Уладзiслаў Сыракомля

Авідзій на Палессі

Авідзій на Палессі

Аўгуст Цэзар калісьці для свецкага тону 

Муз усіх перакінуў у Рым з Гелікону.

да яго на мачанку паэты хадзілі —

I Гарацый3 бываў, гасцяваў і Вергілій.

А Авідзій Назон не трымаў этыкету

I дачку таго Цэзара ўзяў на прыкмету. 

Ён паэт і прыдворны малое аздобы, 

Але Юльцы пентаметр яго даспадобы, 

А была ж чарнаброўка яна, маляванка,

Спірт не дзеўка, а кроў не вада — італьянка! 

Чорт у шапку не спіць, можа кепскае стацца…

думаў так Цэзар Аўгуст…

  

«Што рабіць?» — ён пытае ў сяброў без адкладу. 

Мецэнат і Агрыпа даюць яму раду:

«Трэба пал паэтычны астуджваць без шуму, 

ды Табольск як на тое яшчэ не прыдуман, 

Але можна інакш перабыць гэта гора, — 

Хай праедзе паэт на Эўксінскае мора.

Не навучыцца там празаічнае мовы,

дык у Пінск на барліне адпраўце яго вы». 

Так па тым і зрабілі. Маркотны і хворы, 

Каля Пінска збірае паэт мухаморы, 

Ловіць ракаў прыдворны і юшку гатуе, 

ды з сармацкага лука па качках пудлуе.

А штопошты — сябрам дакучае і ные:

«Як мне сумна без Рыма, там людзі якія! 

Хай даруе мне Цэзар, дадому вяртае,

Бо палеская тут камарня заядае».

А сябры як сябры: аднальковыя ўсюды — 

Прысягнуць не забыць і адразу ж забудуць.

Юлька — сэрца падбітае ветрам у дзеўцы — 

Строіць вочкі, за ёю ўпадаюць гвардзейцы.

А паэт ва ўладаннях князёў Радзівілаў 

У давыд-Гарадку адышоў у магілу,

I завецца гара яго імем дагэтуль… 

Вельмі ж горкая доля ў чуллівых паэтаў!

Я да Юлькі ніякай не збочваў з дарогі,

I з Назонам раўняцца няма ў мяне змогі, 

А з высокае волі ў вялікай турбоце

Гіну ў вёсцы, як ён у палескім балоце. 

Мне загадана славіць тут вёсны і росквіт, 

А зірну на бярозкі — гадуюцца розгі.

Ні травіцы на лузе, ні руні на нівах, 

Толькі буйны асот вырастае пышліва.

Я, няшчасны выгнаннік з далёкай краіны, 

Не лаўлю нават ракаў — няма ручаіны… 

А жніва каралевы, красуні-ліцвінкі?

двойчы ў год толькі ўмыцца знаходзяць часінку, 

Раз у год толькі чэшуць бялявыя коскі, 

Прычакаўшы найбольшага свята для вёскі.

Гераіні літоўцаў — Альдоны, Паяты! 

Мыйце трошкі часцей вы абліччы і шаты, 

Калі вам у каханні дасюль шанцавала, 

Пераборлівых, значыць, залётнікаў мала. 

Што красунямі сталі, не знаўшыся з мылам, 

Спевакам вы падзякуйце, песням іх мілым.

Я выходжу. Пры ганку стаіць арандатар, 

Сад яму выпускаю за сходную плату,

Ён паляк, так сказаць, Маісеевай веры, 

Арандуе ў мяне папяроўкі і бэры.

Як прадбачлівы муж, прыглядаецца пільна, 

Ці я часам ігрушак украсці не схільны?

Крок у крок мы праходзім ад дрэва да дрэва, 

I заводзіць пад нос ён біблейскія спевы.

Ну і як тут патрапіш, о сын чалавечы, 

Паглыбляцца у роздум аб сутнасці рэчаў? 

Ці пад веццем таполі зайграць на жалейцы

Аб усім, што трывожыць, што маеш на сэрцы? 

Хоць бы Ньютанам стаў ты, а думка ніколі

Не ўпадзе табе выспеўшым яблыкам доле.

 

У пакой свой вяртаюся, ціхі прыстанак, 

Тут гады працаваў я ад рана да рана, 

Стосы кніжак стаялі, пасілак юначы,

А цяпер толькі рэха пад крокамі плача.

1861, Барэйкаўшчына