадат бір Аллаға ғана арналып, разылығына бөлену үшін жасалады. Әрине, Алла Тағала біздің құлшылығымызға мұқтаж емес, қайта құлшылық жасап жәрдем тілеуге өзіміз көбірек мұқтаж екеніміз хақ. Ал енді осы құлшылықтың ең ұлығы – намаз.

Намаз – Құранда иман етуге байланысты мәселелермен бірге айтылады. Намаз оқу Аллаға иманның шарты болмаса да, намаздың парыз екендігіне сену – иманның шарты.

Иман мен намаз – бір-бірінен ажырамас егіз ұғымдар. Иман діннің және діни өмірдің теориялық жағын құрайды, ал сол теориялық жақтың нығайтылуы намаз және одан басқа ғибадаттар арқылы жүзеге асады. Осыған байланысты намазды діннің «практикалық» жағы, ал иманды діннің «теориялық» жағы деуге болады.

«Намаз» сөзінің мағынасы қандай?

«Намаз» сөзі парсы тілінен енген, оның араб тіліндегі баламасы – «салат» сөзі. Араб тіліндегі «салат» сөзінің мағынасы «тілеу», «дұға оқу» дегенді білдіреді. Ал шариғаттағы мағынасы – тәкбірмен басталып, сәлеммен аяқталатын, ерекше қимыл-қозғалыстар мен сөздерден тұратын қасиетті ғибадат ұғымын қамтиды.

Намаз қандай құлшылық?

Исламның бес парызының біріншісі – иман, ал екіншісі – намаз3. Намаз – иманның белгісі, жүректің нұры, рухтың азығы, мүминнің миғражы. Адам намаз арқылы Жаббар иені әрдайым еске алып, Оған бір табан жақындай түседі.

Шын мәнінде күллі болмысты жоқтан жаратып, өмір сыйлаған шексіз құдірет иесі – Алла Тағала ғана. Ал енді осыншама көл-көсір нығметке ие болған пенденің соларға шүкіршілігі ретінде бір тәуліктегі 24 сағаттың бір сағатын Жаратушысына арнамауы қаншалықты ақылға қонымды.

Намаздан өзге құлшылықтар періштелер арқылы жерде әмір етілген болса, намаз оқу жайлы бұйрық миғражда Алла Тағаладан пайғамбарымызға тікелей уахи етілген. Сондықтан «намаз –