автордың кітабын онлайн тегін оқу  Құрандағы пайғамбарларды танығым келеді

Зинелова Жібек

Пайғамбар деген кім?

Осыған дейін ата-анаңнан, бауырларыңнан, достарың мен ұстаздарыңнан «пайғамбар» деген сөзді жиі естіп жүрген шығарсың. Бірақ сенің ойыңа пайғамбар дегенде біздің сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед (Алланың оған сәлемі мен игілігі болсын) бірінші келеді. Ал сен басқа мыңдаған пайғамбарлардың болғанын білесің бе?

«Пайғамбар деген кім? Олар адамдар ма, жоқ әлде сиқырлы күштің иесі ме?» деген сияқты толып жатқан сауалдарың бар екенін білемін. Ендеше, бірінші кезекте «Пайғамбар деген кім? Олардың қызметі қандай?» деген сұрағыңа тоқталайық.

Пайғамбарлар – Алланың адамдарға жіберген елшілері. Яғни Алла Тағала адамдар арасындағы қарым-қатынас жақсы болуы үшін олардың арасынан ең ақылдыларын таңдап алып, пайғамбар етіп жіберген. Міне, осы адамзат ішіндегі ең ұлы адамдар – пайғамбарлар. Олар Алладан келген бұйрықтарды айналасындағы адамдарға жеткізіп отырған. Өздері де Аллаға бойсұнып, ең үлкен міндетті атқарған. Адамдарды тек қана жақсылыққа шақырып, олардың өміріне мән кіргізіп, белгілі бір жүйе, керемет тәртіп әкелген.

Пайғамбарлар да адамдар арасынан таңдалған. Алла Тағала пайғамбарларға ерекше қабілеттер берген. Осы ерекше қасиеттерінің арқасында адамдардың Аллаға деген сенімі күшейе түскен. Пайғамбарлардың бойында қандай ерекше қасиеттер болғанын алдағы тақырыптарда кеңірек түсіндіруге тырысамыз.

Адамзатқа қанша пайғамбар келген?

Жер бетіне жіберілген пайғамбарлардың нақты саны белгісіз. Әйтсе де пайғамбарымыздан келген хадистерде 124 000 немесе басқа бір хабарында 224 000 пайғамбар жіберілгендігі айтылған.

Бірақ біз Құранда аталған пайғамбарлардың есімін, ерекше қабілеттерін, олардың оқиғаларын айта аламыз. Себебі Құранда 25 пайғамбардың аты аталған.

Әрбір пайғамбар адал, шыншыл, парасатты, дана, жомарт жандар болған. Олардың өмірінде біз үшін көркем өнеге бар. Ендеше, олармен жақынырақ танысайық.

Құранда аты аталған 25 пайғамбар бар. Олар: Адам, Ыдырыс, Нұх, Һуд, Салих, Ибраһим, Исмаил, Исхақ, Лұт, Шұғайб, Яғқұб (Жақып), Юсуф (Жүсіп), Әйюб, Зүлкифл, Юнус (Жүніс), Мұса, Һарун, Ілияс, Әлясағ, Дәуіт, Сүлеймен, Зәкәрия, Яхия, Иса және Мұхаммед (барлығына Алланың сәлемі мен игілігі болсын).

Балалар, осы кітап арқылы аты аталған пайғамбарлардың өнегелі өміріне куә болайық!

Пайғамбарлардың қандай ерекше қабілеті болады?

Пайғамбарларға Жаратушы Иеміз басқа адамдарға бермеген, олардың қолынан келмейтін ерекше қабілеттерді нәсіп етті. Осы ерекше қабілеттерімен жасаған іс-әрекеттері мұғжиза деп аталады.

Әр пайғамбардың өзіне тән мұғжизасы болды. Мәселен, Самуд пайғамбардың елінде тау жарылып, таудың ортасынан түйе шықты, Юсуф пайғамбар түс жорушы болды, Ибраһимнің құрбан шалу кезіндегі оқиғасы, Мұса пайғамбардың аса таяғының жыланға айналуы секілді ерекше оқиғаларды атап өтсек болады.

Мұғжиза белгілі бір шарттарға сай орындалады. Оның табиғат құбылыстарына бағынбайтын, ерекше сыры бар. Жаратушының құдірет күшін танытатын ерекше қабілет арқылы жүзеге асады. Пайғамбарлар мұғжизасының көбі өз қауымдарының алдында көрсетілген. Әрі Аллаға сенбейтін елге ой саларлық ғажайыпқа толы болған.

Пайғамбарлардың міндеттері мен ерекшеліктері

Пайғамбарлар адамдардың арасынан таңдалғандықтан, мынадай ерекшеліктері болды:

1. Олар Жаратушының адамзатқа арнаған жолдауын жеткізу міндетін атқарды.

2. Алла Тағала пайғамбарларымен періште арқылы немесе тікелей тілдесіп отырды. Сондықтан пайғамбарлар түс көрсе де, ол – Алланың бұйрығы не уахиы болуы мүмкін.

3. Пайғамбарлар күнә істерден аулақ болған.

4. Алла Тағала оларға ерекше қабілеттер берген. (Пайғамбарлардың біреуі адамдарды емдей алатын, ал енді бірі жер бетіндегі барлық жан-жануардың тілін білетін т.б.)

5. Жаратушы Иеміз пайғамбарлардың дұға-тілектерін қабыл еткен.

Адам ата ең бірінші пайғамбар ма?

Адам ата жаратылмастан бұрын Алла Тағаланың құзырында періштелер бар еді. Жаратушы Иеміз жер бетіне иелік ететін бір тіршілік иесін жаратуды қалады. Өзінің бұйрықтары мен тыйымдарын жүзеге асырып, күллі тіршіліктің жауапкершілігін өз мойнына алатын ерекше ақылды жанды Жер бетіне жіберуді көздеді. Алла Тағала жаратуды қалаған тіршілік иесі – адамдар еді.

Адам жаратылмастан бұрын періштелерге: «Мен жер бетінде орынбасар жаратамын», – деген кезде, (Періштелер): «Онда бұзақылық істеп, қан төгетін біреу жаратасың ба? Негізінде, біз Сені дәріптеп, мақтаймыз және пәктейміз», – дейді.

Періштелер адамзат баласының жаратылуына қарсы болған жоқ. Алайда алаңдауларының себебі бар еді. Өйткені жер бетінде адамнан бұрын жындар жаралды. Олар Алланың бұйрықтарына қарсы келіп, бір-бірімен жауласып, қан төгіп, күнә істеп, түрлі бұзақылықтар жасады. Періштелер Алла Тағаланың адамды жаратудағы хикметін білмей, басында «Адамдар да жындар сияқты бұзғыншылық жасайды-ау...» деп уайымдайды.

Періштелердің қандай жаратылыс екенін жақсы білесіңдер. Олар – күні-түні Алланы ғана дәріптеп, Оған мақтау-мадақтар арнап, күнәдан аулақ, пәк жаратылыс. Алла Тағаланың адамды жаратуында да Жаратушымызға тән үлкен хикмет бар. Періштелер Алла Тағаланың мақсат-мұратын кейін ұғады. Алла Тағала сонда періштелердің осы уайымдарына жауап ретінде «Мен сендердің білмейтіндеріңді білемін»1 деді.

Осылайша Алла Тағала жер бетінде ерекше тіршілік иесінжаратты.

Жер бетінде құлшылық міндеті жүктелген алғашқы жаратылыс – Адам ата. Әлбетте, ол – адамзаттың атасы әрі бірінші пайғамбары.

Адам неден жаралған?

Алла Тағала адамды жаратпастан бұрын, жерден топырақ әкелуді бұйырған. Бұл топырақ жай ғана топырақ емес, құнарлы, бедерлі қара жердің табиғи топырағынан алынды.

Бұл туралы сүйікті пайғамбарымыздың мынадай бір сөзі бар: «Алла Адамды бүкіл жер бетінен бір уыс (топырақ) алып жаратты. Сөйтіп, Адам балалары жердің ерекшелігіне қарай пайда болды. Олардан ақ, қызыл, қара (түстілері) және мінезі жұмсақ яки қатты, жақсы-жаманы бар»2.

Саған ата-анаң, аға-әпкелерің Адам атаның топырақтан жаратылғанын айтқан болар. Бірақ сен сенер-сенбесіңді білмей қалған шығарсың? Дегенмен, Құранда адамзат баласының топырақтан жаратылғанын баяндайтын көптеген дәлелдер (аяттар) келген. Сонымен қатар пайғамбарымыздың Адам атаның жаратылуы жайында айтқан сөздері де өте көп. Біз бұл мысалдарды дәлел ете отырып, ең алғашқы адамның топырақтан жаратылғандығын айта аламыз. Жоғарыда берілген аяттар мен хадистер – солардың бір бөлігі.

Алла Тағала Адам атаны топырақтан жаратқан соң, оған рух үрледі, яғни оның кеудесіне жан бітірді. Сол кезде періштелеріне адамға сәжде етуді бұйырды. Аятта ол жайында былай делінген:

«Оның жаратылысын тамамдап, рухымнан үрлеген (жан салған) сәтте, оған сендер (періштелер) сәжде етіңдер»3.

Жаратушы Иеміз Адам атаға білмегенін, көктегі және жердегі нәрселердің атауын үйретті. Кішкентай бала дүниеге келген соң жан-жағындағы нәрселерді, тіршілікті, жануар, аң-құсты бірте-бірте үйрене бастағаны секілді, Адам да бәрін меңгерді. Тек қана атауын біліп қана қоймай, тіршілік ету, еңбек ету, құралдарды пайдалану сияқты өмірге қажетті тірліктің бәрін білді. Адамның ақыл-ойы, білімі ерекше жаратылған. Алла Тағала Адамға бәрін үйреткеннен кейін, «Қанекей, енді осылардың атауын сендер атап беріңдер» деп періштелерге бұйырды. Бұл туралы «Бақара» сүресінің 31–33-аяттарында баяндалады.

«Ол Адамға барлық нәрселердің аттарын үйретті де, сонан соң соларды періштелерге көрсетіп: «Шындықты айтқан болсаңдар, Маған осы нәрселердің аттарын айтып беріңдер», – деді. Сонда періштелер:

– Сен Пәксің! Бізде Сенің үйреткеніңнен басқа білім жоқ. Расында, Сен – толық Білуші, өте Данасың», – деді.

Байқағанымыздай, періштелер әуел баста, адамның жаратылуына кішкене күмәнмен қарап, сауал тастады. Артынан Алла Тағала адамнан періштелерден сұраған нәрселердің атауын айтып беруді бұйырды. Адам ата үйренгенінің бәрін атап шықты. Жаратушы Иеміздің «Мен барлық жердегі, аспандағы, жария, жасырын құпияларды білемін», – деуі сондықтан.

Адамға сәжде қылмаған...

Ал, балақайлар, біз Адам атаға барлық періштенің сәжде еткенін байқадық. Періштелер де Жаратушымызға мақтау-мадақтар айтып, жаңылысқанын мойындады. Бірақ осы оқиғада тағы бір ерекше жайт орын алды. Ол – Ібілістің оқиғасы еді. Ібіліс – періште емес, бірақ Адам жаралғанға дейін ешқашан Аллаға қарсы келмеген жындардың бірі. Ол өзінің білімі мен құлшылық-ғибадатының арқасында періштелерге қарағанда дәрежесі жоғары тіршілік иелерінің бірі болатын. Алайда осы кезде Ібіліс «Мен Адамға сәжде жасамаймын» деп Алланың бұйрығына қарсы шықты.

Неге қарсы шықты? Себебі ол: «Мен одан артықпын. Сен мені оттан жараттың, ал оны лай (топырақтан