Дайындаған: Елмұрат Ораз

 

«Шабыт» баспасы

Алматы, 2022

Қисса хазірет Жүсіп аләйһиссалам илән Зылиханың мәселесі

Бисмиллаһир рахманир рахим*

Бастаймын «бисмилла» деп Тәңірім атын, 

Жақсылар, айып етпе жазған хатым. 

Құдайым һәм пайғамбардан сөз бастасам, 

Қалай теріс болады насихатым.

Құп тыңлап бұ сөзімнен мағына алған, 

Көңіліне фаһим әйлап, қайғы салған. 

Таңда махшар күнінде пырақ мініп, 

Үжмақтан хор қызымен орын алған.

Хазіреті Жүсіптен сөз бастайын,

10 Басқа сөз арасына һеш қоспайын.

Кәламда аты мәшһүр – Жүсіп сыдық, 

Мақтамай, шамам келсе тастамайын.

Атасы Жақып нәби сушы болған, 

Жәбірейіл оларға елші болған.

Бабасы – Халилолла Ысқақ нәби,

Болады расул Алла тап солардан.

Мұхаммед расул Алла – Құдай досты, 

Артық-дүр бұ ғаламнан оның нәсілі.

Екі жаһан тұтқан қақпасын,

20 Шек келтірген оларға жарамас-ты.

Расул Алла–жаһанның паналары,

Биiк дәрахт саялы, бек шырын миуалары.

Кәлима шаһадатны жары қылған,

Шапағат, үмiт қылар жанның бәрi.

Басшысы Әбубәкiр шаһариардың,

Құрметiн тұтқан ғарда пайғамбардың.

«Сыдығым» деп ат қойған хақ Пайғамбар,

Шыншылдығы жете алмас баршалардың.

30 Жар болған онан соңы әдiл ғұмыр,

Расулның шариғатын қылған хабар.

Төрт мың төрт жүз мәсжиднi бина қылған,

Бұларны мадақтаған сауап табар.

Молда Оспан–төрт жардың үшiншiсi,

Олармен тең келмейдi һешбiрiсi.

Құранды жамиғ қылған, қате қылмай,

Артық-дүр көп адамнан мәртебесi.

Андан соңыра лә фата иллә Әли,

Дiнсiзге үстем қылған тәңiрiм оны.

Лә сайфу иллә** зұлпықар деп мәшһүр қылған,

Жігіттер, енді олардай адам кәні?

40 Перзентi пайғамбардың – екi жiгiт,

Серкесi мұсылманның дiнге келiп.

Жiгiттiкте дүниядан жаннат барды,

Хасен, Хұсайын сұрасаң – екi шаһид.

Олардан көп әулие кейiн [болды],

Құдаға олар құлдық туғры қылды.

Хазiрет имам ағзам онан кейiн,

Көндiрдi шариғатқа талай елдi.

Оларға Рахман Ием рахматы мол,

50 Баспаған тiрлiгiнде һеш қисық жол.

*

 Тек ұлан

**

 Тек қылыш

Құдай артық жаратқан сол ерлерден,

Мен ғаріп медет тілеп, көтердім қол.

Иләһи, өзің баста туғры жолға,

Қаламды «бисмилла» деп алдым қолға. 

Өлең қылып аударған бұ кітапты, 

Жүсіпбекті, иә, Алла, өзің оңла.

Сиындым медет тілеп, иә, Зүлжалал, 

Тауфиқ беріп, һидаят жолыңа сал.

Өзі надан, ақылсыз Жүсіпбекті,

60 Жамиғ пайғамбарлар, қолына ал.

Мен құлыңа рахмат қыл, Қадір Мәула,

Саламат қыл қатерден, дінім сәуле. 

Жарандар, құлақ салып, тыңлап тұрғыл,

Хазірет Жүсіптен қалған қолы.

Келіпті бұ жаһанға Жүсіп нәби,

Атасы Жақып нәби – Хақ хабибі. 

Ыбраһым халилдің зүрияты,

Бабасы Ысқақ сушы – дін табибі.

Раст қисса бұ сөзім өңге сөзден,

70 Кәламда, кітаптарда көрдім көзбен.

Тыңлаған жан көз жасын тия алмайды,

Болмаса шыны-рас діннен безген.

Көңіліме тауфиқ бергіл, бір Құдайым,

Не болса да білесің өзің жайым.

Жүсіп нәби қиссасы енді келді, 

Жоқты-барды көп сөйлеп не қылайын.

Келгенде он бір жасқа Жүсіп нәби, 

Жақып сушы қасында ұйықтап еді. 

Ғажайып ұйқысында бір түс көріп,

80 Тағбирын атасынан сұрай келді.

Натаким Құранда бұйырды қаулаһу Тағала:

Инни раай- ту ахада ашара каукабан уашшамса уал қамара раайтуһум ли сәжидина 

Әй, ата, түсімде толған ай мен бір күн көрдім, 

Он бір жұлдыз қасында бірге көрдім.

Он бір жұлдыз ол айға сәжде қылды,

Тағбирін, ата, сізден сұрай келдім.

Қаулаһу Тағала қала: – Йа, бунаййа, лә тақсус руйака ала ихуатика файакиду ләка кайдан .

Әй, ұғылым, бұл түсіңіз – мүбәрак түс, 

Құдайым берер сізге нығмет уа күш.

Саған ғиззат уа рифғат қылар Сұбхан,

Һешкімге бұ түсіңді айтпағыл һеш.

Күншығыс, күнбатысқа кетер атың,

90 Алланың көрерсіңіз ғинаятын.

Ғаламға сенің атың мәшһүр болар,

Көрерсіз пайғамбарлық рисалатын.

Менім айтқан тілімді алғын, балам,

Сұбханыңа хамд, сәна айтқыл, балам.

Естісе ағаларың күндер сені,

Хорлық көріп жүрерсің, нанғыл, балам.

Басыңа бақыт, дәулет қонар екен,

Он бір ағаң қызметкер болар екен.

Патшалық, пайғамбарлық бәрі сізге,

100 Құдайым нәсіп қылып, келер екен.

Жорыды Жақып нәби былайша деп,

Атасының жауабын тыңлады бек.

Он ұғылымен туысқан бір қыз мұны

Ағаларына айтады есітіп кеп:

– Ағалар, Жүсіп інің түс көріпті,

Бір айға он бір жұлдыз сәжде қыпты.

Сіздерді оған қызметкер болады деп,

Атаңыз құп жорыды естідім, –депті.

Шайтан айдап келтірген әлгі қызды,

110 Естіді ағалары қыздан сөзді.

Күншілік құсалар ішке сыймай,

«Қызметкері қыла ма, – деп, –баршамызды».

«Ол Жүсіп патша болса бәрімізге,

Қатты ар, намыс іс қой айтар сөзге.

Тоқалдың ұғылы бізге патша болса,

Таяқпенен түртеді көзімізге.

Жүсіпті оңашаға шақыралық,

Рас па екен ол түсі біз сұралық.

Әгар ол түс көргені рас болса,

120 Жүсіпті не қылсақ та өлтірелік».

Жүсіпті ағалары шақырады,

Оңаша үйге ертіп апарады.

«Түс көрдің бе, қарағым, Жүсіпжан?» деп, 

Жалынып ағалары қылды зарды.

Көп жалынып сұрады ағалары,

Жүсіпке тауазуғлық қылды бәрі.

Ата сөзін бұза алмай Жүсіп отыр,

Жалынып қайта-қайта сұрады оны.

«Бізді дұшпан көрдің бе жасырғаның? 

Болмаса, айналайын, айтсаңшы?» деп.

«Түс көрмедім» демеді Жүсіп сыдық,

130 Отырды үндей алмай, көп қысылып.

Ағаларының көңілін бұза алмады,

Жалған сөйлеп, мойнын бұра алмады. 

Құдай шыншыл жаратқан Жүсіп сыдық, 

Баян қыла бастады көргендерін.

Жүсіп сөзін тыңлады он ағасы,

Иаһуда еді бәрінің отағасы.

Жүсіп бекер айтады жалған түсті,

140 Атам жақсы көрсін деп, қылған қасы.

Атам жақсы көрсін деп, айтқан өзін,

Атам рас білді ғой жалған сөзін.

Жалған сөзіменен атамды рәсуа қылар,

Онан да жоғалтайық мұның өзін.

Атамыздан тілелік мұны барып,

Біздерден жақсы көрер атам ғаріп.

Біздерді жақсы көрер онан кейін,

Мұны өлтірсек, атамнан тілеп алып.

Атамыз оны бізден көреді артық,

150 Не іс болса тұрады оған тартып.

Енші берсе, біздерден артық берер,

Үлкен қылып жүреміз оны қайтіп.

Сәлем беріп атасына келді жетіп,

Қол қусырып, алдына тағзым етіп.

Арыз қылып Жүсіпті тіледілер:

Аңға барып келсін, – деп, – тамаша етіп.

Жүсіпжан біздерменен аңға барсын, 

Көрмеген тамашалы жерлер көрсін.

Аққан су, тау, ағаштар бәрін көріп,

160 Кешке жақын алдыңа қайтып келсін.

Жүсіпжан барып келсін бізбен еріп, 

Таудағы дәрахтлардан миуа теріп.

Сізге келіп, һәммасын баян қылсын,

Түрлі, алуан тамаша істер көріп.

Тыңлады мына сөзді Жақып нәби,

Ішіне жаман қайғы қылды әні.

Өзі бір жаман түсті көрген екен,

Түсін ойлап Жақыптың күпті жаны.

Балаларына айтады: – Бір түс көрдім,

170 Түсімде он бір қозы бағып жүрдім.

Біреуін қасқыр келіп алып кетті,

Бұ түсім қалай түс деп, қорқып тұрдым.

Жүсіпті мен сіздерге бере алмаймын, 

Жүсібімді көре алмай тұра алмаймын.

Бұл түсімнен қорқамын жаман қатты,

Бұл айтқан сөздеріңе ере алмаймын.

Олар айтты: – Жүсіпті құп сақтаймыз, 

Жүсіпсіз біздер, сірә, дәм татпаймыз. 

Көзімізден Жүсіпті таса қылсақ,

180 Қайтіп, ата, тұзыңды біз ақтаймыз?

Көзден таса қылмаймыз Жүсіпжанды,

Қорқытамыз Құдайдан басқа жанды. 

Қасқыр түгіл, жолбарыс, арыслан,

қабылан Қолмен ұстап аламыз талай аңды.

Қойыңдар, Жүсіп, сірә, аңға бармас, 

Тамаша іс көрмекті ойына алмас.

Жүсіпті жіберіп отыра алман,

Қонып қалса, көзімнен ағады жас.

Есітеді он ұғылы мына сөзді,

190 Мұны естіп атасынан күдер үзді.

Жүсіптің өзін барып алдадылар,

Тойға ертіп апарамыз,–деді, – сізді.

Жүсіпжан, біздерменен аңға барғыл, 

Көрмеген тамашалы жерлер көргіл.

Аққан су, тау, ағаштар бәрін көріп,

Кешке таман атаңа қай

...