Мұңайма!

Бақыттың бұлағы және қайғы-мұңның дауасы

Алматы, 2020

 

                                  

                                                                                                                                             

ӘОЖ 28

КБЖ 86.38

А 31

ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

Қоғамдық келісім комитетінің дінтану

сараптамасының оң қорытындысы берілген

Аударған: Қанат Сұлтанбекұлы

Аид әл-Қарни

А 31 Мұңайма! /ауд. Қ.Сұлтанбекұлы/ - Алматы, 2020. – 280 б.

ISBN 978-601-7980-43-6

Бұл кітап Аид әл-Қарнинің дүниежүзінің көп тілдеріне аударылып миллиондаған нұсқада таралған «Лә тахзан!» (Мұңайма) атты еңбегінің түпнұсқасының негізінде мағыналы және қызықты материалдардан таңдалып аударылып, қайта өңделіп шыққан.

Кітап өмірдің ауыртпалығынан арылып бақытты болуды армандайтын және келешекке сеніммен қадам басқысы келетін әрбір оқырманға арналады.

ӘОЖ 28

КБЖ 86.38

ISBN 978-601-7980-43-6

© Қ.Сұлтанбекұлы, 2020

Кіріспе сөз

Бүкіл мақтау-мадақтар бір Аллаға тиесілі. Оны дәріптейміз, одан жәрдем және кешірім сұраймыз. Асау нәпсіміздің жамандығынан һәм жаман істерден қорғауды Алладан тілейміз. Алладан басқа құдай жоқтығына және Оның еш серігі жоқ екеніне куәлік етемін. Ол бізге ақиқат, таза дінді тарту етіп, бізді тура жолға салғандығы үшін Оған шексіз шүкір етемін!

Әзірет Мұхаммедтің (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) Ислам дініне шақырушы, адамзатты тура жолға бастаушы жарық нұр және мейірім пайғамбары ретінде жіберілген Алланың құлы және елшісі екеніне куәлік беремін. Ол аманатты бізге жеткізді, өзіне жүктелген міндетті толық орындап арамыздан кетті. Ол өз үмбетіне ақыл-насихаттарын айтып, әрқашан олар үшін қам жеді. Ол бізге адастырмайтын түзу жолды қалдырды. Алла Тағала сүйікті Пайғамбарын, оның отбасы мен сахабаларын, сондай-ақ оған жақсы істерде қияметке дейін ерушілерді бақытқа бөлеп, оларға шексіз жақсылықтарын нәсіп етсін.

Құрметті оқырман!

Өмірде бақытты болғың келіп, бірақ оған қалай жету керектігін біле алмай қиналып жүрсің бе? Не бұл өмірдегі қайғы-мұңнан арыла алмай, өмір сынақтары жаныңды кейітіп, жүрегің қайғырып жүр ме? Онда бұл кітап сен үшін табылмас дауа деуге болады. Бұл кітап бұ дүниеде ғана емес, о дүниедегі мәңгілік өмірде де қалай бақытты болу керек деген сұраққа жауап береді.

Мұңайма, кітапты оқыған соң, сөзсіз бақытты болатыныңа сенесің.

Алланың кітабы және Оның Пайғамбарының сүннеті бізге бақытқа жетудің сенімді әрі тәжірибеде қолданылған және қарапайым құралдарын берген. Бұл кітапты оқыған соң өмірде бақытты адамдар көбейсе екен деген сеніммен және зор үмітпен көптеген дереккөздерден, кітаптардан жинақталып жазылды.

Кітап туралы

Дүниежүзінде бірнеше тілге аударылып, әсіресе араб әлемінде жылына миллиондаған тиражбен басылып, таралып жатқан бұл кітап иман бағытында өмірге тірек ретінде жазылған және ең көп оқылған кітаптардың қатарына жатады.

Негізі, кітап екі бөлімнен құралған. Бірінші бөлімі кішкентай тақырыптардан тұрып, бақыт құралдары туралы баяндайды. Одан сіз Құран аяттарын, Пайғамбардың хадистерін, бұрынғы тақуа ғалымдардың және кейбір замандастарымыздың өмірлерінен алынған ғибратты оқиғаларды, әрі олардың насихаттары мен данагөй сөздерін таба аласыз. Кітаптан міндетті түрде бақыт не екенін түсінгендерді және бақытты бола алғандарды кезіктіре аласыз. Осылайша, кітап сізді де бақыттылыққа қарай жетелейді.

Екінші бөлімі – екі дүниеде де бақытты болғысы келетіндер білуі тиіс қысқаша ақыл-насихаттар мен ескертулер, даналыққа толы сөздер мен мағыналы ақиқаттардың жиынтығынан тұрады. Кітаптың аталмыш екінші бөлімі баспа қолайлылығына байланысты кітаптың дәл ортасына жайғастырылды.

Құрметті оқырман, кітапты бастардан бұрын айтар кеңесіміз: айтылғандарды жақсы түсініп, еске сақтап қалуыңыз үшін баппен оқығаныңыз дұрыс. Бірақ ең негізгісі – оқылған нәрселер туралы терең ой жүгіртуіңіз керек, осылай болған сәтте ғана бұл кітап сізге шынайы пайдасын тігізеді.

Бақытты өмір сүріп, жайдары және байсалды бол. Қуана біл, жақсылықтан үміт үзбе және мұңайма! Саған және сенің бақытқа қарай жасаған қадамыңа Алла Тағала Өзі жәрдемші болсын!

Уа, Жаратқан Алла!

«Аспан әлеміндегі және жердегі әрбір тіршілік иесі мұң-мұқтажын бір Алладан сұрайды. Ол күн (яғни, сәт) сайын іс үстінде (яғни, Ол болмысты бір-ақ рет жаратып қоя салған жоқ. Ол болмысты жоқтан жаратып, қайта жоқ қылып, қайтадан жаратып, сәт сайын Өзінің ұлылығын, шексіз құдіретін, ілімін, теңдессіз шеберлігін және басқа да көркем есімдері мен сипаттарын паш етуде)» («Рахман» сүресі, 29).

Қашан теңізде қатты жел болып, таудай толқындар кемені суға толтырса, кемедегілер: «Уа, Жаратқан Алла!» – деп айғайлай бастайды.

Керуен бағытын жоғалтып не жалғыз жолаушы шөлде жолынан адасса, «Уа, Жаратқан Алла!» – деп жалбарына бастайды.

Қатты қайғы, ауыр мұң басса, бәлеге душар болып басқа күн түссе, кесел-кесапатқа ұшыраған адамдар: «Уа, Жаратқан Алла!» – деп оған жалбарынады.

Пенденің алдында барлық есіктер жабылып, қолынан еш нәрсе келмей кедергіге ұшырағанда, ол: «Уа, Жаратқан Алла!» – деп жалбара бастайды.

Амалы құрып, мұңайып, үміттер мүлдем үзіліп, не істеуді білмей абыржығанда кісі тағы да: «Уа, Жаратқан Алла!» – деп жалбарынады...

Әрқашан кең дүние саған тар болып, жан дүниең жабырқап айла-шарғың құрығанда: «Уа, Жаратқан Алла!» деп Оған сиын, бауырым.

Сені естідім Жаратқаным бүкіл жерде,

Кесел-кесапат торуылдап, жанға мүшкіл түскенде.

Таңды тосып атыңды атап жалбарсам,

Таң жарқырап, күлкі үйірілді жүздерге.

Шын жүректен шыққан асыл тілек, жақсы сөздер Аллаға жетіп тұрады. Шынайы көз жасымен жуылған ықыласты дұғалар, жан-жүректен шыққан мінәжат Оның дәргейінде қабыл болады.

Мұқтаждардың көздері Оған телміріп, қолдары оған ұсынылады. Қиын уақыттарда кім болса да одан жәрдем сұрап жалбарынады.

Алланың есімін бұ дүниеде миллиондаған адам тоқтаусыз қайталап тұрады. Оны еске алу жүректерді жібітіп, жан-дүниені тыныштандырады. Көңіл марқайтқан тыныштық сезімін алып келеді және күшті сенім пайда қылады.

«Уа, Жаратқан Алла!» дегенде, бәрі өз орнына келеді. Жүрек жайбарақат, бір қалыпта қаға бастайды. Қорқыныштар ақырындап жойылып, қара бұлттың арғы жағынан жарық күн көрінеді, қараңғы туннельдің келесі бетінен жарық шұғыла пайда болады. «Алла құлдарына өте шарапатты. Қалағанына (қалағанынша) ризық береді» («Шура» сүресі,19).

Алла – ең жақсы мағыналарды өзіне қамтыған, ең әсем есім. «Ол – күллі аспан әлемі мен жердің және екеуінің арасындағы барлық нәрсенің Раббысы (жалғыз иесі)! Ендеше, Оған құлшылық қыл және құлшылық қылғаныңда сабырлы әрі табанды бол. Оған аттас һәм тең келетін біреуді білемісің?!» («Мәриям» сүресі, 65).

Алла Тағала – еш нәрсеге мұқтаж емес және мәңгілік. Күш-қуат, ұлылық және кемеңгерлік Иесі: «(Сол күні күллі жаратылысқа): «Бүгін шексіз билік кімнің қолында?!» – (дегенде, жаратылыс атаулының бәрі бірауыздан): «Күллі болмысты бір Өзі билеп, бір Өзі меңгеріп тұрған шексіз билік иесі – Жалғыз Аллаға тән!» – (деп, жауап береді)» («Мүмін» сүресі, 16).

Алла Тағала – мейірімді және қорғаушы, қолдаушы және құтқарушы, сүйкімді және қамқор: «Сендердегі әрбір жақсылық – Алладан» («Ниса» сүресі, 79).

Алла Тағала – ұлы және құдіретті билік Иесі.

Даңқтап сені бітіре алмаймыз Жаратқан,

Қанша айтсақ та жарлымыз сөз жақтан.

Ұлылығың, ұлықтығың алдында,

Ақыл-ойдың шегі әлсіреп бара жатқан...

Уа, Жаратқан Алла! Қапаның орнына сүйініш, қайғының орнына қуаныш бере көр! Қорқыныш туа қалса есендікке айналдыра көр!

Уа, Жаратқан Алла, жүректерімізді қайғырудан, күмәнданудан арылта көр! Біздегі қорқыныштардың алау-жалынын иман суымен өшіре көр.

Уа, Алла! Ұйқысы қашқан көздерге тәтті ұйқы бер; Жайсыз жанымызға тыныштық бер. Жәрдеміңді тездете көр!

Уа, Жаратқан, адасқан азапты жолдан айқын жолға шығуға, жан-жаққа қарайлап адасудан арылуға мүмкіншілік бер. Бізді тура жолыңа сал.

Уа, Алла! Бізді шайтанның азғыруларынан сақта, жүректерімізге ақиқат нұрын кіргізе көр.

Уа, Алла! Бізді қайғы-мұңнан арылтып, қорқыныштан және қайғырудан құтқара көр!

Сенен басқалардан қорқудан, Сенен басқалардан үміт етіп, сүйенгендерден, Сенен басқаларға алақан жаюдан Өзің сақта. Сен – біздің Қорғаушымыз, сүйенер сүйенішімізсің!

Бақытты өмір сүр!

Иман мен жақсы іс – бақытты өмір сүрудің кілті, бұларды есіңде бекем тұт.

Ілім-білім ізде, көп оқы, өйткені кітап оқу қайғы-мұңнан арылтады.

Тәубе қылып, Жаратқаннан кешірім сұрауды үзбе. Аллаға қарсы келуден қаш, өйткені күнәлар өміріңді улайды.

Құранды әрдайым ой жүгіртіп оқып тұр және әрдайым Алла Тағаланы еске алып жүр.

Басқаларға жақсылық жаса, көкірегің кеңейіп, өзіңді бақытты сезініп қаласың.

Орынсыз қорқақтық – шайтаннан. Ер жүрек бол, өйткені ер жүректік өзіне сенуге және бақытты болуға жәрдем береді.

Жүрегіңді кек сақтаудан, көреалмастықтан, жек көруден, сараңдықтан және басқа жаман аурулардан тазала.

Барлық істе: тамақтануда, ұйқыда, елмен араласуда, сөз сөйлеуде т.б. шегін сақта. Артық жүк жолаушыға азап.

Бүгінгі күніңді жақсылап өткізіп, өткен уақыт пен келешек туралы бас ауыртуға уақытыңды құртпа.

Қайратты еңбек және пайдалы іс-әрекеттер саған уайымдарды және қиындықтарды ұмыттырады.

Кескін-келбетте, материалдық байлықта, тұрмыс-тіршілікте, денсаулықта өзіңнен төмендегілерге қара.

Тұрмыста әрқандай жағымсыз нәрселер не ауыр сынақтар келетініне алдын-ала дайын бол. Дайындығың болса, сен үшін қатты соққы деген болмайды.

Жаман ойлардан алыс бол және әр нәрсенің жаман жағын ғана ойлаудан сақтан.

Ашуланба! Кешіре біл! Басқаларды түсіне білуге және мейірімдік танытуға үйрен, өмір өте қысқа екенін есіңнен шығарма.

Жақсылықтан, рақат тұрмыстан айырылып қаламын деп бас ауыртпа, келешектегі жамандықтан қорықпа, әр істе бір Аллаға тәуекел ет.

Шыбынды піл деп ойлап қалма, ұсақ-түйек қиыншылықтарды ауыр деп елестете берме.

Кесел-кесапат болып кетсе қайтем деп ойлай берме. Әр нәрсенің өз уақыты, шешімі болады. Басыңа келетін нәрсе сені айналып өтпейді. Ал енді саған келмейтін нәрсе бәрібір келмейді.

Тұрмыста қарапайым өмір сүріп, артық ысыраптан алыс бол. Өйткені артық ысырап азғырады. Денеге құл болу руханиятты қиратады.

Алла Тағаланың берген сыйларын саған келген сынақтармен салыстыр, сонда сен жоғалтқаныңа қарағанда алған нәрсең көбірек екенін түсінесің.

Қайғыға батқан болсаң, өзің және айналаң үшін қандай жақсы нәрсе жасай алатыныңды ойла да, жұмысқа ықыласпен кірісіп кет.

Егерде біреу саған жаман сөз айтса, оның сөздері саған емес, өзіне зиян алып келерін біл, сондықтан ол туралы ойланбай-ақ қой.

Әр нәрсенің жаман жағын емес, жақсы жағын ойла. Өйткені жақсы көңіл-күй – бақыттылықтың кепілдігі.

Ешкімнен саған рахмет айтуын күтпей, Жаратқанның ризалығы үшін ғана басқаларға жақсылық жаса.

Өзіңе және айналаңа пайда алып келу үшін жан-дүниеңе жақын кәсіпті таңдап ал. Не жұмыс қылсаң да шын ниетпен мықты жасауға әрекет жаса. Сонда ол жұмыс өміріңдегі бақытыңның бір бөлігіне айналады.

Әрбір іске жігерлі бол. Бүгінгі ісіңді ертеңге қалдырма.

Жаратқан саған берген жақсылықтар туралы көп ойлан, ол жөнінде айтып жүр және Аллаға ризалық білдір.

Алла саған берген денсаулық, мал-мүлік, отбасы және жұмыс сияқтыларға разы бол және олар үшін шүкір қыл.

Басқалардың жақсы жақтарын көруге әрі бағалауға тырысып, ал жаман жақтары болса көз жұмып қой. Барлық жағынан идеалды кісі болмайтынын түсін, әрі бұл бірінші кезекте өзіңе тиесілі екені есіңде болсын.

Өсек-аяңға көңіл бөлме, басқалардан кемшілік іздеме және қате жіберіп, бір жаман іс жасауын күтіп әрбір қадамын аңдыма, өйткені бұл саған да, оларға да жақсылық алып келмейді.

Спортпен шұғылданып, денсаулығың туралы көп ойлан, өйткені денсаулығы таза адамның ой-сезімі сергек болады.

Алладан кешірім және жақсылық тілеп әрдайым дұға қылып жүр.

Ойлан және шүкіршілік ет

Жаратқан Алла өзіңе берген жақсылықтар туралы ойлан, сонда сен жақсылықтарға батып, олар сені қоршап тұрғанын байқайсың.

«Ол сендерге өзінен сұраған нәрселеріңнің бәрін берді. Бергені соншалық – егер Алланың нығметін санайтын болсаңдар, санына әсте жете алмайсыңдар» («Ибраһим» сүресі, 34).

Денсаулықтың мықтылығы, мекеннің тыныштығы, тамақ-ас, киім-кешек, таза ауа және су, тұрақ жай және көлік, мал-мүлік және бала-шаға, отбасы және достар... Сенде барлық байлық бар, бірақ сен оны сезбейсің де байқамайсың.

«(Уа, адамдар!) Алланың күллі аспан әлеміндегілер мен жердегінің бәрін өздеріңе бағынышты етіп қойғанын, сондай-ақ сендерді Өзінің жария һәм жасырын (заттық әрі рухани) мұншама нығметке кенелткенін көрмеймісіңдер?!» («Лұқман» сүресі, 20).

Сенің қол-аяқтарың, көз-құлағың және тіл-ауызың бар, алты мүшең аман.

«Ендеше, Раббыларыңның қай нығметін жоққа шығара аласыңдар?» («Рахман» сүресі, 13).

Сен аяқ басасың, қимылдайсың, естисің, көресің және сөйлей аласың. Тамсана тамақтанасың. Бұлар не, жай ғана нәрселер деп ойлайсың ба? Қаншама адамдар бар, қолы-аяғы мүгедек болып, қимылдай алмай қалған немесе соқыр, керең болып басқаларға мұқтаж болып қалған. Қаншама адамдар бар, ауру-сырқаудан арыла алмай ыңырсып, қалағанша тамақтана алмай амалы құрыған! Жаратқанның сынағы әртүрлі болады. Дені-басың сау тұрып, жынды болып ақылдан адаспай тұрып Жаратқанның жақсылықтарын білмегенің, оған разы болып шүкір қылмағаның жарамас, бауырым!

Бір кедей кісі өзінің кедей өмірі және Алла оны Өзінің жақсылықтарынан құр қалдырғаны туралы ғалымға шағымданғаны айтылады. Ғалым кедейден: «Көздеріңді маған жүз мың алтын теңгеге сатасың ба?» – деп сұраған. Кедей: «Жоқ», – деп жауап берді. Ғалым: «Қолдарыңды маған жүз мыңға сатасың ба? Аяқтарыңды жүз мыңға сатасың ба? Ақыл-есіңді жүз мыңға сатасың ба?» – деп сұрады. Кедей: «Жоқ», – деп жауап берді. Сонда ғалым оған былай деді: «Сен жүз мыңдаған байлықтарға ие болып тұрып, кедеймін деп шағымданасың ба?!» Сонда әлгі кісі қолдағы байлығы қолға түспеген жақсылықтардан да маңызды екенін және Алланың мейірімділігі шексіз екенін түсініп шүкір қылған екен.

Әлбетте, сен өте зор сыйға бөленіп өмір сүріп жатқаныңмен оның қадірін білмейсің. Содан соң қайғы-мұңға бата бересің. Алдыңда жеуге ыстық наның, ішерге суың дайын. Шаршасаң, ұйықтап ес жиясың, алты мүшең аман. Қолда жоғын ғана ойлап, барына шүкір қылмағаның қалай? Біраз шығындалсаң болды жаның қиналып, бақыттың кілті қолыңда тұрғанын білмейсің. Жаратқан берген есепсіз зор сыйларды ойыңа ілмейсің?! Ойлан және шүкір етуді біл.

«Сондай-ақ өз болмыстарыңда да талай-талай айғақтың бар екені анық, сонда да көрмейсіңдер ме?!» («Зәрият» сүресі, 21).

Өзің, туыстарың, үйің, жұмысың, денсаулығың, достарың және айнала-төңірегіңдегілер – бәрі туралы жақсылап ойлан. «Ол мүшріктер (өздері өмір бойы қызығын көріп келе жатқан) нығметтердің Алладан келгенін іштей біліп, мойындаса да, (Алладан өзгеге құлдық ұрып табыну арқылы) осынау нығметтерді жоққа шығарады» («Нахыл» сүресі, 83) дегендердің қатарында болма.

Өткенге қайғырма

Өткен нәрселерді көп еске алып, жоқ жерден қайғыны қозғап мұңая беру – ақымақтық. Мұндай нәрсе алға ұмтылуға тосқауыл болып, өмірді іріткіге айналдырады. Ақылды адамдар өткеннің қайғы-мұңын бірталай ұмытады. Келмес жерге жіберіп, шықпас қылып бекітіп есінен бірталай жойып тастайды. Өйткені ол бұдан бұрын болып біткен, құйрығы үзілген. Қайғы-мұңмен орнын толтыру мүмкін емес. Түзеймін десең де оңалмайды. Артқа қайтпастай болып жоқ болған. Демек, жоқ нәрсеге қайғырып, өткенге өкініп, өміріңді қорқынышты түске айналдырудың керегі жоқ! Өткен істің көлеңкесінен өзіңді суырып шық.

Аққан дарияны қайта басына қарай ағызғың келе ме? Батқан Күнді қайта шығысқа қарай жылжытқың келе ме? Туылған бала анасының қарнына қайта кіре ме? Төгілген көз жасы көзге қайтып кіре ме? Демек, өтіп кеткен істерге қайғырғаның, жаныңды қинап жаншылғаның дұрыс емес. Ол бекерден-бекер өзіңді-өзің азаптағанмен бірдей.

Өткен қайғылы істің парақтарын ашу бүгінгі күніңді жоқ қылады. Қайратыңды мұқатып, уақытыңды талқандайды. Алла Тағала Құранда бұрынғы елдердің жасағандары туралы баяндап келіп: «Олар да өз алдына бір үмбет еді. Келді де кетті» («Бақара» сүресі, 134) деген.

Демек, өткен іс өтті бітті. Уақыт-мезгілдің «денесіне» қайтадан операция жасаудың пайдасы жоқ. Тарихтың «дөңгелегі» артқа жылмайды.

Бір кездегі болып өткен нәрселерге қайғыру – бейне бір диірменде тартылған ұнды қайта ұн қылам дегендей не араланған ағаш қиқымдарын қайтадан аралаймын дегендей іс. Өткенге қайғырып жылағандар туралы «Өліктерді қабірден шығарма» деген сөз қалған. Есекке: «Неге күйсемейсің?» – деп сұрағандарға ол: «Өтірік айтқанды жек көрем», – деп жауап берген екен.

Қазіргіміз үшін еш нәрсе жасамай, өткен істермен ғана шұғылдану – біздегі ең үлкен кесел-кесапат. Әсем үйлерде тұрамыз, бірақ шіріген қирандылар үшін жас төгеміз. Адам атаулының бәрі жиналып өткенді қайтарып әкелеміз десе де қайтара алмасы анық. Өйткені бұл мүмкін емес.

Адамдар артқа жалтақтап қарай беруі керек емес. Өйткені амал-әрекет алға қарай жүреді, су ылдиға қарай ағады, керуеншілер де алға қарай жүреді, өмір керуені де осындай. Сондықтан сен де өмірдің бұл заңын бұзбай жүр!

Бүгінгі күніңмен өмір сүр

Кешке шейін тірі өмір сүрсең, таңға шейін де өмір сүретініңе толық сенімде болма. Ал енді таңға шейін өмір сүрсең, міндетті түрде кешке шейін өмір сүрем деп ойлама. Сен бүгін, қазірдің дәл өзінде өмір сүріп жатырсың. Өткенді қайтара алмайсың, ал енді келешек әлі келген жоқ. Сондықтан бүгінгіңе, қазіргіңе көңіл бөл.

Бүгін туылып, бүгін-ақ қайта өле қалатындай өмір сүр. Бәрін соңғы рет жасап жатқандай өмір сүр. Намаз оқуға кіріскен кісі бұл оның өміріндегі ақырғы намаз екенін білсе, онда ол намазын қалай оқитын еді? Әлбетте, бүкіл денін Аллаға қойып, өте беріле оқитын еді. Ерекше беріліп һәм Құдайдан қорқып оқитын еді. Әрбір намазыңды солай оқып көр, шынында-ақ сен кейінгі намазыңа шейін өмір сүресің бе, өмір сүрмейсің бе, оны білмейсің ғой. Әрдайым осылай оқымауың мүмкін, бірақ сен соған ұмтылуың керек.

Жақсы істерді жаса, ол сенің өміріңдегі ең ақырғы ісің екенін елестет. Оны сен біраздан кейін өлеріңді біліп тұрғандай орында.

Сенің барлық орындаған істерің және ғибадаттарың сондай болу керек.

Өзіңді қайта қайтпайтын нәрселермен, өткендерді еске алумен қинама. Өміріңді әлі болмаған келешекке қатысты қорқыныштармен алаңдатпа. Бүгінгі күнмен өмір сүр. Бүгін жасай алатын және жасайтын нәрселеріңді жасап қал, ертеңге қалдырма. Өйткені «ертеңгі күн» сен үшін болар-болмасын еш білмейсің.

Әрбір минутыңды бүгінгі күн үшін пайдалан. Өйткені осынау баға жетпес жақсылықтарды жасау – өзіңе және басқаларға пайда алып келу және Жаратушы Иесінің кешіріміне және сыйына лайықты болу деген сөз.

Бүгін қолыңдағы барға разы бол. Өйткені ертең сен иелік қылған нәрселер не болатынын білмейсің.

Бір ақын былай деп өте жақсы айтқан:

Өткен өтті мәңгілік,

Болашақ әлі белгісіз.

Демек, бір сағат қана бар,

Сол сіздің еншіңіз...

Егер сен бүгін бақытты болсаң, онда сен бақыттысың. Сенің өткен мезгілдегі бақытың – бұл сол мезгілдегі бақыттылық, ол сол жақта қалды. Ал енді саған келешекте келетін бақыт – бұл келешектің бақыты. Ол алда, әлі келмеді, сондықтан бүгін бақытты бол.

Екі дүниеде де бақытты болуын қаласаң, бүгін еңбектен, сонда сен Жаратқанның жарылқауымен оған ие боласың!